هم‌افزایی ادامه‌دار مردم، بازار و مسئولان در ثبت جهانی هگمتانه، رونق‌بخش همدان

معرفی قدمت تاریخی استان همدان و پرداختن به نشانه‌هایی از اعصار مختلف همچون مادها، هخامنشیان و اشکانیان از دیگر مواردی است که باعث شده تا محوطه باستانی هگمتانه منحصر به‌فرد باشد، به‌طوری‌که دانستن و کاوش در خصوص آن‌ها و دانستن چگونگی تمدن‌ها در گذشته نظر جهانیان را نیز به خود جلب کرده است.

این موضوع باعث شد تا نام قدیمی راسته‌بازارها در شهر نصب، کاروان‌سراها بازیابی و احیا شوند، جداره خیابان‌های شهر بهبود یافته و متحدالشکل شوند. به عبارتی شاید بتوان گفت ثبت جهانی در کنار جان تازه‎ای که به ابنیه‌ی تاریخی بخشید، ظاهر شهر را نیز آراسته کرده و به فضاهایی همچون راسته‌بازارها نظم داد.

حفظ، معرفی و پرداختن به تاریخ کهن هر دیار علاوه بر ارتقایی که برای شهر به‌دنبال دارد در معرفی آن به شهروندان خود آن شهر، کشور و سپس جهان مؤثر بوده و جذب گردشگر و سپس رونق اقتصادی را در پی خواهد داشت.

امروزه صنعت گردشگری به یکی از تجارت‌های پرسود و به‌عنوان یک شاخه از اقتصاد جهانی، در زمینه خدمات مورد توجه قرار گرفته و در حال توسعه است، این موضوع به گونه‌ای است که برخی کشورها بخشی از درآمدشان از این موضوع محقق می‌شود.

خبرنگار سپهرغرب با توجه اینکه محوطه باستانی هگمتانه هم‌اکنون در حال پیگیری و پیشرفت برای جهانی شدن است؛ با مدیر پایگاه میراث ملی محوطه باستانی «هگمتانه» به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه می‌خوانید:

صاحب محمدیان‌منصور، با بیان اینکه ارزیابان یونسکو پس از حضور در استان همدان، بررسی و ارزیابی کاملی داشته و در مصاحبه‌ای با معاون وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، در خصوص این پرونده اعلام رضایت کرده‌اند، اظهار کرد: هم‌اکنون نیز ارزیاب از طریق وزارتخانه و ایمیل با ما در ارتباط بوده و در خصوص موضوعاتی که نیاز به توجه بیشتر دارد گفت‌و‌گو می‌کنند.

وی با اشاره اینکه ارزیاب باید گزارش خود را طی دو ماه آینده به ایکوموس (شورای بین‌المللی بناها و محوطه‌های تاریخی؛ سازمانی برای نگهداری و پاسداری از اماکن میراث فرهنگی در سراسر جهان) اعلام کند، تصریح کرد: این اعلام نتیجه، ارزیابی از بازدید همدان خواهد بود و بعد این ارزیابی حوالی تیر و مرداد سال آینده، ایکوموس نظر خود را به‌صورت کتبی به ایران و ایران نیز جوابیه خود را در این خصوص به آن‌ها اعلام خواهد کرد.

استادیار دانشگاه بوعلی سینا در ادامه خاطرنشان کرد: در صورتی که نشست علنی همانند سال جاری باشد، در شهریورماه سال آینده برگزار خواهد شد که فعلاً کشور برگزارکننده آن مشخص نیست. سپس با اعلام ایکوموس و دفاع ایران، سایر کشورها نیز رأی خود را در این خصوص اعلام خواهند کرد و نظر نهایی بر مبنای جمع‌آوری آرا خواهد بود. البته نشست امسال ارتباطی با موضوع همدان ندارد و پرونده آن در ریاض مطرح نیست.

***رفع مشکلات در پرونده ثبت جهانی زمان‌بندی متفاوتی دارد

محمدیان‌منصور در خصوص تعهدات این پرونده تا موعد مقرر، افزود: این موضوع بحث مفصلی دارد مثلاً بخش‌هایی از بازار نیاز به تغییر دارد و ممکن است روند تغییر آن 20 سال طول بکشد، هر بخش موعد متفاوت برای رفع خواهد داشت.

وی با بیان اینکه ما برنامه داریم تا نماهایی که در محدوده ثبت جهانی قرار دارند و دچار مشکل هستند، اصلاح شوند، عنوان کرد: بناهایی که ساخته شده‎‌اند ولی مناسب نیستند باید تخریب شوند و ساخت مجدد آن‌ها بر اساس اصول اولیه باشد تا پرونده طبق تعهدات پیش برود. البته پرسش و پاسخ‌ها از سوی ارزیاب و سپس ایکوموس خواهد بود و بعد از آن نظرشان را اعلام خواهند کرد.

