سپهرغرب، گروه شهر: تردد خودروها در شهرها به عنوان دومین منبع آلودگی هوا در اروپا، مهمترین عامل مرگ کودکان در آمریکا و اروپا، محرک اصلی ایجاد نابرابری اقتصادی میان ساکنان شهری و علت اساسی آلودگی صوتی شناخته شده است.
حدود نیمقرن پیش خیابانهای سراسر کپنهاگ، پایتخت دانمارک و مرکز امروزی دوچرخهسواری جهان را خودروها فرا گرفته بود، با این حال مدیران تلاش کردند تغییراتی را در تدابیر خود به وجود بیاورند تا مردم را هرچه بیشتر به سمت دوچرخهسواری سوق دهند.
به دنبال نوآوریهای بیوقفه برنامهریزان شهر، نرخ دوچرخهسواری از 10 درصد در سال 1970 به 35 درصد در حال حاضر رسیده است. گزارشها حاکی از آن است که در سال 2016، تعداد دوچرخههای در حال تردد در خیابانهای کپنهاگ از تعداد خودروها سبقت گرفت و این امر مزایای بسیاری برای شهر و شهروندان به ارمغان آورد که از مهمترین آنها میتوان به بهبود قابلتوجه کیفیت هوا و کاهش چشمگیر سوانح خیابانی اشاره کرد.
امروزه مدیران در بسیاری از شهرهای جهان عزم خود را جزم کردهاند پایتخت دانمارک را الگویی برای ترویج تردد سبز در مناطق خود قرار دهند و از این طریق، رفاه شهروندان را بهبود ببخشند. بهویژه برنامهریزان اروپایی علاوه بر الگوبرداری از کپنهاگ، تاکنون برای ایجاد شهرهای بدون خودرو نوآوریهای بسیاری پیاده کردهاند که در ادامه به شش مورد از اثربخشترین آنها پرداخته میشود.
افزایش عوارض ترافیکی
مدیران اروپایی پس از انجام آزمایشهای مختلف به این نتیجه رسیدهاند که مهمترین اقدام برای کاهش تردد خودروها در معابر شهری، اعمال عوارض ترافیکی سنگین برای رانندگان است. لندن، پایتخت بریتانیا به عنوان پیشروی این استراتژی در اروپا و جهان شناخته شده است که مدیران آن توانستند در سال 2003 از طریق اعمال عوارض ترافیکی برای خودروهایی که در مرکز شهر عبور و مرور میکند، نرخ تردد آنها را به میزان 33 درصد کاهش دهند. این عوارض به تدریج افزایش یافته است و از پنج پوند به ازای هر روز رفت و آمد در مرکز از سال 2003 به بیش از 15 پوند رسیده است که 80 درصد این جریمهها جهت سرمایهگذاری برای بهبود حملونقل عمومی مورد استفاده قرار گرفته است.
سایر شهرهای اروپایی نظیر میلان در ایتالیا و استکهلم و یوتبری سوئد نیز استراتژیهایی شبیه به لندن برای به حداقل رساندن تردد خودروهای خصوصی در مراکز شهرهای خود پیاده کردهاند و به تبعات مثبت زیادی در این زمینه دست یافتهاند.
کنترل ترافیک و پارکینگ
مقررات جدیدی در بسیاری از شهرهای اروپایی به منظور حذف فضاهای پارک خودروها و تغییر مسیر ترافیکی پیاده شده است که بعضی از آنها حتی به جایگزینی معابر شهری با خیابانهای بدون خودرو، مسیرهای دوچرخهسواری و پیادهراهها منجر شده است. به عنوان مثال، شهردار اسلو پایتخت نروژ توانسته است از طریق حذف فضاهای پارک خودروها و بستن معابر به روی وسیلههای حملونقل موتوری، خیابانهایی بدون خودرو به وجود بیاورد و از این طریق، عبور و مرور خودروها را در مرکز شهر تا 19 درصد کاهش دهد.
