سپهرغرب، گروه اندیشه - سمیرا گمار: معاون نهاد رهبری دانشگاه ملایر گفت: دو مفهوم علائم و شرایط ظهور با هم متفاوت است و بیش از شرایط ظهور به علائم پرداخته می‌شود که بعضاً اهمیتی هم ندارد.

«فراگیری این بیماری از نشانه‌های ظهور امام زمان (عج) است»، «در روایات آمده مرگ عبدالله نشانه ظهور است»، «می‌بینی دنیا را ظلم و فساد گرفته؟ این‌ها همه نشانه ظهور امام زمان (عج) است» و...

شاید شما هم این جملات را بسیار شنیده‌اید یا حتی خود نیز ناقل این جملات بوده‌اید که در رویدادهای اجتماعی و تحولات سیاسی بر زبان‌ها جاری می‌شود و خبر از ظهور می‌دهد! به دیگر بیان، به محض اینکه اتفاقی در گوشه‌ای از دنیا اتفاق میفتد عده‌ای به تکاپو میفتند تا این اتفاقات را به ظهور ربط دهند و پس از مدتی که آب‌ها از آسیاب میفتد و نشانه‌ها درست از آب درنمی‌آیند ناامیدی بر برخی از مردم چیره می‌شود که آیا واقعاً این روایات غلط است؟ یا اینکه دیگر باید چه اتفاقاتی بیفتد تا زمینه ظهور فراهم شود؟

بگذریم از اینکه عده‌ای در این میان با بازارگرمی دکان راه می‌اندازند، از جهل مردم سوءاستفاده کرده و احساسات مردم را به بازی می‌گیرند.

با این تفاسیر آنچه در ادامه سلسله گزارش‌های «پرونده مهدویت» و در این شماره واکاوی می‌کنیم؛ تبیین «علائم و شرایط ظهور» است. تفاوت این دو مؤلفه، اینکه کدام‌یک زمینه ظهور را فراهم می‌کند و نقش ما در این میان برای آمدن مهدی موعود (عج) چیست؟ از سؤالاتی است که در این گزارش به آن‌ها پاسخ خواهیم پرداخت.

آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی خبرنگار سپهرغرب با معاون نهاد رهبری دانشگاه ملایر و مؤلف و محقق حوزه مهدویت در این خصوص است؛

     وظیفه ما ایجاد شرایط است نه توجه به علائم!

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید شیری در ابتدای سخنان خود به شرح تفاوت‌های میان «علائم و شرایط» ظهور پرداخته و گفت: شرایط ظهور بحث بسیار مهمی در مهدویت بوده و در روایات بر ایجاد این شرایط بسیار تأکید شده و وظیفه ما ایجاد این شرایط است؛ اما متأسفانه در این زمینه کم‌کاری شده و در مورد علائم ظهور که چندان اهمیتی هم ندارد و ما هم وظیفه‌ای در قبال ایجاد یا عدم ایجاد آن نداریم سخن‌ها گفته شده است.

     علائم ظهور با علائم قیامت و آخرالزمان کاملاً متفاوت است!

وی تصریح کرد: علائم ظهور با علائم قیامت و آخرالزمان کاملاً متفاوت است و گاهی حتی در بین خواص هم این سه مورد با هم یکی گرفته می‌شود! در حالی که آخرالزمان در ادبیات روایت یعنی آینده؛ مثلاً در کتاب‌های زرتشتی داریم پیامبر آخرالزمان در کوه‌های مکه پدیدار خواهد شد، (پیامبر اسلام را پیامبر آخرالزمان می‌دانند) چون آخرالزمان یک امر نسبی است؛ به این بیان که نسبت به هزار سال قبل، الان آخرالزمان است و نسبت به هزار سال بعد الان وسط‌الزمان است.

