کد خبر : 47739
تاریخ : 1400/8/10
گروه خبری : خانواده

کمبودها و خلأها در آموزش مجازی تداوم دارد؛

توانمندی اندک مدیران؛ بلای جان آموزش مجازی

مادران نگران از تهدیدهای فضای مجازی و مسئولان بی‌تفاوت

شیوع ویروس کرونا ظهور مرحله‌ای جدید با اعمال محدودیت‌ها در حوزه‌های مختلف را رقم زد. این امر در عرصه تعلیم، تربیت و آموزش بیش از سایر بخش‌ها مشهود بود به‌گونه‌ای که بسیاری از کشورها که تجربه‌ای از ارائه آموزش‌ها در فضای مجازی نداشتند با مشکلات عدیده‌ای مواجه شدند.

تعطیلی مدارس در کشورهای مختلف لزوم ارائه آموزش‌های مجازی را ایجاد کرد. در کشور ما نیز از اسفندماه سال 1398 شرایط پیش آمده مسئولان امر را مجبور به تعطیلی مدارس و دنبال کردن آموزش‌ها از طرق مختلف در فضای مجازی کرد که با توجه به سپری شدن تقریباً بیش از دو سوم سال تحصیلی و فراگیری بیش از 90 درصد مطالب کتب درسی به دانش‌آموزان، تعطیلی مدارس به‌منظور حفظ سلامتی دانش‌آموزان و خانواده‌ها با استقبال والدین مواجه شد اما دغدغه آن‌ها از چگونگی پایان دادن به سال تحصیلی موضوعی بود که اکثر خانواده‌ها در این خصوص نگرانی داشتند.

نبود محتوای مورد نیاز آموزشی با توجه به شرایط پیش آمده و عدم آشنایی معلمان و خانواده‌ها با این فضا چالشی بزرگ در مسیر آموزش در فضای مجازی بود و به‌طور قطع در آن بازه زمانی کوتاه تا پایان سال تحصیلی انتظار اقدام شاخص و مؤثری در این خصوص نمی‌رفت اما تلاش‌ها بر پیگیری آموزش‌ها در شبکه شاد و فضاهای دیگر بود که با درصد پایینی از رضایت‌مندی مواجه بود.

عدم دسترسی همه دانش‌آموزان به گوشی تلفن همراه و تبلت، عدم آشنایی والدین به این فضاها و حتی آشنایی ضعیف معلمان به این فضا و عدم پوشش‌دهی مناسب اینترنت در مناطق مختلف نارضایتی‌هایی را به‌دنبال داشت و موجب عقب افتادن بسیاری از دانش‌آموزان از مطالب کتب درسی و آسیب‌هایی در بحث آموزش شد. با تمام این تفاسیر سال تحصیلی 98-99 به پایان رسید و امیدها بر ریشه‌‎کنی این ویروس تا سال تحصیلی آینده بود که شواهد حاکی از تداوم آن تا حداقل 6 سال آینده داشت و باید برنامه‌ریزی‌ها بر این مبنا صورت می‌گرفت.

سال تحصیلی 1399-1400 در حالی آغاز شد که گمانه‌زنی‌ها در خصوص بازگشایی مدارس و یا مجازی بودن آموزش‌ها به اوج رسیده بود اما با توجه به گستردگی شیوع متولیان امر بر آموزش ترکیبی و حضوری در نقاط مختلف تأکید داشته و عنوان کردند در مدارس با تعداد کم دانش‌آموز به‌ویژه روستاها آموزش حضوری باشد.

انتظارها بر رفع مشکلات در بحث شبکه شاد و آموزش در سال تحصیلی گذشته بود که متأسفانه گویا سیستم آموزشی اقدام خاصی در این خصوص نداشته و خانواده‌ها و دانش‌آموزان همچنان با همان مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند و این امر باعث عقب‌افتادگی بسیاری از دانش‌آموزان و عدم بازدهی مناسب شده و با وجود درج خبرهای متعدد در این خصوص و بیان مشکلات موجود و گلایه‌های خانواده‌ها اما باز هم این مسائل در حد وسیعی حل نشده باقی مانده است.

اکنون با وجود بحران کرونا به سال تحصیلی 1400-1401 رسیدیم و با گذشت حدود دو سال از شیوع این بیماری هنوز هم بسیاری از مدارس، معلمان و والدین در مقاطع مختلف تحصیلی مشکلات بسیاری با مبحث آموزش در فضای مجازی دارند. گفته‌های مسئولان حکایت از آن دارد که با واکسینه کردن دانش‌آموزان مدارس از آبان‌ماه بازگشایی خواهد شد اما طبق اظهارات مسئولان شبکه بهداشت و درمان پیک ششم در راه است و امکان بازگشایی ضعیف مدارس ضعیف به نظر می‌رسد.

