کد خبر : 95450
تاریخ : 1404/4/24
گروه خبری : اقتصادی

کردستان دروازه طلایی صادرات ایران به عراق

کردستان در حال بدل شدن به کانونی برای تجارت بین‌المللی است نگاهی دقیق به آمار مبادلات مرزی استان در سه‌ماهه نخست سال 1404 نشان می‌دهد که نه‌تنها زیرساخت‌های گمرکی و مرزی این استان در حال بلوغ‌اند، بلکه اقتصاد منطقه در حال تنفس در هوای تازه‌ای از پویایی و تعامل جهانی است.
در جغرافیای توسعه، آنچه در نگاه نخست «پایان خاک» به‌نظر می‌رسد، در واقع می‌تواند «آغاز فرصت» باشد؛ و کردستان، با دارا بودن بیش از 220 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق، یکی از مستعدترین استان‌های کشور برای شکوفایی اقتصادی بر بستر تجارت فرامرزی است.
مرزهای رسمی باشماق مریوان، سیرانبند بانه، و گمرکات سنندج و سقز، تنها محل عبور کالا نیستند؛ بلکه ظرفیت‌هایی حیاتی برای اشتغال‌زایی، تولید، رشد صادرات غیرنفتی و ارتقای تاب‌آوری اقتصادی کشور محسوب می‌شوند.
این مرزها، اگر با نگاهی راهبردی و مبتنی بر توسعه متوازن مورد بهره‌برداری قرار گیرند، می‌توانند استان کردستان را به یکی از پیشران‌های تجارت منطقه‌ای ایران تبدیل کنند.
با این حال، سال‌ها بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، ضعف در ایجاد شهرک‌های مرزی، فقدان سامانه‌های هوشمند گمرکی و نبود مسیرهای حمل‌ونقل ریلی و پایانه‌های مدرن، باعث شده بخشی از این ظرفیت بالقوه همچنان مغفول بماند. اکنون با گزارش عملکرد گمرکات کردستان در سه‌ماهه نخست 1404، بارقه‌هایی از امید در افق توسعه منطقه نمایان شده است، آنچه از آمار ارائه‌شده دیده می‌شود این است که در کنار حرکت رو به بلوغ زیرساخت‌های گمرکی و مرزی، اقتصاد این منطقه در حال تنفس در هوای تازه‌ای از پویایی و تعامل جهانی است.
این مهم نشان می‌دهد اگر مرزها را نه تهدید، بلکه فرصت ببینیم، می‌توان تحولی بنیادین در اقتصاد غرب کشور رقم زد.
*رشد چشمگیر در دل بحران
به گفته ناظر گمرکات استان کردستان و مدیرکل گمرک سنندج، مجموع مبادلات تجاری گمرکات استان در سه‌ماهه نخست امسال از مرز 1.463 میلیارد دلار عبور کرده و دربرگیرنده نزدیک به 1.277 میلیون تن کالا بوده است. جالب‌تر آنکه این رشد در شرایطی حاصل شده که کشور درگیر بحران‌های امنیتی و سیاسی ناشی از تجاوزات رژیم صهیونیستی و استکبار جهانی بوده است. این واقعیت، گواه روشنی بر تاب‌آوری اقتصاد محلی کردستان و توان مدیریتی نیروهای میدانی در گمرکات این استان است.
*صادرات؛ نبض توسعه اقتصادی کردستان
فرامرز امیدی، گفت: بدون تردید، موتور محرک این رشد، صادرات بوده است، بنا به گفته این مقام مسئول، در سه‌ماهه نخست سال، بیش از 401 هزار تن کالا به ارزش 193.4 میلیون دلار از استان صادر شده که بخش عمده آن از طریق گمرکات خود استان ترخیص گردیده‌اند.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین مقصد این صادرات، کشور عراق است که با سهم 99.3 درصدی نقشی کلیدی در رونق مبادلات داشته است، گفت: محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، هندوانه، سیب، تراکتور، بستنی، بادمجان و سیر نه‌تنها جلوه‌ای از توانمندی کشاورزی و صنعتی کردستان هستند، بلکه نشان‌دهنده آن است که اقتصاد استان در حال عبور از فاز خام‌فروشی به سمت صادرات فرآورده‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی است.
