سامانه گرمسیری از پروژه‌های ملی کلان مهار آب با هدف تأمین آب پایدار برای بیش از 120 هزار هکتار از اراضی غرب کرمانشاه می‌تواند نقش مهمی در ارتقای معیشت مرزنشینان، افزایش بهره‌وری منابع آبی، ایجاد اشتغال پایدار و تحول اقتصادی در مناطق مرزی ایفا کند که تحقق اهداف آن و رفع چالش‌های جدی در تخصیص آب و تکمیل زیرساخت‌هاT نیازمند اهتمام مسوولان است.
سامانه گرمسیری به عنوان هدیه نظام جمهوری اسلامی به مردمان غرب کشور در استان‌های مرزی کرمانشاه و ایلام است که با سرمایه‌گذاری بیش از یک هزار و 500 میلیارد تومان به بار نشست و فرصتی راهبردی برای توسعه کشاورزی و معیشت مرزنشینان و بهبود امنیت غذایی و ترویج تولید پایدار در مناطق محروم و مرزی غرب کرمانشاه است.
این پروژه با تأمین آب مطمئن و توسعه شبکه‌های فرعی، زمینه‌ساز افزایش سطح زیرکشت، کاهش مهاجرت از روستاها و تقویت اقتصاد محلی است که به طور مستقیم به ارتقای معیشت هزاران خانوار کشاورز و ساکنان مرزنشین منجر خواهد شد.
مطالعات طرح ملی سامانه گرمسیری به عنوان بزرگترین طرح عمرانی در تاریخ کشورمان از سال 1318 شروع و در نظام جمهوری اسلامی به مرحله اجرا رسید که با وجود گذشت سال‌ها از آغاز طرح انتقال آب رودخانه سیروان در کردستان به کرمانشاه و راکد ماندن آن با تاکید رهبر معظم انقلاب و اهتمام دولتمردان برای ارتقای وضعیت معیشت مرزنشینان و نگاه خاص به عمران و آبادانی و پیشرفت استان‌های مرزی به منظور تامین آب 53 هزار هکتار از اراضی کشاورزی آنها کلید خورد.
سامانه گرمسیری با هدف مهار رودخانه سیروان و هدایت آن به سمت دشت‌های کرمانشاه و ایلام اجرایی شد که از ابتدای آن در شمال کرمانشاه تا موسیان دهلران در استان ایلام 400 کیلومتر طول دارد و تا پیش از این بیشتر آب پنجمین رودخانه بزرگ کشور بدون آنکه حق‌آبه ایران را بپردازد، از مرز خارج می‌شد.
اکنون سیروان توسط سد 338 میلیون متر مکعبی «داریان» در شمال شهرستان پاوه مهار شده و چند کیلومتر پس از آن، تونل نوسود و بازی دراز در 2 قطعه 23 و 25.7 کیلومتری آغاز شده است که طبق اطلاعات این طرح، تونل نوسود با قطر حدود 6 متری قادر است تا دبی 45 متر مکعب بر ثانیه آب را منتقل کند.
ابتدای عملیات اجرایی طرح عنوان می‌شد که با تکمیل آن حدود 100 هزار هکتار از اراضی زارعی استان کرمانشاه آبی می‌شود یا توسعه می‌یابد اما این عدد به مرور به حدود 34 هزار هکتار رسید.
در همین راستا نشست بررسی مشکلات سامانه گرمسیری با حضور نماینده مردم قصرشیرین، سرپل‌ذهاب و گیلان‌غرب در مجلس شورای اسلامی، فرمانداران و امامان جمعه غرب کرمانشاه، مدیران استانی و جمعی از کشاورزان در محل فرمانداری سرپل ذهاب برگزار شد که در این جلسه، موضوع تخصیص آب و بهره‌برداری از این طرح ملی مورد نقد قرار گرفت.
تخصیص آب هنوز به تناسب اراضی نیست
نماینده مردم قصرشیرین سرپل ذهاب و گیلانغرب در مجلس شورای اسلامی در این نشست در سخنانی با انتقاد از وضعیت موجود اجرای سامانه گرمسیری و با بیان اینکه که تخصیص آب هنوز به تناسب اراضی نیست، گفت: این موضوع نارضایتی کشاورزان را به دنبال داشته است و باید بازنگری اساسی در مدیریت و کارشناسی اراضی صورت گیرد.