والدین به‌ویژه مادران مشکلات بسیاری با آموزش مجازی فرزندان داشته و دغدغه‌ها و نگرانی‌های آن‌ها از این فضا متفاوت است. متأسفانه طی دو سال گذشته نیز مسئولان همتی بر رفع مشکلات موجود در این حوزه نداشته‌اند و ما برآن شدیم با تعدادی از مادران و یک کارشناس در این خصوص به گفت‌و‌گو بنشینیم.

مادر یک دانش‌آموز پایه ابتدایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با بیان اینکه با گذشت یک ماه از آغاز سال تحصیلی هنوز معلمی برای پایه اول ابتدایی اختصاص داده نشده است، اظهار کرد: به همین دلیل آموزش در فضای مجازی نیز به تأخیر افتاده است.

فاطمه اولادی با تأکید بر اینکه تأخیر در آغاز آموزش‌ها دانش‌آموزان و والدین را با مشکلاتی رو‌به‌رو می‌کند گفت: چند روزی است که به همت مدیر مدرسه، آموزش در فضای مجازی از طریق ارائه مطالب سایر گروه‌های تحصیلی آغاز شده است که مجبور هستیم با فشردگی بیشتری این مطالب را به فرزندان آموزش دهیم.

وی با گلایه از وضعیت کمبود معلم و عدم رسیدگی مسئولان مربوطه در همدان، بیان کرد: نگران تحصیل فرزندان خود هستیم و هیچ مسئولی نیز در این خصوص پاسخگو نیست.

وی با بیان اینکه با آموزش‌ها در فضای مجازی بسیاری از والدین با مشکل تأمین گوشی تلفن همراه نیز مواجه هستند، افزود: متأسفانه برخی والدین سواد رسانه‌ای کافی در این رابطه را ندارند که این موضوع نیز خود موجب بروز آسیب‌ها و مشکلاتی می‌شود.

مادر یک دانش‌آموز پایه اول متوسطه نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با بیان اینکه آموزش مجازی علاوه بر مزایا، معایبی نیز داشته است، تصریح کرد: وابستگی فرزندان به مادر یکی از مشکلات است و بچه‌ها بدون حضور مادر تکالیفشان را کامل انجام نمی‌دهند.

نرگس نجفی به مشکلات در خصوص استفاده از شبکه شاد اشاره کرد و گفت: متأسفانه هم در نرم‌افزار و هم در اتصال به اینترنت برای استفاده از شبکه شاد مشکل وجود دارد و این موضوع طی دو سال گذشته هنوز رفع نشده است.

وی با بیان اینکه استفاده از گوشی توسط دانش‌آموزان خطرات و تهدیدهایی را برای آن‌ها به‌دنبال دارد، خاطرنشان کرد: بعضی از دانش‌آموزان از این فضا استفاده‌های دیگری نیز دارند، پدر و مادر به دلیل شاغل بودن و یا وقت‌گیر بودن آموزش، نظارت کافی بر فرزند خود ندارند و این امر آسیب‌هایی را برای فرزند و خانواده موجب می‌شود.

وی به استرس‌های مادران برای پیگیری امور آموزشی فرزندان اشاره کرد و یادآور شد: سرعت پایین اینترنت و قطع شدن گفت‌و‌گو وسط کلاس درس ازجمله مشکلاتی است که موجب به هم خوردن تمرکز بچه‌ها شده و علاوه بر دانش‌آموز، مادر نیز دچار استرس می‌شود که این موضوع به‌طور کل بر خانواده نیز آثار سویی دارد.

نجفی با اشاره به دغدغه مادران در خصوص وضعیت سلامت فیزیکی فرزندان و عدم تحرک آن‌ها اظهار کرد: یکجانشینی بچه‌ها باعث تنبلی و افسردگی آن‌ها و بروز مشکلاتی برای خانواده‌ها شده است.

وی با ابراز رضایتمندی از آموزش‌های ارائه شده در شبکه شاد مطرح کرد: یکی از مزیت‌های این شبکه امکان مرور چندباره مطالب دانلود شده است اما وابستگی بیشتر بچه‌ها به مادران از معایب عدم بازگشایی مدارس و آموزش‌ها در فضای مجازی است؛ فضای مجازی برای دانش‌آموزان امن نیست و این ناامن بودن به خاطر عدم بلوغ فکری آنان بسیار خطرناک بوده و به یکی از دغدغه‌های والدین در کنار سایر مشکلات تبدیل شده است.

