سپهرغرب، گروه اقتصادی: تکثیر و پرورش ماهیان زینتی یکی از فعالیت‌های اقتصادی است که سودآوری مناسبی داشته و حتی می‌توان ماهیان چند میلیون تومانی در منزل تولید کرد.

بسیاری از افراد تجربه استفاده از آکواریوم در منزل و نگهداری ماهیان رنگارنگ را داشته‌اند، اما ممکن است برخی از این افراد بعد مدتی نگهداری از آبزیان، درآمدی از آن‌ها داشته و به سمت تجاری کردن تکثیر آبزیان زینتی بروند.

پرورش تجاری ماهیان زینتی در سطح کوچک و به‌صورت خانگی، امکان‌پذیر است و حتی در رسته مشاغل خانگی نیز قرار دارد و علاقه‌مندان به تولید این محصول می‌توانند آن را به‌صورت قانونی در منازل آپارتمانی، شهری و روستایی تکثیر کنند.

      صادرات 2.5 میلیون دلار ماهیان زینتی در سال گذشته

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران در ارتباط با شرایط تولید این محصول در کشور اظهار کرد: درحال حاضر یک‌هزار و 600 واحد تولیدکننده ماهیان زینتی در کشور وجود دارد که از این تعداد 30 درصد واحد‌های خُرد هستند و می‌توانند به‌عنوان مشاغل خانگی محسوب شوند که در واحدهای آپارتمانی شهری و روستایی فعالیت می‌کنند.

مهدی شکوری افزود: مقیاس تولید این واحدها کوچک است و در سال کمتر از 50 هزار قطعه تولید دارند؛ برخی از این واحد‌ها نیز تکثیری انجام نمی‌دهند و تنها بچه‌ماهی کوچک را از شرکت‌های بزرگ دریافت کرده و با وزن‌رسانی، به خود آن‌ها می‌فروشند.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران ادامه داد: 300 واحد پرورش‌دهنده بزرگ ماهیان زینتی در کشور وجود دارد که می‌توانند در سال بیش از یک تا چند ده میلیون قطعه ماهی زینتی تولید کنند و 20 درصد فعالان این بخش را تشکیل می‌دهند و مابقی، تولیدکنندگان متوسط ماهیان زینتی هستند.

وی با بیان اینکه شرکت‌های کوچک، بزرگ و متوسط هر کدام الگوی اقتصادی خاص خود را دارند، تصریح کرد: شرکت‌های بزرگی داریم که زنجیره تولید ماهیان زینتی را در کشور کامل کرده‌اند و از تولید پمپ ماهیان آکواریومی و غذا تا خود ماهی را انجام می‌دهند.

شکوری با بیان اینکه بازار داخلی محدودیت‌هایی برای خرید دارد و برای توسعه فعالیت در این صنعت باید نگاه به بیرون داشته باشیم، اظهار کرد: سال‌های گذشته میزان صادرات ماهیان زینتی سالانه 2.2 تا 2.5 میلیون دلار بوده است.

      سالانه 70 میلیون قطعه ماهی قرمز شب عید تولید می‌شود

وی تأکید کرد: برای ادامه توسعه این صنعت و اینکه تولید اقتصادی‌تر باشد، باید بتوانیم بازار‌های جدیدی برای تولیدکنندگان کشورمان پیدا کنیم؛ همچنین می‌توانیم تولید ماهیان زینتی را از ماهیان کم‌ارزش به سمت تولید ماهیان چندصد دلاری ببریم.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران ادامه داد: 70 میلیون از 250 میلیون قطعه ماهی زینتی تولیدشده در کشور کم‌ارزش و ماهی حوض هستند و بیشتر در شب عید خریداری می‌شوند، به‌طوری که 70 میلیون قطعه از ماهیان تولیدی در کشور به این شکل هستند.

      تولید ماهیان زینتی چند میلیون تومانی در کشور

وی اظهار کرد: بخش بزرگی از ماهیان زینتی تولیدشده در کشورمان ماهیان ارزان‌قیمت دو تا 10 هزار تومانی هستند و به اقتصادی بودن این فعالیت آسیب می‌زنند؛ بخش دیگر تولید ماهیان زینتی در کشور ماهیان گران‌قیمت هستند که برخی از گونه‌های آن‌ها چندصد هزار تا چند میلیون تومان به فروش می‌رسند.

شکوری تأکید کرد: بازارهای خارجی مناسبی در غرب و آسیایی میانه و اروپا برای صادرات ماهیان زینتی تولیدشده در ایران وجود دارد که می‌توانیم تولیدات خود را به این کشور صادر کنیم.

وی اظهار کرد: درصورتی ‌که به شبکه توزیع ماهیان زینتی و صادرات توجه نشود، ممکن است که قیمت ماهیان کم‌ارزش نیز به سرنوشت و قیمت ماهی‌های قرمز شب عید تبدیل شود؛ به‌طوری که ماهی فایتر به‌اندازه‌ای تولید شده است که دست‌فروشان آن را کنار خیابان به فروش می‌رسانند.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران گفت: ماهی کوی نیز در کشور به‌صورت انبوه تولید و تکثیر می‌شود که این امر منجر شده محصول مذکور به‌شدت کاهش یابد؛ به‌طوری که قیمت نوع‌های خوش‌رنگ این محصول از 800 هزار تا یک میلیون تومان به 20 تا 40 هزار تومان کاهش یافته است.

وی در ادامه اظهار کرد: توسعه زیادی در حوزه پتشاپ وجود دارد و هزینه زیادی برای آن‌ها می‌شود، به‌طوری که ماهانه 200 تا 500 هزار تومان هزینه دارند؛ اما در بخش ماهیان زینتی به این اندازه هزینه نمی‌شود، زیرا نگهداری آن‌ها دشوارتر است.