*** همه دستگاه‌ها در امور بین‌المللی پای کار خواهند بود

وی با عنوان اینکه فرآیند پرونده نشان داد که اگر اقداماتی که در استان همدان انجام می‌شود، وجهه بین‌المللی به خود بگیرد؛ همه دستگاه‌ها پای کار خواهند آمد، گفت: اتفاقی که در ثبت جهانی افتاد، از نظر رسیدن به یک همدلی و حل مشکلات در مدت کوتاه، یک موفقیت بود که نشان می‌دهد این توانمندی فارغ از نتیجه در استان وجود دارد و اگر در هر یک از مسائل و مشکلات استان همدان، همه ارگان‌ها و دستگاه‌ها همچون استانداری پای کار باشند و عزم ملی وجود داشته باشد قطعاً آن مشکل پیگیری و اقدامات لازم آن انجام خواهد شد.

***مردم و بازاریان با علاقه پای کار ثبت جهانی هستند

این استادیار دانشگاه بوعلی سینا همدان با اشاره به اینکه این موضوع بزرگترین درس از پرونده ثبت جهانی برای ما و استان‌هایی که کارهای بین‌المللی انجام می‌دهند، خواهد بود، افزود: در این مواقع کدورت‌های بین دستگاهی باید کنار گذاشته شود، در این جریان نیز همین اتفاق افتاد و برخی بازاریان که طی سال‌های گذشته به دلیل رکود بازار آسیب دیده بودند و همچنین دستگاه‌ها، همه با علاقه‌مندی پای کار آمدند.

***شهرداری نقش مؤثری در حذف الحاقات داشت

محمدیان‌منصور در ادامه گفت: کاری که شهرداری برای حذف الحاقات انجام داد هیچ‌گاه از خاطر مردم پاک نخواهد شد البته همکاری بازاریان نیز با شهرداری خیلی خوب بود و انتظاری که از این فرآیند در موضوع ثبت جهانی می‌رفت نیز همین است.

*** افزایش بودجه میراث فرهنگی با مطرح شدن ثبت جهانی

وی با اشاره به اینکه بودجه‌ای که برای میراث فرهنگی در نظر گرفته شد با بودجه‌ سال‌های قبل قابل مقایسه نبود، خاطرنشان کرد: این موضوع نشان می‌دهد که این افزایش بودجه با توجه به ثبت جهانی رقم خورده و اگر این امر اتفاق بیافتد هرساله این بودجه که به‌صورت ملی برای پایگاه‌های جهانی در نظر گرفته می‌شود به همدان نیز اختصاص خواهد یافت.

*ثبت جهانی نظم و رونق اقتصادی به همراه خواهد داشت

این استادیار دانشگاه ادامه داد: این بودجه هر ساله صرف بازار خواهد شد، قطعاً با گذشت زمان مثلاً پنج سال دیگر چهره بازار قابل مقایسه با قبل نخواهد بود. ازجمله آورده‌های ثبت جهانی حفاظت از بازار، زیبایی، برنامه و نظم خواهد بود که این امر رونق اقتصادی را نیز دربر خواهد داشت.

*حضور گردشگر رونق اقتصادی منحصر به خود را به‌دنبال خواهد داشت

محمدیان‌منصور با اشاره به اینکه البته حضور گردشگر نیز خود منجر به رونق اقتصادی خواهد شد، گفت: طی سال‌های گذشته گویی بازار ما از دست رفته و کار جدی برای آن انجام نشده بود و تنها توسط مردم و به‌صورت خودجوش به آن پرداخته می‌شد اما در فرآیند ثبت جهانی طرح‌هایی که تهیه شد چه آن‌هایی که اجرا شده و چه طرح‌هایی که در آینده قرار است اجرا شود، همه نشان‌دهنده این است که ثبت جهانی عواید بسیاری برای شهر خواهد داشت.

*پیگیر ثبت جهانی سایر آثار استان همدان باشیم

وی خاطرنشان کرد: ما باید تلاش کنیم و این موضوع را برای برخی دیگر آثار استان که قابلیت جهانی شدن دارند ادامه دهیم تا بتوانیم از مواهب آن برخوردار شویم.

* سقف بازار همدان نیاز به ساماندهی دارد

وی در ادامه با اشاره به اینکه سقف بازار همدان مشکل اساسی دارد و باید حل شود، افزود: وقتی در گوگل ارث (برنامه‌ای است برای دریافت و مشاهده اطلاعات جغرافیاییِ جهان که نقشه سه‌بعدیِ زمین نیز نامیده می‌شود) نگاه کنید مشخص است که این سقف اصالت ندارد و باید مناسب‌سازی شود، بخش‌هایی از آن طراحی شده و برخی بخش‌ها نیز باید اجرا شود. این موضوع جزء تعهدات ماست و باید این سقف که در حال حاضر امنیت و زیبایی کافی را ندارد، مطابق با طرح‌های اصیل اولیه تغییر یابد.

*بناهای محدوده ثبت جهانی بازطراحی می‌شوند

مدیر پایگاه میراث ملی محوطه باستانی «هگمتانه» یادآور شد: بناهایی که در محدوده ساخته شده و مطابق با الگوی اصیل نیست باید مجدداً بازطراحی شوند، البته برخی از آن‌ها و مواردی که حادتر بود سعی شد اصلاح شود.

