پروژه کارخانه قند مهرگان نهاوند همچنان در بنبست
کارخانه قند نهاوند یکی از طرحهای ملی و حیاتی صنایع تبدیلی کشاورزی در استان همدان، سالها با موانع مالی و سرمایهگذاری مواجه بوده؛ اهمیت این پروژه برای کشاورزان منطقه و اقتصاد استان بهقدری زیاد است که ما به سراغ دو نفر از مسئولان کلیدی آن رفتهایم: شریف سلگی، رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه و حسن محمدی، مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، تا درخصوص روند پروژه، مشکلات و چشمانداز راهاندازی آن، با این دو مقام مسئول گفتوگو کنیم.
این پروژه که با هدف حمایت از کشاورزان چغندرکار و ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم آغاز شده، هنوز به مرحله بهرهبرداری نرسیده و محصولات کشاورزان تا مسافتهای طولانی مشهد و فریمان، حمل میشوند که با اُفت کیفیت و افزایش هزینه همراه است.
مسئولان پروژه و جهاد کشاورزی تأکید میکنند که تنها با حمایت دولت و ورود سرمایهگذاران جدی، امکان راهاندازی این پروژه بزرگ و حیاتی فراهم میشود.
آنچه در ادامه میخوانید، نتیجه گفتوگوها است:
کارخانه قند نهاوند، پروژهای ملی در انتظار تسهیلات بانکی و حمایت دولت
رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند با اشاره به جایگاه نهاوند در تولید چغندر قند استان همدان، گفت: نهاوند با تولید 54 درصد چغندر استان، فاقد کارخانه فرآوری است و کشاورزان مجبور هستند محصول خود را تا مسافتهای طولانی، گاه تا مشهد و فریمان، حمل کنند؛ این مسیر یکهزار و 200 تا یکهزار و 500 کیلومتری، باعث اُفت کیفیت، کاهش وزن و فساد محصول میشود.
شریف سلگی با یادآوری تجربه شخصی خود در زمینه حملونقل چغندر قند، افزود: چغندر قند باید در زمان کوتاه و با شرایط مناسب، به کارخانه برسد؛ اما درحال حاضر کشاورزان مجبور هستند محصول خود را صدها کیلومتر جابهجا کنند که این کار نهتنها هزینههای زیادی به آنها تحمیل میکند، بلکه بخشی از محصول نیز بهدلیل نگهداری نادرست کنار جاده یا انتظار طولانی، فاسد میشود.
وی ادامه داد: کشاورزان بارها اعتراض و تجمع کردهاند و این مشکلات، ضرورت احداث کارخانه را بیشازپیش آشکار میکند. بر همین اساس، ما تصمیم گرفتیم سرمایهگذاری در این حوزه را آغاز کنیم؛ نه برای سود شخصی، بلکه برای حل مشکل کشاورزان و ایجاد اشتغال.
رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند توضیح داد: مجوز تأسیس کارخانه هشت سال پیش توسط وزیر وقت جهاد کشاورزی صادر شده و پس از 6 سال آمادهسازی پروژه، هنوز تسهیلات بانکی پرداخت نشده است.
سلگی افزود: زمین پروژه تأمین، خاکبرداری حدود 60 هزار متر انجام، دیوارکشی و ساختمانهای کارگری ساخته و تجهیزات کارگاهی نصب شده است؛ همچنین قرارداد با شرکتهای طراح داخلی و خارجی (ازجمله یک شرکت آلمانی) را منعقد کردهایم و پیشرفت فیزیکی پروژه حدود 30 درصد برآورد میشود، معادل سرمایهگذاری هشت هزار میلیارد تومان.
وی با مقایسه وضعیت کارخانه موجود در همدان با پروژه جدید، تصریح کرد: کارخانه قند هگمتان همدان متعلق به 48 سال پیش است و فناوری آن با کارخانههای مدرن آلمانی قابل مقایسه نیست؛ حتی با وجود این کارخانه، نهاوند و کشاورزان آن به تحویل و فرآوری چغندر خود در منطقه، قادر نیستند.
رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند با انتقاد از روند تأمین مالی پروژه، اظهار کرد: با وجود دریافت سه مصوبه برای پروژه، تاکنون یک ریال تسهیلات بانکی دریافت نکردهایم؛ پیشنهاداتی مانند فروش اوراق برای پروژهای چند هزار میلیاردی، هزینهها را بیش از 35 درصد افزایش میدهد و عملیاتی نیست.
سلگی افزود: برای پروژه چندبار مصوبه گرفته شده است؛ بار نخست حدود 250 میلیارد تومان، بار دوم حدود 600 میلیارد و اخیراً نیز دو هزار میلیارد تومان توسط نماینده استان پیشبینی شده، اما تاکنون تخصیص بودجه انجام نشده و مشکلات بانکها و وثایق همچنان مانع اصلی است.
