همدان با توجه به اینکه دورتادور شهرش با باغات سرسبز و زیبا احاطه شده، از گذشته به عنوان باغ شهر معروف بوده و باغات آن از دامنه‌های الوند تا گنجنامه، دره مرادبیگ، پردیس و اعتمادیه و از دره عباس‌آباد تا طبیعت زیبای حیدره همواره با انبوه درختان سرسبز و باغات میوه پوشیده شده بوده را شامل می‌شود.

با گسترش شهرنشینی و ظهور پدیده آپارتمان‌نشینی به مرور تقاضای مردم برای حضور در فضاهای خوش آب و هوایی که دارای طبیعت ناب هستند افزایش یافت و همین آغازی برای حضور بیشتر مردم در چنین فضاهایی شد و به مرور روستاهایی که در فاصله کمی از شهرها بودند، بیشتر شاهد حضور مردم برای روزهای آخر هفته و تعطیلات شدند.

این حضور گردشگران در روستاها برای آن‎‌ها منافعی همچون فروش بدون واسطه محصولات کشاورزی روستا و بهبود اقتصاد روستا را به دنبال دارد، اما به تبع در کنار این موضوع حضور آن‌ها مشکلاتی را هم به دنبال دارد، مثلا راه‌های روستایی پاسخ‌گوی حجم زیاد مسافران نیست.

حضور گردشگر در روستاها باعث تغییر فرهنگ، نوع پوشش و دیگر موضوعات در روستاها نیز می‌شود و رفته رفته با افزایش رفت و آمد به چنین مناطقی پای رستوران‌ها،دیگر اغذیه‌فروشی‌ها، ویلاسازی باز شده و همین روند سبب از بین رفتن باغات و کوچک و کوچک‌تر شدن متراژ آن‌ها و سپس تغییر کاربری می‌شود.

یکی از روستاهایی که در همدان امروزه با توجه به نزدیکی به شهر همدان در تعطیلات شاهد حضور مسافران زیادی است و مردم آن این روزها با مشکلاتی مثل ترافیک، شلوغی و دیگر موضوعات دست و پنجه نرم می‌کنند، روستای حیدره بالای شهر است. برای اطلاع کامل از همه مشکلات این روستا با علیرضا مرتضایی‌جلال، رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه نتیجه را می‌خوانید:

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر با بیان اینکه قرار گرفتن این روستا در فاصله 5 کیلومتری از مرکز استان و این موضوع که دارای آب و هوای مطلوبی است موجب‌شده تا مردم به ساخت و ساز خانه‌های باغی در این منطقه ترغیب شوند، گفت: مهاجرپذیری‌ روستای ما در حال افزایش است درحالی‌که امکانات و زیرساخت‌های روستا پاسخ‌گوی این موضوع نیست.

*مشکلات روستای حیدره تا حدودی رفع شده

علیرضا مرتضایی‌جلال با اشاره به اینکه از سال 83 تاکنون که در شورا و دهیاری این روستا فعالیت دارم، بارها در رسانه‌ها به مشکلات زیرساختی روستا پرداخته‌ام، اظهار کرد: هم‌اکنون تا حدودی از این مسائل مرتفع شده و شاید بتوان میزان این تحقق را حدود 60 درصد بیان کرد.

*حضور باغ رستوران‌های بدون مجوز و پارکینگ در مسیر حیدره

وی به یکی از مشکلاتی که امروز با توجه به وجود 22 باغ رستوران در دو طرف جاده روستا پدید آمده است پرداخت و افزود: این باغ رستوران‌ها نه مجوزهای لازم خود را دارا هستند و نه پارکینگ اختصاصی دارند، به همین دلیل آن‌ها به معضلاتی برای این مسیر تبدیل شده‌اند.

مرتضایی‌جلال توضیح داد: هر باغ رستوران باید فضای لازم برای پارکینگ خود تعبیه کند درحالی‌که از این 22 باغ رستوران تنها 2 مورد آن‌ها دارای فضای پارکینگ اختصاصی برای آسایش مشتری خود هستند و بقیه از فضای پارک کنار جاده برای این منظور استفاده می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه در برخی از این باغ رستوران‌ها مراسماتی برگزار می‌شود و تعداد بالایی ماشین در این جاده حضور می‌یابند، تصریح کرد: این‌درحالی است که این جاده یک مسیر روستایی بوده و پاسخگوی این حجم از خودرو و تردد نیست.

مرتضایی‌جلال درخصوص باغ‌رستوران‌های اطراف جاده حیدره عنوان کرد: اکثر این باغ‌رستوران‌ها مجوزهای لازم برای تغییر کاربری را اخذ نکرده‌اند و حدود دو یا سه تا از آن‌ها دارای مجوز هستند.

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر با اشاره به اینکه احداث باغ رستوران دارای ضوابط خاصی است و باید برای هر باغ رستوران حدود یک هکتار مساحت مد نظر باشد تا فضاهای لازم آن اعم از پارکینگ آن لحاظ شود چرا که حضور صد مشتری در این فضا حضور صد ماشین را با خود به همراه خواهد داشت.

