مسعود یونسیان مطرح کرد؛

رعایت بهداشت فردی سهم بسزایی در پیشگیری از وبا دارد

علائم وبا دائمی نیست، نگران نباشید

در حال حاضر که پس از چندماه، کرونا دوباره در حال اوج‌گیری است و خبرها حاکی از شیوع وبا در ایران به میان است. وبا یک بیماری عفونی است که باعث اسهال شدید می‌شود و در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن و حتی مرگ شود. این بیماری در اثر خوردن غذا یا نوشیدن آب آلوده به باکتری «ویبریو کلرا» ایجاد خواهد شد.

وبا (Cholera) بیماری باکتریایی است معمولاً از طریق آب آلوده منتشر می‌شود که باعث اسهال شدید و کم‌آبی بدن شده و در صورت عدم درمان، می‌تواند در عرض چندساعت کشنده باشد.

بیماری وبا تا قبل از سال 1800 و زمانی که هنوز آب لوله‌کشی و سیستم فاضلاب‌کشیِ مدرن وجود نداشت، در آمریکا یک بیماری شایع محسوب می‌شد اما امروزه در ایالات متحده آمریکا تنها 10 مورد ابتلا به وبا در سال گزارش می‌شود که نیمی از آن‌ها در خارج از آمریکا به این ویروس آلوده شده‌اند. به‌ندرت، غذاهای دریایی آلوده منجر به شیوع این بیماری می‌شوند بااین‌حال شیوع وبا در سایر نقاط جهان یک قضیه جدی است که حدوداً سالانه سه تا پنج میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هرساله منجر به مرگ بیش از 100هزار نفر می‌شود.

این بیماری در مکان‌هایی با سیستم بهداشت ضعیف، پرجمعیت، جنگ‌زده و یا قحطی‌زده مانند بخش‌هایی از جنوب آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بیشتر رایج است.

از اواسط مردادماه تاکنون ایران درگیر بیماری ویروسی همانند کرونا به نام وبا شد و در 21 شهریورماه بود که اخبار همدان از ابتلای دو شهروند همدانی به وبا خبر داد.

در بررسی علائم بالینی تقریباً در 72 درصد موارد بیماران بدون علائم بالینی یا با تابلو بالینی خفیف تا متوسط بوده و در 28 درصد موارد بیماران با تابلو بالینی شدید مراجعه و حدود 55 درصد مبتلایان به‌صورت سرپایی درمان شده و سایر موارد نیاز به بستری داشته‌اند.

در همین راستا با توجه به شیوع این بیماری و قطعی مستمر آب در استان و با توجه به اینکه یکی از علل بروز این بیماری عدم رعایت بهداشت فردی و مصرف آب آلوده است با یک اپیدمیولوژیست به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:

مسعود یونسیان با بیان اینکه وبا یک بیماری دستگاه گوارش است، تصریح کرد: باکتری «ویبریو کلرا» معمولاً در آب‌ها و مواد غذایی آلوده به مدفوع یک فرد مبتلا به این عفونت یافت می‌شود.

وی با بیان اینکه این بیماری شامل دو نوع «کلاسیک» و «التور» است که نوع دوم آن قدرت همه‌گیری بیشتری دارد عنوان کرد: در گذشته بیشتر افراد به وبای کلاسیک مبتلا می‌شدند اما در حال حاضر وبای التور بیشتر شده است.

وی با بیان اینکه این بیماری از طریق آب آلوده و فرد مبتلا به وبا منتقل می‌شود، اذعان کرد: بیش از 90 درصد افرادی که میکروب وارد بدن آن‌ها شده، تکثیر و دفع می‌شود علامت ندارند و این امر تأثیر بسزایی بر پیچیدگی بیماری دارد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه رعایت بهداشت فردی، شستن دست‌ها، نخوردن غذای مانده و سرد تأثیر بسزایی بر پیشگیری از ابتلا به این بیماری دارد، تصریح کرد: تا جایی که ممکن است از مصرف غذاهای مانده باید پرهیز کرد اما در صورت ضرورت حتما آن را داغ کنیم و اصلاً از غذاهای یخ کرده استفاده نکنیم.

یونسیان با بیان اینکه این بیماری معمولاً نیاز به مصرف داروی آنتی‌بیوتیکی خاصی ندارد، عنوان کرد: علائم و عوارض این بیماری بعد از طی شدن دوره بیماری از بین خواهد رفت.

