جهش فناورانه متخصصان ایرانی در تلفیق سیستم‌های هدایت هوشمند و کلاهک‌های مانورپذیر، دقت موشک‌های بالستیک را به سطح نقطه‌زنی رسانده و معادلات دفاعی منطقه را به نفع قدرت بازدارندگی ایران تغییر داده است.
در دکترین نظامی ایران، مفهومی که بیش از هر زمان دیگری معادلات منطقه را تغییر داده، دستیابی به توانمندی نقطه‌زنی در زرادخانه موشکی کشور است. این جهش فناورانه که حاصل دهه‌ها تلاش بی‌وقفه متخصصان و دانشمندان داخلی در شرایط سخت تحریم است، موشک‌های بالستیک ایران را از سلاح‌هایی صرفاً بازدارنده به ابزارهایی دقیق و تاکتیکی بدل کرده که می‌توانند به طور نقطه زن با خطایی کمتر از چند متر، هر هدفی را در هر نقطه‌ای از منطقه مورد اصابت قرار دهند.
اما چه فناوری‌های پیچیده‌ای در پس این دقت خیره‌کننده نهفته است؟
*گام نخست، استقلال در ناوبری با سیستم هدایت اینرسی (INS)
اساس و پایه هدایت هر موشک بالستیک، سیستم ناوبری اینرسی است. این سیستم که مغز متفکر مستقل موشک به‌شمار می‌رود، بدون نیاز به دریافت هیچ سیگنالی از خارج، با استفاده از ژیروسکوپ‌ها و شتاب‌سنج‌های بسیار حساس، مسیر، سرعت و موقعیت موشک را از لحظه پرتاب محاسبه می‌کند. مهندسان ایرانی با تسلط کامل بر این تکنولوژی، توانسته‌اند سیستم‌های INS بومی با دقت بالا طراحی کنند که ستون فقرات سامانه هدایت موشک‌های دهه هشتاد مانند خانواده شهاب، قدر و سجیل را تشکیل می‌دهد. مزیت بزرگ این سیستم، مقاومت کامل در برابر هرگونه جنگ الکترونیک و اختلال از سوی دشمن است. این سیستم همچنان بخشی از پکیج نقطه زنی موشک‌های ایرانی در کنار سیستم‌های دیگر است.
*گام دوم، افزایش دقت با تلفیق ناوبری ماهواره‌ای
با وجود استقلال سامانه‌های اینرسی، این سیستم به‌مرور زمان دچار خطاهای انباشته می‌شود. برای حل این معضل و رساندن دقت به سطح نقطه‌زنی، متخصصان کشورمان به فناوری تلفیق داده‌های ماهواره‌ای (مانند GPS یا گلوناس یا ماهواره‌های ایرانی) با سیستم INS روی آوردند. در این روش، موشک در میانه مسیر خود، موقعیت دقیقش را از طریق ماهواره‌ها دریافت و خطاهای احتمالی سیستم اینرسی را تصحیح می‌کند. این به‌روزرسانی، دقت موشک را در فاز میانی پرواز به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد و آن را با کمترین انحراف به نزدیکی هدف می‌رساند.
*گام نهایی و تیر خلاص، فناوری هدایت سرجنگی تا لحظه اصابت
شاه‌بیت غزل نقطه‌زنی و وجه تمایز اصلی موشک‌های مدرن ایرانی، در فاز نهایی پرواز یا مرحله شیرجه به سمت هدف نهفته است. در این مرحله، کلاهک موشک از بدنه جدا شده و با استفاده از حسگرهای پیشرفته، هدف را به صورت هوشمند شناسایی کرده و خود را برای اصابت دقیق اصلاح مسیر می‌کند.
این فناوری که در موشک‌های خانواده فاتح (مانند حاج قاسم،فتاح 1 و 2، ذوالفقار، خییرشکن) و موشک‌های پیشرفته‌تری همچون قاسم بصیر و عماد به اوج خود رسیده، به دو شکل عمده عمل می‌کند:
1. جستجوگرهای اپتیکی و مادون قرمز در قسمت سرجنگی
در این روش، یک دوربین یا حسگر حرارتی پیشرفته در سر کلاهک نصب می‌شود. این چشم هوشمند، تصویر واقعی هدف را با تصویری که از قبل در حافظه‌اش ذخیره شده (از طریق داده‌های ماهواره‌ای یا پهپادی) مقایسه می‌کند. سپس با پردازش تصویر، کلاهک روی آسیب‌پذیرترین نقطه هدف قفل کرده و با صدور فرمان به بالک‌های کنترلی کوچک، خود را دقیقاً به همان نقطه می‌کوبد. این فناوری به موشک توانایی شلیک کن و فراموش کن می‌بخشد و دقت را به زیر 10 متر می‌رساند.
*کلاهک‌های مانورپذیر تا لحظه اصابت
فناوری دیگری که ایران به آن دست یافته، ساخت کلاهک‌های جداشونده و مانورپذیر است. این کلاهک‌ها پس از ورود مجدد به جو، قادرند با استفاده از بالک‌های کنترلی، مسیر خود را به صورت ناگهانی تغییر دهند. این قابلیت دو مزیت راهبردی دارد: نخست آنکه عبور از سد سامانه‌های دفاع موشکی دشمن (مانند تاد یا پیکان3) را تقریباً تضمین می‌کند و دوم، به کلاهک اجازه می‌دهد تا آخرین اصلاحات را برای اصابت دقیق به هدف انجام دهد.
دستیابی به چرخه کامل فناوری موشک‌های نقطه‌زن، یک دستاورد صرفاً نظامی نیست؛ بلکه نمادی از خودباوری، دانش بومی و اقتدار ملی است. جوانان و نخبگان این مرز و بوم در سکوت و زیر سنگین‌ترین فشارها، با تبدیل موشک‌ها به ابزارهایی هوشمند و دقیق، موازنه قدرت را در منطقه غرب آسیا تغییر داده و عمق استراتژیک و قدرت بازدارندگی فعال جمهوری اسلامی ایران را به سطحی رسانده‌اند که هر دشمنی را پیش از هرگونه اقدام خصمانه، وادار به محاسبات پیچیده و دقیق می‌کند. این فناوری، تضمینی برای امنیت پایدار و پاسخی قاطع به هر تهدیدی علیه تمامیت ارضی و منافع ملی ایران است.