فتح الله حسینی افزود: تاکنون تنها حدود 22 هزار هکتار از اراضی تحت پوشش قرار گرفته و تخصیص واقعی آب به کمتر از 2 هزار هکتار رسیده است در حالی که هدف اولیه بهره‌مندی 120 هزار هکتار بوده است.
وی ضعف مدیریت و کارشناسی را از دلایل اصلی کندی روند پیشرفت این پروژه عنوان کرد و گفت: نارضایتی کشاورزان و مشکلات پیش آمده منجر به تصویب طرح تحقیق و تفحص در کمیسیون کشاورزی مجلس شد تا مشکلات به طور دقیق بررسی و مرتفع گردد.
تحقیق و تفحص؛ فرصت شفاف‌سازی و اصلاح روند
نماینده مردم غرب کرمانشاه ادامه داد: تصویب طرح تحقیق و تفحص، گامی مهم برای روشن شدن موانع و مسوولیت‌ها است؛ رئیس مجلس و معاونت نظارت مجلس به صورت مستقیم وارد موضوع شده‌اند و مقرر شد اراضی باقی‌مانده بازبینی شود و حقوق کشاورزان به طور شفاف تعیین‌ تکلیف گردد.
حسینی تصریح کرد: مدیران اجرایی موظف به بررسی فوری مسائل و رفع آن‌ها هستند و همکاری و حمایت وزارتخانه‌های نیرو و جهاد کشاورزی برای تحقق اهداف پروژه از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر است.
تسریع در تأمین اعتبار و تکمیل پروژه ضروری است
فرماندار سرپل‌ذهاب نیز گفت: تمام تلاش خود را برای تأمین منابع مالی و رفع موانع به‌کار بسته ایم تا سامانه هرچه سریع‌تر به صورت کامل بهره‌برداری شود و مردم از مزایای آن بهره‌مند شوند.
میرحسین رحیمی با اشاره به اهمیت سامانه گرمسیری برای توسعه شهرستان سرپل ذهاب گفت: تاکنون بیش از 17 هزار هکتار از اراضی شهرستان تحت پوشش سامانه گرمسیری قرار گرفته، اما همچنان بخش قابل‌توجهی از اراضی در انتظار تکمیل عملیات و بهره‌برداری است.
وی با تأکید بر ضرورت تسریع اقدامات اجرایی اظهار داشت: فرمانداری با جدیت پیگیر تأمین اعتبارات و رفع موانع پیش روست تا کشاورزان این منطقه بتوانند از منافع این پروژه بهره‌مند شوند.
رحیمی خاطرنشان کرد: اجرای کامل سامانه گرمسیری کلید تحول اقتصادی، امنیت غذایی و بهبود معیشت ساکنان روستایی در مناطق مرزی است.
طرح گرمسیری در کرمانشاه وارد مرحله بهره‌برداری شد
مسئول اجرایی طرح سامانه گرمسیری در استان کرمانشاه نیز در این نشست گفت که با تأمین آب بیش از 34 هزار هکتار از اراضی استان، پروژه ملی سامانه گرمسیری در کرمانشاه وارد فاز عملیاتی شد و بهره‌برداری از اراضی در مناطق غربی آغاز شده و سایر بخش‌ها نیز در حال تکمیل زیرساخت‌های آبرسانی است.
مازیار موحد با اشاره به پیشرفت چشمگیر این پروژه ملی، اعلام کرد: تاکنون بیش از 34 هزار هکتار از اراضی استان توسط وزارت نیرو تأمین آب شده و به جهاد کشاورزی و شبکه‌های فرعی تحویل داده شده است.
وی افزود: هم اکنون بهره‌برداری از اراضی در مناطق ازگله و سرپل ذهاب شمالی آغاز شده و سایر زمین‌ها نیز در مرحله تکمیل شبکه‌های فرعی قرار دارند و همچنین عملیات آبرسانی به زمین‌های دشت لیگ به پایان رسیده و این بخش نیز مصوب و در حال اجرا است.
موحد با تأکید بر اهمیت این پروژه در توسعه پایدار منطقه، اظهار کرد: طرح گرمسیری در استان کرمانشاه به‌صورت کامل در حال اجرا است و بخش‌های مختلف آن وارد مرحله عملیاتی شده‌اند.