ارائه خدمات جابهجایی مناسب به پیروان تردد سبز
یکی از موثرترین اقداماتی که در اوترخت هلند برای به حداقل رساندن تردد خودروها در مرکز شهر پیاده شده است، ارائه خدمات جابهجایی ویژه برای حامیان تردد سبز بوده است. در این رابطه، دولت محلی و کمپانیهای خصوصی با همکاری یکدیگر عبور و مرور از طریق وسایل نقلیه عمومی را برای کارمندان رایگان کردهاند، ضمن اینکه به احداث ایستگاههای اتوبوس در نزدیکی محل کار افراد پرداختهاند تا رفتوآمد را برای آنها تسهیل کنند. این اقدام کاهش 37 درصدی عبور و مرور از طریق وسایل نقلیه خصوصی به مرکز شهر و در نتیجه کاهش قابل توجه انتشار کربن را در پی داشته است.
اعمال عوارض پارکینگ در مراکز کاری
یکی دیگر از اثربخشترین اقدامات برای کاهش تردد خودروها در مراکز شهرها، اعمال عوارض پارکینگ در مراکز کاری است. برنامهریزان روتردام هلند از طریق اعمال عوارض پارکینگ در یکی از مراکز درمانی بزرگ شهر توانستند تردد وسایل نقلیه خصوصی کارکنان را به میزان 20 تا 25 درصد کاهش دهند. در واقع، عوارض بالای پارکینگ در این بیمارستان از یکسو کارکنان را به پارک وسایل نقلیه در فاصله بسیار دور از محل کار خود سوق داد و از سوی دیگر، بسیاری از آنان را به جایگزینی خودروهای شخصی با وسایل نقلیه عمومی تشویق کرد. طرح عوارض پارکینگ مراکز کاری در ناتینگهام بریتانیا اثربخشی سه برابری نسبت به روتردام از خود نشان داد و همین امر، مدیران سایر شهرهای اروپا را نیز به اعمال اقدامات مشابهی تشویق کرد.
طراحی سفر دانشگاهی
مدیران دانشگاههای سراسر دنیا اغلب میکوشند دانشجویان و کارکنان خود را به استفاده از وسایل نقلیه عمومی سوق دهند که این کار در کنار تمام مزایای خود، مدیریت پارکینگ را در این مراکز علمی آسانتر میکند. دانشگاه بریستول در انگلستان یکی از موفقترین مراکز آموزشی جهان در زمینه ترویج تردد سبز بوده است که توانسته است از طریق طراحی سفرهای دانشگاهی، استفاده از خودروهای شخصی توسط دانشجویان و کارکنان را به میزان 27 درصد کاهش دهد. توسعه زیرساختهای دوچرخهسواری و پیادهروی مناسب از مهمترین اقدامات برای تحقق این هدف بوده است، ضمن اینکه بهرهمندی از تخفیف ویژه برای کاربران وسایل نقلیه در این زمینه بسیار اثربخش بوده است.
اشتراک خودرو
شاید از نظر بسیاری از مردم اشتراک خودرو نقش مهمی در کاهش تردد وسایل نقلیه در شهرها ایفا نکند، با این حال این روش یک ترفند جالب به حساب میآید که میتواند گرایش شهرنشینان را به عبور و مرور از طریق وسایل نقلیه خصوصی خود به طور قابلتوجهی کاهش دهد و حتی، تمایل آنها را به استفاده از سایر وسایل حملونقل عمومی نیز بیشتر کند. برمن در آلمان و جنوا در ایتالیا از موفقترین شهرهای جهان در زمینه کاهش تردد از طریق وسایل نقلیه خصوصی به واسطه ترویج اشتراک خودرو به حساب میآیند که توانستهاند بهطور میانگین بین 12 تا 15 خودروی خصوصی را تنها با یک وسیله نقلیه اشتراکی جایگزین کنند. این پیامد در نتیجه احداث ایستگاههای خودروهای اشتراکی در نزدیکی محل سکونت مردم، ایستگاههای حملونقل عمومی و زیرساختهای سبز نظیر دوچرخهسواری و پیادهروی حاصل شده است.
شناسه خبر 62284