کد خبر : 46136
تاریخ : 1400/6/29
گروه خبری : اقتصادی

رفراندوم حذف یارانه پردرآمدها

 تیر وزارت رفاه برای اصلاح نظام یارانه‌ای به هدف می‌خورد؟

این نخستین‌بار نیست که دولتی بعد از تجربه‌های ناموفق گذشته در پرداخت یارانه‌های نقدی تصمیم به اصلاح این نظام یارانه‌ای می‌گیرد. دولت یازدهم نیز در ابتدای روی کار آمدن گام‌هایی برای حذف یارانه پردرآمدها برداشت اما این تلاش‌ها در نهایت به بن‌بست رسید و یارانه 45 هزار و 500 تومانی از دریافتی‌های ماهانه هیچ یک از خانوارها حذف نشد. جز معدود افرادی که به خواست خود از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند، دیگر دهک‌های جامعه اعم از کم‌درآمدها و پردرآمدها هنوز با گذشت 11 سال یارانه نقدی دریافت می‌کنند. بر اساس آمارهای موجود نیز از جمعیت 85 میلیون نفری ایران، 5/77 میلیون نفر یارانه نقدی می‌گیرند، یعنی تنها هشت درصد از جامعه از یارانه 45 هزار و 500 تومانی محروم هستند. دولت سیزدهم که از همان ابتدا با شعار اصلاح در نظام یارانه‌ای وارد صحنه سیاست شد عزم خود را برای اصلاحات جدی در این خصوص جزم کرده است. وزیر رفاه تاکنون چندین بار از حذف یارانه پردرآمدها سخن گفته و نظام فعلی پرداخت یارانه را به نفع اغنیا و به زیان کم‌درآمدها اعلام کرده است.

تازه‌ترین گزاره اعلامی از سوی وزیر رفاه نیز به تکمیل بانک اطلاعاتی برای شروع اصلاحات اشاره دارد. حجت‌الله عبدالملکی معتقد است که یارانه ثروتمندان باید حذف شود و یارانه اقشار ضعیف افزایش یابد. وی همچنین گفته: ما به مجلس وعده دادیم که طی یک سال سامانه جامع رفاه ایرانیان را تکمیل کنیم تا براساس آن بتوان سیاستگذاری‌های لازم را در این زمینه انجام داد. هرچند در سال‌های گذشته راه‌اندازی سامانه جامع رفاه ایرانیان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آغاز شده اما اطلاعات آن ناقص بوده و برخط نیست، تکمیل این سامانه جزو برنامه‌های ما است. در صورت تکمیل سامانه جامع رفاه ایرانیان بسیاری از افرادی که البته زیاد هم نیستند و باید یارانه آنها تغییر کند، مشخص می‌شود.

دولت برای تکمیل بانک اطلاعاتی‌اش شش ماه زمان دارد و در این مدت کوتاه باید داده‌های مربوط به درآمد و ثروت اقشار جامعه را جمع‌آوری کند و دست به پردازش اطلاعات دریافتی بزند. پس از آن نیز کار شروع حذف یارانه دهک‌های پردرآمد آغاز می‌شود. اما کارشناسان معتقدند که دولت زمان زیادی برای این کار در اختیار ندارد و شانس زیادی برای به نتیجه رساندن این مهم تا پایان سال ندارد. تجربه شکست دولت یازدهم در این خصوص بعد از ماه‌ها تلاش نیز به ما می‌گوید که وزارت رفاه روزهای سختی را برای به نتیجه رساندن وعده شناسایی درست اقشار ثروتمند و ضعیف پیش‌رو دارد.

اما هدف از اصلاح این نظام یارانه‌ای چیست؟ آیا دولت تنها آب شدن توان مصرفی خانوارهای زیر فشار گرانی‌ها را در نظر آورده و یا نگاه کلان‌تری به این موضوع دارد؟ اگر بخواهیم به جنبه ارزشی یارانه 45 هزار و 500 تومانی بپردازیم مشخص می‌شود که ارزش آن در طول این سال‌ها تقریبا به صفر رسیده است. آمارهای تورمی نیز به ما می‌گویند که هر ساله بخشی از قدرت خرید خانوارها از بین رفته و یارانه نقدی عملا نقشی در سبد مصرفی خانوارها ندارد. برای نمونه نرخ تورم در سال 89 و بنا بر اعلام مرکز آمار 13/9 درصد بوده است. نرخ تورم اما در آخرین گزارش‌های این مرکز که مربوط به مرداد امسال است به 2/45 درصد رسیده، به عبارتی نرخ تورم در این 11 سال حدود 400 درصد رشد کرده و به بیانی پنج برابر شده است. اما رقم یارانه نقدی در تمام این سال‌ها ثابت و برابر با 45 هزار و 500 تومان بوده است. بنابراین می‌توان گفت که این نظام پرداختی که شعار حمایت از خانوارها را یدک می‌کشد عملا از کار افتاده و دیگر هیچ کارایی به ویژه برای کم‌درآمدها ندارد. اما موضوع نظام یارانه‌ای تنها به اینجا ختم نمی‌شود.

بسیاری می‌گویند که هر زمان صحبت از نظام یارانه‌ای می‌شود عمده نگاه‌ها به رقم 45 هزار تومانی معطوف است و در نتیجه ارقام نجومی که در قالب یارانه‌های پنهان توزیع می‌شود کمتر مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما واقعیت این است که معضل اصلی این نظام پرداخت همین یارانه‌های پنهانی هستند که کم‌درآمدها سهمی از آن ندارند. یارانه انرژی در این گروه یارانه‌های پنهان دسته‌بندی می‌شود. در این دسته‌بندی به طور آشکارا می‌بینیم که ثروتمندان و آنان که دارایی‌های زیادی اعم از چندین دستگاه خودرو، کارگاه‌های تولیدی و کارخانجات را در اختیار دارند انرژی بیشتری نسبت به کم‌درآمدها مصرف می‌کنند که دارایی‌های این‌چنینی در اختیار ندارند. این مساله نشان می‌دهد که نظام یارانه‌ای ایران به نفع داراها و به زیان ندارها طراحی شده و تنها برای ثروتمندان کارایی دارد. کارشناسان نیز می‌گویند که اصلاح در نظام یارانه‌ها زمانی ممکن می‌شود که بی‌عدالتی‌ها در توزیع این منابع حمایتی به پایان خود نزدیک شود و کم‌درآمدها بیش از سایرین از این سیاست بهره‌مند شوند. باید دید که آیا دولت جدید اراده‌ای برای رفراندوم اساسی در این خصوص دارد.

  لینک
https://www.sepehrnewspaper.com/Press/ShowNews/46136