وی با اشاره به پیگیریهای نماینده مجلس و تلاشهای محلی، تأکید کرد: نماینده ما بسیار فعال است و مرتب به وزارتخانهها و نهادهای بالادستی فشار وارد میکند، اما هنوز پاسخ قطعی دریافت نکردهایم؛ پروژه بزرگ است و با روشهای غیر واقعی تأمین مالی، امکان اجرایی شدن آن فراهم نمیشود.
رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند با بیان اثرات مثبت راهاندازی این کارخانه بر کار کشاورزان، گفت: این کارخانه میتواند حدود 300 تا 350 شغل مستقیم و بیش از دو هزار شغل غیر مستقیم ایجاد کند و اقتصاد کشاورزان منطقه تحت تأثیر مثبت قرار میگیرد؛ اکنون 70 درصد کشاورزان از نبود کارخانه متضرر میشوند.
سلگی تأکید کرد: نبود کارخانه باعث هدررفت سالانه محصولات، افزایش هزینههای حملونقل، اُفت وزن، کیفیت چغندر و پرداخت رشوههای متعدد به رانندگان و دلالان میشود.
وی این را هم اضافه کرد: هرسال تأخیر در راهاندازی کارخانه، خسارتی معادل ساخت دو کارخانه به کشاورزان وارد میکند.
رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند اعلام کرد: ما هرگز از این پروژه عقبنشینی نخواهیم کرد؛ سرمایهگذاران سهام و منابع خود را برای تحقق این هدف فدا کردهاند و تنها برای رضای خدا و حمایت از مردم، کار میکنیم و نه برای سود شخصی.
سلگی در پایان سخنانش افزود: تمام تلاش ما این است که موانع بانکی و اجرایی برطرف شوند تا کارخانه هرچه سریعتر به بهرهبرداری برسد و مشکلات کشاورزان حل شود؛ مردم منطقه نیز پشتوانه ما هستند و پیگیریهای مستمر برای رفع مشکلات، ادامه خواهد داشت.
پیشرفت فیزیکی پروژه نسبت به سرمایهگذاری کل پایین است
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در ادامه آخرین وضعیت پروژه کارخانه قند نهاوند را تشریح و بر ضرورت حمایت دولت و تسریع در روند اجرایی این طرح ملی تأکید کرد.
حسن محمدی با اشاره به اهمیت این پروژه برای کشاورزان و اقتصاد منطقه، گفت: با وجود اینکه نهاوند و اسدآباد تولیدکنندگان اصلی چغندر قند استان هستند، هنوز کارخانه فرآوری در منطقه وجود ندارد و محصولات کشاورزان مجبور هستند مسیرهای طولانی تا مشهد و فریمان را طی کنند؛ این موضوع باعث کاهش کیفیت محصول و افزایش هزینهها میشود و نیاز به یک کارخانه مدرن با فناوری روز، بیش از هر زمان دیگری احساس میشود.
وی با بیان اینکه تغییر کاربری زمین پروژه انجام شده، افزود: پیشرفت فیزیکی پروژه نسبت به سرمایهگذاری کل، هنوز پایین بوده و تاکنون بخشهای اولیه مانند دیوارکشی انجام گرفته و تنها حدود 30 درصد پیشرفت فیزیکی ثبت شده؛ با توجه به سرمایهگذاری کل حدود سه هزار میلیارد تومان، میزان پیشرفت کم است.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان ادامه داد: سرمایهگذاران باید حداقل نیمی از هزینههای پروژه را بهصورت آورده شخصی تأمین میکردند تا امکان جذب تسهیلات بانکی و بهرهبرداری فراهم شود؛ متأسفانه با توجه به شرایط اقتصادی و محدودیتهای بانکی، سرمایهگذاران فعلی تنها حدود 30 درصد پیشرفت ایجاد کردهاند و برای تکمیل پروژه، به مشارکت جدی سرمایهگذاران جدید نیاز است.
محمدی مهمترین مانع پروژه را محدودیت تسهیلات بانکی دانست و توضیح داد: کل تسهیلاتی که در سال گذشته به بخش کشاورزی اختصاص یافته، حدود 300 تا 350 میلیارد تومان بوده که در برابر نیاز واقعی پروژه، عددی ناچیز است؛ در شرایط فعلی تنها منبع موجود برای طرحهای بزرگ، اوراق خاص بوده که سود آن حدود 33 تا 34 درصد است، اما سرمایهگذاران تمایلی به استفاده از آن نشان ندادهاند.