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر یادآور شد: از سال 85 به بعد و با توجه به اینکه راه دسترسی جدید برای مسیر همدان به امامزاده محسن(ع) از حیدره به شهر مریانج و دیگر روستاها در نظر گرفته شد، اکثرا راه دسترسی به شهر را در این مسیر در نظر گرفتند.

*در صورت بروز مشکل اورژانسی برای اهالی دسترسی سریع به شهر در روزهای پر ترافیک غیر ممکن است

مرتضایی‌جلال با تاکید بر اینکه وضعیت موجود، مسائل و مشکلات زیادی را در حوزه امنیتی و ترافیکی ایجاد کرده است، ادامه داد: اگر برای یکی از اهالی روستا مشکلی پیش بیاید و نیاز داشته باشد تا به صورت اورژانسی به شهر برود، این موضوع با توجه به قفل شدن ترافیکی مسیر، اصلا مقدور نیست.

وی با اشاره به اینکه این مسیر باید از انتهای چرمسازی(بلوارشهید شاه‌حسینی) تا مسیر حیدره ساماندهی و تعریض شود،افزود: اقدامی که دو سال پیش انجام شده و از منبع آب مریانج تا نزدیک مجموعه پرشین یاقوت مقداری از مسیر در حال تعریض است، اما از پرشین یاقوت به سمت چرمساز ی همچنان برای تملک طرفین جاده با مشکل روبه روست و هیچ اقدامی انجام نشده است.

*حضور طرح‌های ملی برای جاده حیدره افزایش بارترافیکی به همراه دارد

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر با تاکید بر اینکه هر روز به میزان بار ترافیکی این منطقه افزوده می‌شود، عنوان کرد: برخی طرح‌های ملی مثل پارک 110 هکتاری ولایت، شهر جواهرات و حوزه علمیه از جمله این موارد است که موجب رفت و آمد کارمندان و مراجعان این مجموعه‌ها خواهد شد و یا رفت و آمد ماشین‌های سنگینی که مصالح جابه‌جا می‌کنند که این جاده پاسخ‌گوی آن نیست.

وی یادآور شد: اگر آمار میزان تصادفات محور حیدره به چرمسازی را بررسی کنید متوجه خواهید شد که در ماه چندین تصادف که برخی نیز منجر به فوت هستند، اتفاق می‌افتد.

مرتضایی‌جلال در بخش دیگر صحبت‌های خود به موضوع روشنایی این جاده پرداخت و گفت: برای این راه مواصلاتی سمامانه روشنایی تعبیه نشده است

*سیستم فاضلاب روستای حیدره نامناسب است

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر با بیان اینکه سیستم فاضلاب روستا از نوع چاه‌های جذبی است، اظهار کرد: به دلیل کم عمق بوده این چاه‌ها سریع پر می‌شوند و به دلیل شیبی که در روستا وجود دارد مسائل زیست محیطی ایجاد می‌کند و همواره تخلیه این چاه‌ها هزینه‌های سنگین حدود ماهیانه 400 تا 500 هزار تومان برای خانواده‌ها دربردارد.

وی افزود: برای رفع مشکل فاضلاب تقاضا داده‌ایم که قرار است برای ایجاد شبکه فاضلاب روستا طرح مطالعاتی اجرا شود، البته هنوز هیچ چراغ مثبتی از سوی شرکت مربوطه آن ندیده‌ایم.

*مشکل آب شرب روستای حیدره غیرحرفه‌ای رفع شده است

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر در خصوص وضعیت آب شرب روستا که آن هم معضلی است، توضیح داد: این موضوع در دو سال اخیر برای اهالی مورد توجه بود که در سال 1400 ما حدود 12 تا 15 دقیقه بود که با رایزنی‌ها و پیگیری‌های انجام شده این مشکل به صورت غیر حرفه‌ای رفع شده است و چشمه‌هایی شناسایی شده که قرار است وارد مدار آب شرب روستا شود.

مرتضایی‌جلال با اشاره به اینکه حدود 600 هکتار از ارضی حیدره به صورت باغ است، گفت: دامنه اراضی حیدره از مریانج آغاز و تا شهرک الوند، منوچهری و شهرک مدرس نیز می‌رسد. بالادست حیدره دو دره وجود دارد و به دلیل کمبود آب، سرمازدگی، افزایش هزینه سموم و کارگر باعث شده تا باغداری مقرون به صرفه نیست. لذا کشاورزانی که مزرعه صیفی‌جات خود را به باغی تغییر داده‌اند با توجه به اینکه اکثرا پس از انحصار وراثت‌ها متراژها کاهش یافته است لذا ترجیح می‌دهند تا باغ‌های خود را بفروشند و از طریق سرمایه‌گذاری در دیگر فضاها امرار معاش کنند.

