بر اساس آمار‌های موجود حدود دو درصد از تولید ناخالص داخلی کشور مرتبط با کسب‌وکار‌های دریایی است این در حالی است که در دنیا کشور‌هایی وجود دارند که تولید ناخالص آن‌ها از دریا به 50 درصد هم می‌رسد.اهمیت این موضوع تاحدی است که رهبر معظم انقلاب اخیرا در اجرای بند یک اصل یکصد و دهم قانون اساسی و پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست‌های کلی توسعه دریا محور را برای اقدام به روسای قوای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام ابلاغ کردند.

در بند 6 این سیاست‌های ابلاغی بر تأمین و ارتقای سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد و ایجاد پشتوانه علمی، آموزشی و پژوهشی برای توسعه دریامحور و زیست‌بوم نوآوری و فناوری دریایی تأکید شده است؛ بنابراین با توجه به نیاز‌های نوظهور مشتریان، فناوری‌ها و مدل‌های تجاری جدید، استارت آپ‌ها ابزار‌های عالی هستند که صنعت دریایی می‌توانند از آن‌ها الهام بگیرد. استارت آپ‌هایی که در حوزه صنایع دریایی فعالیت می‌کنند، تیم‌هایی هستند که سعی می‌کنند مدل‌های تجاری تکرارپذیر و مقیاس پذیر را برای حل مشکلات در زنجیره ارزش صنایع دریایی شناسایی کنند. این شرکت‌ها می‌توانند روش‌های جدید استفاده از فناوری‌های دیجیتال و مدل‌های نوین کسب وکار را آزمایش کنند تا منافع مالی را با هزینه بسیار کمتری نسبت به شرکت‌های شناخته شده این صنایع بدست آورند.

در این بین 6 کشور پاناما، فیلیپین، امارات، سنگاپور، هلند و کره جنوبی سنگ بنای توسعه خود را به میزان قابل توجهی بر مبنای توسعه دریامحور پایه‌گذاری کرده‌اند.

البته دریاگریز بودن کشور ما در سال‌های گذشته باید اصلاح شود و با داشتن 5800 کیلومتر (880 کیلومتر شمال و 4900 کیلومتر جنوب) خط ساحلی و دارا بودن مرز آبی با 12 کشور از 15 کشور همسایه، توجه و اجرای سیاست‌های دریامحور ابلاغی رهبرحکیم انقلاب بیشتر مورد توجه باشد.

  فرصت‌های جدید فناوری‌های دیجیتال

اکنون هم که یکی از کارکرد‌های ستاد توسعه فناوری و صنایع دانش بنیان دریایی کشورمان، مطالعه تطبیقی و استفاده از تجربیات موفق دیگر کشور‌ها در حوزه سیاست‌های دریامحور است باید گفت که مجمع جهانی دریایی Forum Maritime Global، با همکاری استارتاپ Innovation Rainmaking، در سال‌های گذشته دو کارگاه در سنگاپور و در هامبورگ با هدف بحث در مورد تأثیر فناوری‌های دیجیتال بر بخش دریایی و درک نحوه ایجاد نوآوری به کمک استارت آپ‌ها در صنایع دریایی و همچنین شناسایی زمینه‌هایی از فرصت‌های موجود پس از اعتبارسنجی با مخاطبان گسترده تر، جهت راه‌اندازی فعالیت‌های ساختاری مشارکتی صنایع ترتیب داد.

در این کارگاه‌ها نمایندگانی از بخش‌های مختلف صنعت دریایی از جمله مالکان کشتی، مدیران کشتی، بنادر، مؤسسات رده‌بندی، امور مالی و همچنین نمایندگانی از دولت و سازمان‌های بین‌المللی گرد آمدند؛ تا تمام ذی‌نفعان بتوانند جهت بهره برداری از بسیاری از فرصت‌های شناسایی شده در این صنایع، همکاری و اقدام مناسب انجام دهند. صاحب نظران در این کارگاه بیان کردند که شرکت‌هایی که موفق به استفاده از فرصت‌های جدید با استفاده از فناوری‌های دیجیتالی می‌شوند، این فرصت را خواهند داشت که جریان‌های درآمدی جدیدی تولید کنند که می‌تواند از جریان‌های درآمد کسب وکار‌های اصلی سنتی پیشی بگیرد و منجر به ارزشگذاری بالاتر و دسترسی آسانتر به سرمایه شود. همچنین شناسایی فرصت‌های جدید با استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به بهبود عملکرد صنایع دریایی کمک کند و در نتیجه به صنعت پایدارتر از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کمک کند.

در این بین روح‌الله دهقانی فیروزآبادی؛ معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، بهره‌مندی از فناوری برای توسعه سیاست‌های دریامحور را مورد تأکید قرار داده و اظهار داشته که «حوزه اقتصاد دریا حوزه بسیار بزرگی است که متأسفانه در سال‌های قبل به آن توجه نشده بود. در تمام دنیا، اقتصاد‌های بزرگ، کنار دریا شکل می‌گیرند و موضوع حمل‌و‌نقل یکی از پررونق‌ترین و پر بازارترین اقتصاد‌های جهان به‌شمار می‌رود؛ البته در کشورمان توجه به اقتصاد دریایی اخیراً آغاز شده است و معاونت علمی برنامه جدی در همه حوزه‌های اقتصاد دریا دارد و امید است در سال‌های پیش رو، شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه رونق بیشتری بیابند.»

امیر خدادادهمدانی