به گفته وی، اما تمرکز بیش از حد بر بازار عراق، در عین مزیت، زنگ خطری نیز به همراه دارد. لزوم تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی اکنون به ضرورتی راهبردی بدل شده تا از شوک‌های سیاسی یا اقتصادی آتی مصون بمانیم.
*واردات؛ تأمین هوشمندانه نیازهای تولید و مصرف
این مسئول عنوان کرد: در بخش واردات، بیش از 29 هزار تن کالا به ارزش 118 میلیون دلار وارد استان شده. هرچند رقم آن نسبت به صادرات کمتر است، اما نوع کالاهای واردشده گویای یک نگاه دقیق به زنجیره تأمین است.
امیدی افزود: واردات اقلامی چون شمش طلا، آلومینیوم، ماشین‌آلات، قطعات خطوط تولید و کالاهای مورد نیاز مرزنشینان نشان می‌دهد که واردات استان عمدتاً به تأمین مواد اولیه و تجهیزات تولیدی اختصاص یافته؛ عاملی که به افزایش بهره‌وری اقتصادی و ارتقای صنایع محلی منجر خواهد شد. کشورهایی چون عراق، امارات، ترکیه، چین، قطر، هند و اکوادور در زمره اصلی‌ترین مبادی وارداتی کردستان قرار دارند که گواهی بر شبکه متنوع تجاری استان است.
*فرصت‌ها و تهدیدها؛ راهی به‌سوی آینده‌ای متوازن
با وجود این دستاوردها، لازم است نگاه تحلیلی‌تری به چشم‌انداز پیش رو داشت. از یک‌سو، قرار گرفتن کردستان در مسیر کریدورهای منطقه‌ای مانند شمال-جنوب و شرق به غرب می‌تواند آن را به هاب ترانزیتی تبدیل کند. از سوی دیگر، تهدیداتی نظیر ناپایداری بازار عراق، فقدان زیرساخت‌های حمل‌ونقل مدرن، و نیاز به گسترش دیپلماسی اقتصادی با دیگر کشورها، مسائلی هستند که باید با برنامه‌ریزی بلندمدت مورد توجه قرار گیرند.
*مرزهایی که آینده را رقم می‌زنند
استان کردستان در آستانه یک نقطه عطف تاریخی قرار دارد؛ جایی که مرزهایش نه حاشیه‌ای دورافتاده، بلکه قلب تپنده‌ی تجارت ملی شده‌اند. آمارهای سه‌ماهه نخست 1404، صرفاً روایت ارقام نیستند؛ بلکه نشانی از تغییر رویکرد، بازتعریف اولویت‌ها، و زایش فرصتی برای توسعه پایدار در منطقه‌ای است که سال‌ها با چالش‌های انباشته مواجه بوده است.
اکنون بیش از هر زمان دیگری، لزوم سرمایه‌گذاری هوشمندانه در توسعه زیرساخت‌های مرزی احساس می‌شود. راه‌اندازی مناطق ویژه اقتصادی و بازارچه‌های مرزی فعال، توسعه حمل‌ونقل ریلی به مرز باشماق، تجهیز گمرکات به سامانه‌های دیجیتال، و تسهیل تجارت برای مرزنشینان، تنها بخشی از گام‌هایی است که باید در دستور کار قرار گیرد.در عین حال، نباید از ضرورت تنوع‌بخشی به شرکای تجاری و ارتقای دیپلماسی اقتصادی با کشورهای منطقه غافل شد. اگرچه عراق شریک سنتی و مهمی برای تجارت کردستان است، اما برای کاهش وابستگی و افزایش تاب‌آوری، باید بازارهای جایگزین در آسیای میانه، قفقاز، و اروپا نیز فعال شوند.
مرزهای کردستان دیگر خطوط جدایی نیستند؛ بلکه دروازه‌هایی‌اند به‌سوی آینده‌ای که می‌تواند روشن، پویـا و امن باشد، اگر امروز، با برنامه، سرمایه و اراده‌ای ملی به آن‌ها نگریسته شود.
  لینک
https://www.sepehrnewspaper.com/Press/ShowNews/95450