*عدم حمایت در بخش کشاورزی؛ دلیل فروش‌باغات حیدره

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه اداره جهاد کشاورزی، بیمه‌ها و دیگر سازمان‌ها حمایتی در این خصوص ندارند، اظهار کرد: این ارگان‌ها حمایت لازم را در مواقع خشکسالی، آفت‌زدگی و یا حتی زمانی که باغ دچار پر باری شد، از باغداران ندارند و ما حتی در سال‌های پر باری شاهد از بین رفتن محصول خود نیز بوده‌ایم چرا که در همدان سردخانه و یا صنایع تبدیلی برای حفظ آن‌ها نداریم تا بتوان محصولات را به انواع ترشیجات، مربا و یا اسلایس میوه کنند.

مرتضایی‌جلال با اشاره به اینکه به همین دلایل ما به سمت خرده مالکی پیش‌رفته‌ایم و هم اکنون زمین‌های 250 متری را نیز شاهدیم، تصریح کرد: مردم در زندگی شهری با توجه به آپارتمان‌نشینی نیازمند به حضور در طبیعت هستند پس به خرید چنین فضاهای کوچکی برای تفریح خود اقدام می‌کند.

*ول‌انگاری‌ها در این جاده موجب درگیری و مشکلات متعدد می‌شود

مرتضایی‌جلال با بیان اینکه متاسفانه خوش آب و هوایی حیدره منجر به حضور افراد برای تفریح و تفرج شده است،گفت: این موضوع باعث ایجاد مشکلاتی شده و به دلیل ول‌انگاری‌های پدید آمده درگیری‌هایی به وجود می‌آید.

رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر با تاکید بر اینکه باید برای رفع معضلات حیدره برنامه مدونی تدوین شود، اظهار کرد: باید این موضوع قانونمند شود تا مسئولان نیز بتوانند در حوزه ساخت و سازها کنترل لازم را داشته باشند.

مرتضایی‌جلال تصریح کرد: با توجه به گستردگی مناطق گردشگری حضور دائم پلیس در این منطقه میسر نیست و تنها در صورت تماس در این منطقه حضور خواهند یافت.

 

*معضلات زیست‌محیطی حیدره بالای شهر

 

وی دیگر مشکل این منطقه را حضور سگ‌های ولگرد برشمرد و گفت: با توجه به اینکه ساختمان‌های نیمه کاره‌ مانند ساختمان مربوط به حوزه علمیه و شهر جواهرات در این منطقه وجود دارد و این 22 باغ رستوران نیز باقیمانده غذاهای خود را در اطراف می‌ریزند باعث شده تا زاد و ولد سگ‌ها افزایش یابد که خطرات خیلی زیادی برای اهالی روستا و دیگر شهروندان داشته است که از مراجع مربوطه خواسته‌ایم تا آن را تعیین تکلیف کنند.

وی در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به دیگر معضل منطقه که حضور گراز است، افزود: این گرازها حدود ده سال پیش توسط محیط زیست در منطقه رها شدند که امروزه زاد و ولد آن‌ها زیاد شده و آسیب جدی به باغات و زمین‌های کشاورزی روستا می‌زند. ما از اداره محیط زیست و هر ارگانی که توانایی ساماندهی این موضوع را دارد تقاضا داریم تا این مسئله را حل کنند چراکه خسارت زیادی به مزارع ما زده است.

مشاهدات میدانی تیم فضای مجازی سپهرغرب حاکی از آن بود که روزبه روز به تعداد خانه‌باغ‌های این منطقه اضافه می‌شود به طوریکه اکنون نیز سقف نارنجی رنگ آن‌ها بیش از سرسبزی باغات به چشم می‌خورند.دیگر معضل جدی رشد قارچ‌گونه باغ رستوران‌هایی است که از شانه خاکی جاده باریک حیدره برای پارکینگ استفاده می‌کنند و هیچ نظارتی در این خصوص بر آن‌ها نیست، است. به راستی آیا در صورت از بین رفتن چنین باغاتی که ریه‌های تنفسی همدان هستند نفس‌های شهر به شماره نخواهد افتاد؟

موضوع دیگر آنکه باید دید مسئولان برای حل معضلات اخلاقی و ناهنجاری‌هایی که طبق اذعان رئیس شورای روستای حیدره بالای شهر موجب پدیدآمدن درگیری نیز می‌شوند، چه تدابیری در نظر دارند؟متاسفانه بر اثر سهل‌انگاری و تسامح نهادهای ذی‌ربط از اداره کل میراث فرهنگی تا فرمانداری شهرستان همدان ما در منطقه حیدره با معضل جدی فرهنگی مواجه هستیم که باید انتظار می‌رود فکری برای این موضوع شود بدیهی است اگر متولیان امر جلوی توسعه مشکلات فرهنگی امروز این منطقه که محور گردشگری است نگیرند به زودی تندباد آن دامن شهر را خواهد گرفت