وی تأکید کرد: برای راهاندازی کارخانه، بخش عمدهای از سرمایه باید توسط سرمایهگذاران تأمین و سپس از منابع دولتی یا اوراق خاص استفاده شود؛ بدون این سرمایهگذاری اولیه، بهرهبرداری از پروژه ممکن نیست.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به تلاشهای نماینده مردم نهاوند آقای نثاری و جلسات متعدد با وزارتخانهها، گفت: نماینده نهاوند از روز شروع دوره نمایندگی خود، پیگیری مستمر پروژه را در دستور کار قرار داده و جلسات و مکاتبات متعددی با وزارت جهاد کشاورزی و سایر نهادها انجام شده است؛ جهاد کشاورزی هم تمام توان خود را برای حمایت از پروژه بهکار گرفته و این کارخانه جزء اولویتهای سازمان است.
محمدی افزود: اگر منابع جدیدی از سوی دولت و وزارتخانهها برای طرحهای بزرگ ابلاغ شود، کارخانه قند نهاوند جزء نخستین پروژههایی است که از آن بهرهمند خواهد شد.
وی تصریح کرد: تعیین زمان دقیق بهرهبرداری به سرمایهگذاران بستگی دارد؛ اگر سرمایهگذاران جدی وارد پروژه شوند و آورده شخصی خود را تأمین کنند، بهرهبرداری سریعتر خواهد بود. در غیر این صورت، پروژه همچنان با تأخیر مواجه خواهد بود و ممکن است نیمهکاره باقی بماند.
مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پایان سخنانش با تأکید بر اهمیت اقتصادی و اجتماعی این کارخانه، گفت: هدف ما تنها حمایت از کشاورزان و تکمیل یک طرح ملی و استانی است؛ این کارخانه اشتغال مستقیم و غیر مستقیم قابل توجهی ایجاد و از هدررفت محصولات کشاورزان جلوگیری میکند. با استفاده از ظرفیتهای قانونی و همکاری سرمایهگذاران، امیدواریم پروژه هرچه سریعتر به بهرهبرداری برسد.
آیا پروژه کارخانه قند نهاوند به سرانجام میرسد؟
پس از گفتوگو با رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند نهاوند و مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، مشخص شد که پروژه کارخانه قند نهاوند نهتنها یک طرح صنعتی معمولی، بلکه یک نیاز حیاتی ملی و استانی است که تأثیر مستقیم بر اقتصاد کشاورزان، اشتغال منطقه و تأمین محصول استراتژیک شکر دارد.
کارخانهای که هشت سال پیش مجوز آن صادر شده، تا امروز با موانع عمده مالی و سرمایهگذاری مواجه بوده است. سرمایهگذاران با وجود صرف حدود 30 درصد از سرمایهگذاری پیشبینیشده، هنوز موفق به دریافت تسهیلات بانکی نشدهاند و سیستم بانکی کشور با محدودیتهای موجود، توان پوشش هزینههای کلان پروژه را ندارد. تنها منبع موجود، اوراق خاص با سود بالا هستند که برای سرمایهگذاران فعلی توجیه اقتصادی ندارند و این پروژه نیازمند ورود سرمایهگذاران جدید با آورده شخصی است.
این وضعیت باعث شده کشاورزان منطقه با مشکل جدی مواجه شوند؛ محصول چغندرشان باید مسیر طولانی تا مشهد و فریمان طی کند که علاوهبر هزینههای زیاد، موجب کاهش کیفیت و هدررفت محصول میشود. به گفته مسئولان، هرسال تأخیر در راهاندازی کارخانه، خسارتی معادل ساخت دو کارخانه به کشاورزان وارد میکند.
نکته مهم دیگر آن است که این پروژه یک طرح ملی و استراتژیک بوده و رئیس هیئت مدیره سرمایهگذاری کارخانه قند مهرگان نهاوند و مدیر صنایع تبدیلی و غذایی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان هر دو بر این نکته تأکید کردند که هدف، صرفاً سود شخصی سرمایهگذاران نیست، بلکه حمایت از کشاورزان، ایجاد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم و توسعه صنایع تبدیلی منطقه است.
تلاشها و پیگیریهای نماینده مردم نهاوند و جلسات متعدد با وزارتخانهها نشان میدهد که دولت نیز این پروژه را جزء اولویتهای خود میداند، اما تحقق آن نیازمند اراده قویتر سرمایهگذاران و تخصیص منابع مالی کافی است.
صحبت نهایی این است که کارخانه قند نهاوند میتواند یک نقطه عطف اقتصادی برای استان همدان باشد، اما بدون حل فوری مشکلات مالی، افزایش پیشرفت فیزیکی و ورود سرمایهگذاران جدید، این طرح بزرگ و حیاتی همچنان معطل خواهد ماند و کشاورزان سالها شاهد هدررفت سرمایه و محصول خود خواهند بود.