در ادامه کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش‌وپرورش در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما با اشاره به نگاه ناصحیح در خصوص آموزش مجازی از ابتدای شیوع کرونا، بیان کرد: آموزش مجازی به این معنا نیست که معلم از آموزش خود فیلم گرفته و در فضای مجازی ارائه کند بلکه امکانات گسترده‌ای است که از طریق تعامل سیستم با افراد، بازی و آموزش‌های غیرمستقیم، شرایط آموزشی مهیا می‌شود.

حجت‌الله بنیادی با بیان اینکه از شروع کرونا تا به امروز همچنان روش‌های گذشته را در بحث آموزش مجازی دنبال می‌کنیم، افزود: به دلیل عدم تغییر در کیفیت این آموزش‌ها برای دانش‌آموز و معلم خسته‌کننده است.

وی آموزش و فضای مجازی را شبیهِ قرار دادن یک پنجره از منزل هر خانواده در اختیار دیگران دانست و تصریح کرد: این موارد نیازمند آموزش است و از بابت ارائه آموزش‌ها به شکل کیفی و درست برخورد نکرده‌ایم. معلمان به‌عنوان محور آموزش‌ها توانمندی لازم را کسب نکرده و به آن‌ها توجه نشده است.

این کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش ادامه داد: وقتی معلم فاقد توانمندی لازم برای آموزش باشد خانواده‌ها را نیز دچار مشکل می‌کند؛ برای آموزش با کیفیت باید معلمان را برای این فضا مهیا کرده و از سوی دیگر نیز خانواده‌ها را در بحث حمایت در این فضا و نظارت بر فرزند آماده می‌کردیم که سنگینی فضا و کیفیت، اندکی بهبود یابد.

بنیادی با تأکید بر اینکه با سپری شدن بیش از یک سال و اندی از این شرایط، این نواقص و مشکلات پذیرفتنی نیست، خاطرنشان کرد: در کنار کمبودها و نواقص عنوان‌شده و محرومیت عده‌ای از آموزش‌های مجازی، تهدیدهایی نیز وجود دارد.

وی با بیان اینکه با آموزش مجازی کودک و دانش‌آموز را در فضای تهدیدآمیزی قرار داده‌ایم، یادآور شد: فضای مجازی در عین ارائه امکانات، تهدیدهایی نیز دارد که متأسفانه به دانش‌آموز و خانواده‌ها در خصوص این تهدیدات، آموزش‌های لازم ارائه نشده است و معلمان نیز توانمندی گوشزد کردن و آموزش دادن این تهدیدات به دانش‌آموزان را ندارند.

این کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش اظهار کرد: تهدیدات آموزش مجازی را به‌خوبی مدیریت نکرده‌ایم، شبکه شاد با مشکلات کیفی و عدم رعایت مؤلفه‌های لازم راه‌اندازی شد و دانش‌آموز پس از پایان آموزش‌ها در این فضا همچنان به اینترنت دسترسی داشته و تهدید همچنان پابرجاست.

بنیادی در ادامه گفت: تصور اینکه دانش‌آموز کارش را در شبکه شاد انجام داده و استفاده از اینترنت و فضای مجازی به همان‌جا ختم می‌شود تصور اشتباهی است.

وی با تأکید بر اینکه یکی از ایرادات به آموزش در فضای مجازی عدم اطلاع از شرایط کاربر است، بیان کرد: دانش‌آموز وارد شبکه شاد شده اما در حال وبگردی و رصد سایت‌های مختلف دیگر است، لازمه مدیریت چنین فضایی، به‌عنوان بخش مهمی از آموزش‌ها ارائه آموزش به دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها برای حضور در فضای مجازی بوده که این اتفاق رخ نداده و سختی‌ها و افت کیفیت‌ها اکنون ظهور کرده است.

این کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش افزود: باید بعد از دو تا سه ماه از شیوع بحران کرونا اتفاقات خوبی در حوزه آموزش مجازی رخ می‌داد اما به دلیل عدم ثبات مدیریت و توانمندی اندک مدیران اتفاق مطلوبی رخ نداده و همچنان مشکل داریم.

بنیادی با بیان اینکه قبل از این موضوع در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش بحث استفاده هوشمندانه از فناوری‌های نوین را داشتیم، تصریح کرد: در ماده 59 قانون برنامه ششم توسعه، ایجاد دسترسی رایگان و محتوای آموزشی از طریق بازی و کتب درسی برای شهرهای زیر 200 هزار نفر آمده است اما اجرا نشد که یکی از دلایل این امر، عدم بهره‌مندی از توانمندی لازم در مدیران آموزش و پرورش است.