این مقام مسئول افزود: تولیدکنندگان داخلی نگهداری ماهیان زینتی را برای مردم راحت کرده‌اند، به‌طوری که اکنون پکیج‌های آکواریومی تولید می‌شود و شرایط نگهداری آسانی دارند.

      تولید خانگی ماهیان زینتی

شکوری گفت: در واحدهای خُرد و خانگی تنها دسترسی به آب و برق کافی است و افراد می‌توانند از برق و آب شهری استفاده کنند. این واحدها می‌توانند مجوز وزارت کار را دریافت کرده و به‌صورت کاملاً قانونی این فعالیت اقتصادی را در منزل انجام دهند.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران بیان کرد: افراد برای پروش ماهیان زینتی می‌توانند حتی از وسایل خانگی استفاده کنند، اما برای اقتصادی‌تر شدن این فعالیت می‌توان از پمپ‌های صنعتی استفاده کرد.

شکوری تأکید کرد: در واحد‌های صنعتی معیار‌ها متفاوت است؛ طرحی در استان قزوین درحال اجرا است که بیشتر از 100 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در آن انجام شده و 30 میلیون قطعه ماهی زینتی و غذای این ماهیان را تولید دارند که به بازار‌های خارجی نیز صادر می‌شوند.

وی افزود: درحال حاضر ماهیان زینتی ما به عراق، افغانستان، ترکیه و دیگر کشورهای همسایه صادر می‌شوند؛ اما باید بتوانیم این محصولات را به کشور‌های دیگر و دورتری صادر کنیم.

      روش جدید صادرات به اروپا با پرواربندی ماهیان زینتی

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران گفت: درصورتی ‌که ماهیان زینتی کوچک جنوب شرقی آسیا مانند گلدفیش، تترا، مرجان‌ها و میگو و نرمتنان زینتی را به کشور وارد و بعد از وزن‌گیری به اروپا صادر کنیم؛ منفعت اقتصادی بالایی برای ایران دارد.

وی اظهار کرد: عمده هزینه‌هایی که برای تجارت ماهیان زینتی به کشورها پرداخت می‌شود، هزینه‌های حمل است که شامل آب همراه آن نیز می‌شود؛ اما ماهیان کوچک و با تراکم زیاد را می‌توان به کشور وارد و بعد از پرواربندی به بازار‌های صادراتی هدف صادر کرد.

شکوری افزود: درحال حاضر 160 تا 200 گونه ماهی شور و شیرین در ایران پرورش داده می‌شود که این رقم در دنیا دو هزار و 700 گونه پرورش است و دوسوم آن را ماهیان آب شور تشکیل می‌دهند.

وی در ادامه تصریح کرد: در کشور چین که نگاه به اقتصاد خُرد و خانگی پُررنگ است، تانک‌های یک تُنی پرورش ماهی تولید شده و بهره‌برداران به‌راحتی می‌توانند این محصولات را تولید کنند.

مدیرکل دفتر آبزیان آب شیرین سازمان شیلات ایران گفت: 10 هزار نفر در واحدهای تولیدی و توزیعی ماهیان زینتی کشورمان مشغول به‌کار هستند و از هر 50 هزار قطعه تولید ماهیان زینتی، برای یک نفر اشتغال دائم ایجاد می‌شود.

      ایجاد 3500 شغل جدید با تکثیر ماهیان زینتی

شکوری بیان کرد: در برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده که 280 میلیون قطعه ماهی زینتی در کشور تولید شود، اما درصورتی‌ که بازار صادراتی را به‌دست آوریم، برنامه‌ریزی شده است که تولید 180 به 250 میلیون قطعه فعلی اضافه شود.

وی اظهار کرد: درصورتی که بازار فروش برای تولیدکنندگان فراهم باشد، به‌راحتی می‌توان به این مهم دست یافت و 180 میلیون قطعه ماهی تولید و برای بیش از سه هزار و 500 نفر اشتغال‌زایی ایجاد کرد.

      برگزاری دوره‌های پرورش ماهیان زینتی در کشور

وی درباره دوره‌های آموزشی پرورش ماهیان زینتی که در کشور برگزار می‌شود، گفت: در برخی از استان‌های کشور دوره‌های آموزش یک تا سه‌روزه پرورش ماهیان زینتی برگزار می‌شود که علاقه‌مندان برای شرکت در این کلاس‌ها می‌توانند به جهاد کشاورزی استان‌ها مراجعه کنند؛ بیشتر فعالان اقتصادی این صنعت به‌صورت استادشاگردی در کشورمان آموزش دیده‌اند، اما می‌توانند از آموزش‌های علمی نیز بهره گیرند.

وی اظهار کرد: به‌تازگی فناوری تکثیر گونه‌های جدید و پُربازدهی مانند شقایق دریایی و ماهیان حاره‌ای در کشور به‌دست‌ آمده است و می‌توانیم بچه این ماهیان را در ایران تکثیر کنیم.

شکوری گفت: تعدادی از ماهیان زینتی آب شیرین مانند آنجل در ایران تولید می‌شود، اما هنوز فناوری تولید ماهیان آب شور در کشور وجود ندارد؛ این بچه‌های ماهیان را می‌توان از جنوب شرقی آسیا وارد و بعد از پروار شدن، به اروپا صادر کرد.

وی با بیان اینکه غذای ماهیان زینتی بر روی رنگ آن‌ها تأثیر دارد، افزود: درحال حاضر تولید غذای ماهیان زینتی در ایران انجام می‌شود، اما هنوز به‌صورت تخصصی نیست و آن رنگ‌دانه‌های مرتبط با نوع ماهی، در غذای ماهیان زینتی وجود ندارد.