وی با بیان اینکه بیمار معمولاً حجم دفعی بسیار زیادی دارد، گفت: تعداد دفعات اجابت مزاج و دفعش بالاست، بدون اینکه دل‌پیچه داشته باشد احساس نیاز به دفع پیدا می‌کند و به‌دنبال فرایند دفع مایعی شبیه لعاب برنجی که بدبو نیست از او دفع می‌شود.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه اسهال بدون تب یکی از علائم بیماری وبا است، اذعان کرد: معمولاً اسهال این بیماران آبکی و بدون خون است.

یونسیان با بیان اینکه به دلیل از دست دادن آب و املاح مختلف در این بیماری احتمال دارد که فرد دچار بی‌حالی، افت فشار خون و غیره شود، مطرح کرد: ممکن است در بدن بیماران وبایی به‌دنبال دفع زیاد، املاح کم شود و درد پشت ساق پا و بدن‌درد را تجربه کنند گفت: این افراد بسته به‌شدت علائم اگر به سمتی بروند که میزان حجم مایع دفعی زیاد شود، ممکن است کم آب شوند و خواب‌آلودگی و عدم هوشیاری، افت فشار خون و یا علائم شدیدتری را هم تجربه کنند.

وی در پاسخ به پرسش خبرنگار سپهرغرب مبنی بر اینکه در درازمدت وبا چه علائمی دارد؟ مطرح کرد: این بیماری برخلاف کرونا در درازمدت عوارضی ندارد و بعد از طی شدن دوره درمان فرد سلامت کامل خود را به‌دست می‌آورد.

این پزشک با بیان اینکه هر فردی که باکتری وبا وارد بدنش شود الزاماً علائم ندارد، تصریح کرد: برخی از بزرگ‌سالان به دلیل سیستم ایمنی خوبی و قوی که دارند هیچ علائمی از خود بروز نمی‌دهند.

یونسیان با بیان اینکه برخی افراد به‌محض ورود باکتری به روده خود طیف مختلفی از علائم خفیف تا شدید را تجربه می‌کنند، ابراز کرد: معمولاً از علائم این بیماری می‌توان به تهوع، استفراغ، اسهال با فرم متفاوت و غیره اشاره کرد.

وی با بیان اینکه اگر بدن فرد املاح و آب زیادی از دست دهد این بیماری می‌تواند کشنده باشد، اذعان کرد: درصورتی‌که فرد به‌موقع به پزشک مراجعه کند به‌راحتی درمان می‌شود اما احتمال فوت بیمارانی که دچار افت فشارخون شدید می‌شوند در وبا وجود دارد.

وی با بیان اینکه استفاده مایعات همانند پودر او‌آر‌اس، سوپ، آش و سایر مایعات مفید به بیماران وبایی توصیه می‌شود گفت: آب از دست رفته بدن باید جبران تا بیماری کنترل شود در آنصورت مرگ و میری به‌دنبال نخواهد داشت.

حال با توجه به آنچه گفته شد اکثر افرادی که در معرض باکتری وبا (Vibrio cholerae) قرار می‌گیرند، بیمار نمی‌شوند و نمی‌دانند که آلوده شده‌اند؛ اما ازآنجایی‌که آن‌ها باکتری وبا را در مدفوع خود به مدت هفت تا 14 روز دفع می‌کنند، هنوز هم می‌توانند دیگران را از طریق آب آلوده بیمار کنند.

اکثر موارد وبا که علائم ایجاد می‌کنند باعث اسهال خفیف یا متوسط ​می‌شوند که تشخیص آن از اسهال ناشی از سایر مشکلات اغلب دشوار است. به‌خصوص اینکه در حال حاضر ویروس اسهال و استفراغ جدید در کشور شیوع زیادی پیدا کرده و همزمانی آن با شیوع وبا کار را دشوارتر می‌کند. برخی دیگر از علائم و نشانه‌های جدی‌تر وبا، مانند ادرار زرد رنگ، تشنگی زیاد و دل‌درد معمولاً در عرض چند روز پس از عفونت ایجاد می‌شوند.

بیماری وبا می‌تواند از طریق آشامیدن آب آلوده، مصرف سبزی‌ها و میوه‌های خام آلوده و یا مواد غذایی غیر پاستوریزه باشد. همچنین تماس با وسایل آلوده به میکروب وبا مانند دست دادن با دست‌های آلوده، استفراغ بیمار، ملحفه و لوازم آلوده او مانند لیوان، ظروف و حوله از دیگر راه‌های انتقال وبا هستند. همچنین رعایت نکات بهداشت فردی و پرهیز از غذاهای سرد می‌تواند تأثیر بسزایی برای پیشگیری از وبا داشته باشد.