وی با تأکید بر اینکه متأسفانه مدیران آموزش و پرورش توانمندی تعامل و پیگیری از دستگاه‎های دیگر را نیز ندارند، ادامه داد: به‌عنوان مثال در بحث دسترسی، آموزش و پرورش خود قادر به انجام آن نیست اما باید با پیگیری و چانه‌زنی با وزارت ارتباطات و فناوری این مهم را محقق کند.

این کارشناس و پژوهشگر حوزه آموزش و پرورش خاطرنشان کرد: آموزش از طریق بازی تکلیفی از گذشته بوده که محقق نشده است؛ یکسری مدارس آموزش از راه دور داریم که چندین سال است در فضای مجازی فعالیت دارند و باید محتواهای خوبی برای ارائه در این شرایط آماده می‌کردند.

بنیادی با بیان اینکه بسیاری از مدارس غیردولتی نیز از عناوین مدرسه هوشمند و... استفاده می‌کنند اما کدام محتوای مفید را توانسته‌اند در اختیار آموزش و پرورش قرار دهند، یادآور شد: پیداست به شکل درست و عمیق به مسائل نگاه نکرده‌ و نگاه‌ها سطحی بوده است.

وی اظهار کرد: کرونا نشان داد آموزش و پرورش با وجود بهره‌مندی از مدارس آموزش از راه دور و غیردولتی هوشمند و مدعی تولید محتوا اکنون چیزی برای ارائه به دانش‌آموزان و معلمان نداشته و با کمبودهایی مواجه است.

با مجازی شدن آموزش‌های مدارس به دلیل شیوع کرونا مادران بیش از دیگر اعضای خانواده درگیر مباحث درسی و آموزشی فرزندان شده و با چالش‌های مختلفی مواجه هستند که با بررسی‌ها و اظهارنظرها در این خصوص نگرانی‌ها و دغدغه‌ها به‌جا بوده و طی دو سال گذشته نیز تلاشی برای رفع آن‌ها نشده است.

مادران به مسائلی ازجمله احساس خطر از فضای مجازی تا وابستگی فرزندان به مادر برای انجام تکالیف را دغدغه‌های این روز خود عنوان می‌کنند و دیگر بحث تأمین گوشی تلفن همراه و بحث اینترنت دیگر همچون گذشته مطرح نیست و آسیب‌های فضای مجازی خانواده‌ها از روستانشین تا شهرنشین و فقیر و غنی را به‌گونه‌ای درگیر کرده که اینترنت و گوشی تلفن همراه چندان خانواده‌ها را درگیر نکرده است.

دانش‌آموز به اسم آموزش در شبکه شاد وارد اینترنت شده و با سوء استفاده از غفلت والدین، وب‌گردی و سرک کشیدن به سایت‌ها را دنبال می‌کند این امر نه‌تنها آسیب برای فرزند است بلکه برای خانواده نیز مسائلی را ایجاد خواهد کرد؛ مادران نگران از پیامد مسائل و مشکلات به این واسطه برای فرزندان خود هستند و برنامه‌ریزان و متولیان امر طی دو سال حتی یک برنامه درست و کارآمد برای مدیریت این فضا نداشته و ندارند و بدون ارائه آموزش‌های لازم به معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌ها به‌یک‌باره استفاده از فضای مجازی را لازمه فراگیری آموزش‌ها کردند و خانواده را در گردابی هولناک تنها گذاشتند.

کارشناسان گلایه‌مند از نبود نگاه صحیح به آموزش در فضای مجازی بوده و دلیل پرداختن به این حوزه و ارتقای سطح کیفی در این خصوص را ناشی از عدم ثبات مدیریت و توانمندی اندک مدیران آموزش و پرورش می‌دانند اما در این میان آسیب و ضرر اصلی و جدی برای خانواده‌ها، فرزندان و به‌تبع آن جامعه است که این بی‌برنامگی‌ها و عدم تولید محتوای کاربردی و درست به معلمان و دانش‌آموزان نشان از تداوم کمبودها و خلأها در این بخش دارد و متأسفانه آموزش و پرورش به‌عنوان مهم‌ترین بخش تعلیم و تربیت در کشور همچنان فاقد مدیریتی دلسوز و مدبر در حال طی کردن مسیر گذشته است و تنها افتخار آن‌ها بازگشایی مدارس بوده که عملاً گویای عدم توانمندی در فراهم کردن زیرساخت‌ها و آموزش‌های لازم برای آموزش مجازی و به‌کارگیری نیروهای متخصص و مجرب است.

  لینک
https://www.sepehrnewspaper.com/Press/ShowNews/47739