*ارزیابی‌های اولیه در خصوص ثبت جهانی همدان مثبت بود

محمدیان‌منصور با ابراز اینکه وقتی ایکوموس رأی خود را اعلام کند به طور مفصل فهرست مشکلات موجود در پرونده را اعلام خواهد کرد تا رفع شوند، تصریح کرد: از نظر ارزیاب طبق چیزی که خود او بیان کرده بود ما مشکل خاصی نداشته و قابلیت ثبت را داریم، البته باید توجه داشت که نظر کتبی و رسمی چیست، چراکه نظر شفاهی ملاک عمل نیست.

*در موضوع ثبت جهانی شاهد همدلی، رشد و پیشرفت در حفاظت از آثار تاریخی بودیم

وی با بیان اینکه ثبت جهانی از نظر علمی و اجتماعی راهگشا و مؤثر بوده، تأکید کرد: اگر این موضوع را مبنا قرار دهیم و مسئولان و مردم ببینند وقتی شهر قرار است در سطح بین‌المللی مطرح شود چطور باعث همدلی و رشد پیشرفت در حفاظت از آثار تاریخی خواهد شد، این را برای سایر پروژه‌ها نیز ملاک قرار خواهند داد.

*امیدواریم رونقی که در اصلاح بازار و مرمت‌ها به‌وجود آمده ادامه‌دار باشد

استادیار دانشگاه بوعلی سینا در ادامه افزود: این شور و هیجانی که برای ثبت جهانی وجود داشت به‌تبع کمرنگ خواهد شد اما امیدواریم این موضوع خاموش نشود و این عشق و علاقه‌ای که در مردم به‌وجود آمده و رونقی که در بازار و مرمت‌ها به‌وجود آمده ادامه‌دار باشد.

محمدیان‌منصور با اشاره به برخی موارد که بعد از اصلاح به یونسکو اعلام خواهند شد، تصریح کرد: شهرداری نیز در این خصوص بسیاری از پروژه‌های مرتبط با ثبت جهانی را انجام می‌دهد مثلاً طرح جداره‌سازی خیابان اکباتان، گذر فرهنگی و جداره‌سازی میدان امام (ره) در حال انجام است که همه این موارد بعد از تغییر به یونسکو اعلام خواهند شد.

*تبلیغات گسترده باعث شد تا در موضوع ثبت جهانی همه پای کار بیایند

وی در ادامه با اشاره به اهمیت تبلیغات افزود: تبلیغات رسانه‌ها موجب شد تا مردم همه بخش‌های ثبت جهانی را ببینند. تبلیغاتی که به کمک رسانه‌ها و روابط عمومی ادارات اتفاق افتاد، باعث شد تا همه پای کار بیایند.

وی موضوع انتقال اشیاء را یک کار تبلیغی و رسانه‌ای برشمرد و عنوان کرد: آمدن اشیاء و توجه مردم به آن بیشتر از ثبت جهانی بود که امیدواریم دوباره تکرار شود.

این استادیار دانشگاه در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: امید است بتوان برخی اشیاء را در موزه منطقه‌ای که شرایط ایمنی خوبی دارد نگهداری کرد. تبلیغات همه رسانه‌های رسمی و غیر رسمی، در کنار فعالیت تبلیغاتی شهرداری، باعث شد تا مردم همه از ثبت جهانی آگاه شوند. دیدن شور و هیاهوی مردم برای بازدید از آثار توسط ارزیاب باعث شد تا او تحت تأثیر قرار بگیرد.

با توجه به آنچه بیان شد میراث جهانی شدن آثار تاریخیِ هر شهر، آورده‌های بسیاری برای آن خواهد داشت، به طور مثال با ثبت جهانی شدن همه آثار تاریخی شناسایی شده و گام‌های مؤثری برای حفظ آن‌ها برداشته خواهد شد.

معرفی شدن آثار تاریخی هر کشور باعث جذب گردشگر شده و رونق صنعت گردشگری را به‌دنبال خواهد داشت. این موضوع امروزه در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته و بخشی از درآمد کشورشان از این طریق است. بی‌شک محوطه باستانی هگمتانه با توجه به قدمت غنی تاریخی که دارد مورد توجه جهانیان خواهد بود.

همدان به لحاظ گردشگری ظرفیت‌های گوناگونی دارد، این کهن‌دیار در کنار سابقه غنی تاریخی و طبیعی بی‌نظیری که در خود جای داده با توجه به موقعیتی که دارد می‌تواند در گردشگری سلامت و گردشگری مذهبی نیز فعالیت کرده و از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شود. مهم‌ترین موضوع برای ارتقای شهری برنامه‌ریزی درست در کوتاه‌مدت و بلندمدت است که اگر در کنار تبلیغات مستمر و صحیحی قرار بگیرد می‌تواند همدان را در عرصه‌های مختلف گردشگری سرآمد کند.