اخیراً یکی از مدیران استانی همدان درحال مصاحبه مطرح کردند که بین هم‌استانی‌ها منتشر کنید که مطالبه علاوه‌بر اینکه حق مسلم آنان است، موجب تحرک و هدفمندی ما برای رفع بیشتر و سریع‌تر مسائل مبتلابه می‌شود؛ جامعه پدیده‌ای است که اجزای آن به هم مرتبط، پیوسته و توأم با تأثیرات متقابل همه اجزا بر یکدیگر بوده و می‌توان آن را به‌مثابه جسم انسانی دانست (به قول قدیمی‌ها که می‌گفتند «جان همان‌جاست که درد آنجاست»)؛ بنابراین چون در جامعه ایران نیز گذشته از نقاط قوت بسیار، دارای نقص‌های متعددی هستیم، تا قاطبه مردم و هر کسی در جای خود برای رفع و حل آن‌ها اقدام نکند، بعید است که به مطالبات شایسته برسیم.
سخن این است که عقل اقتضا می‌کند هر کسی ببیند برای آنچه مطالبه می‌کند (در عرصه زندگی فردی و اجتماعی) چه اقدام مستقیم یا غیر مستقیمی در جهت حل و رفع یا وصول آن انجام داده و یا می‌دهد؟ مثلاً اگر در حوزه بازار با انواع اجحاف نسبت به مردم مواجه است، نخست آیا خود از همین جرگه افراد نیست؟ آیا به فرزند، اقربا و دوستانش رعایت انصاف را توصیه می‌کند و یا با متخلف نوعی مخالفت را در هر شکل ممکن بروز می‌دهد و یا فقط درعین‌حالی که خود در اشکال مختلف آن را مرتکب می‌شود، می‌گوید فلانی خلاف‌کار است و مدیران هم کاری نمی‌کنند؟!
آیا پدران، مادران و معلمان طوری رفتار می‌کنند که فرزند و دانش‌آموزشان اگر کارمند و مدیر شد به‌خوبی آموخته باشد که به قانون عمل کرده و منصفانه از هرگونه تبعیض تبری جوید؟ عده زیادی از ما به غلط عادت کرده‌ایم فرافکنی کرده و یا کسی را که خیلی انتقاد می‌کند، فهمیده یا شجاع محسوب کنیم! درحالی که نقش خود را به‌خوبی در رشد عقل اکتسابی (که یکی از دو نوع عقل و خرد است و به آن تجربه یا مهارت هم اطلاق می‌شود) درخصوص خود و اطرافیان بازی نکرده‌ایم؛ همین که مثلاً فضای مجازی را برای نوجوانان بسیار جذاب ارزیابی می‌کنیم، ولی نمی‌گوییم چرا صد‌ها امثال من و شما که فرصت‌ها و امکاناتی چون عاطفه‌ورزی، کرامت‌بخشی و محول کردن مسئولیت‌هایی را به‌عنوان وسایل جذب در اختیار داریم، نتوانسته‌ایم چنان رفتار و جذبه‌ای داشته باشیم که توجه نوجوان و جوان حداقل در مقاطعی از زمان به سوی ما جلب و از فضای غالباً آلوده مجازی به‌عنوان مرجع تربیتی نامطلوب، دور شود.
وقتی گذشته از کوتاهی، بی‌لیاقتی و کم‌کاری برخی از مدیران، غالب ما هیچ‌گونه رویی در برابر گران‌فروش ترش نکرده و حتی بعضاً با رفتارهایی نابه‌جا با اجحاف‌کننده همراهی کرده و موجب گسترش ظلم می‌شویم، چگونه انتظار داریم مثلاً گران‌فروشی رواج پیدا نکند؟ وقتی برخی از ما حتی به اعتراض‌کننده به فروشنده بی‌انصاف، متعرض شده و یا بسیار مخرب و نابخردانه می‌گوییم «حالا مگر همه‌چیز درست شده که این درست بشه» و یا سربالا و بسیار بی‌جا و مناسبت‌نشناس می‌گوییم «بابا برو چیزهای دیگر را درست کن»! چه انتظار بی‌جایی برای رسیدن به وضع مطلوب در همه زمینه‌ها داریم؟
غالب غیر همدانی‌های اهل نظر پس از مواجهه کوتاه یا حداکثر میان‌مدت با ما همدانی‌ها معتقدند خصلت مطالبه‌گری در استان ما قلیل است، اما باید اذعان کرد که تحقق عدالت اجتماعی مقوله‌ای است بسیار با ارزش که زمینه را برای رشد هدفمند قاطبه افراد جامعه فراهم کرده و وصول به سعادتمندی انسان را میسر می‌کند، اما شرط عینیت یافتن آن مطالبه منطقی و مستمر توأم با حمایت از متولیان در همه سطوح است. ان‌شاءالله.
*حسین صادقیان
شناسه خبر 72677