معاون نهاد رهبری دانشگاه ملایر ادامه داد: از حضرت رسول (ص) روایت‌هایی نقل‌شده که می‌فرماید، در آخرالزمان این اتفاق میفتد و می‌بینیم در زمان بنی‌عباس آن اتفاق افتاده یا در زمان بنی‌امیه؛ بنابراین توضیح هر روایتی که در مورد آخرالزمان است نظیر اینکه دنیا پر از ظلم می‌شود یا مساجد خلوت می‌شود و... بعد از زمان پیامبر (ص)، امیرالمؤمنین (ع) و امام حسن (ع) و امام حسین (ع) اتفاق میفتند، این تعبیر به معنای اتفاق افتادن حوادث مذکور در عصر ظهور نیست، بنابراین خیلی‌ها این موضوع را اشتباه می‌گیرند و دنبال اتفاق افتادن آن‌ها هستند تا محقق شده و ظهور اتفاق بیفتد، در حالی که این اتفاقات مربوط به آخرالزمان است و ربطی به ظهور ندارد.

     برخی از علائم مربوط به قیامت است و ربطی به ظهور ندارد

حجت‌الاسلام شیری تصریح کرد: نکته بعدی این است که برخی از علائم مربوط به قیامت است و ربطی به ظهور ندارد! مثل طلوع خورشید از مغرب که در روایت آمده، برخی این روایت را تطبیق داده‌اند که منظور از خورشید امام خمینی (ره) بود که از غرب یعنی نوفل‌لوشاتو به ایران آمد پس ظهور در حال اتفاق افتادن است در صورتی که این مسئله ربطی به ظهور ندارد و روایت بر خورشید اشاره می‌کند نه چیز دیگر.

وی بیان کرد: این روایت در کنار سایر روایت‌هایی که بر وقوع قیامت اشاره دارد و در آیات قرآن هم آمده نظیر متلاشی شدن کوه‌ها و... دال بر وقوع قیامت است نه ظهور که متأسفانه اشتباه برداشت شده است.

     یک اشتباه رایج

مؤلف کتاب‌ «منجی‌گرایی در عرفان‌های نوظهور» اضافه کرد: با این اوصاف اگرچه روایت‌های غلطی در مورد علائم ظهور واردشده اما روایت‌های صحیح هم وجود دارد اما محدود است؛ اشتباه رایجی در بین مردم است که همه فکر می‌کنند علائم ظهور قبل از ظهور اتفاق میفتد در حالی که علائم ظهور بعد از ظهور اتفاق خواهند افتاد چون بین ظهور و قیام فاصله است. مثل وجود مقدس پیامبر اکرم (ص) که به پیامبری مبعوث شدند اما همان موقع نجنگیدند بلکه سه سال دعوت مخفی بود و بعد دعوت علنی و بعد هم در نهایت جنگ‌هایی رخ داد.

ظهور و قیام متفاوت است

حجت‌الاسلام شیری تأکید کرد: در روایت داریم وقتی حضرت مهدی (عج) ظهور کنند ابتدا با مردم اتمام‌حجت می‌کنند، سفیران خود را به سراسر دنیا می‌فرستند، یاران گرد هم می‌آیند و بعد هم جنگ محدودی در یک منطقه جغرافیایی رخ خواهد داد.

وی با اشاره به روایتی در این زمینه گفت: محتمل‌ترین روایت مربوط به «ظهور» این است که روز جمعه مصادف با 23 رمضان ظهور اتفاق خواهد افتاد و محتمل‌ترین روز برای «قیام» عاشورا است و این نشان می‌دهد قیام و ظهور باهم تفاوت دارند.

معمولا قیام را به معنای ظهور می‌آورند!

این پژوهشگر حوزه مهدویت با بیان اینکه علائم به چه چیزهایی اطلاق می‌شود، تصریح کرد: در روایت داریم خمس علامات قبل قیام‌القائم من‌المحتوم؛ پنج علامت قبل از قیام حتمی است، ازآنجایی‌که چون مترجمین تخصصی در مهدویت نداشته و در ادبیات عرب تخصص دارند، معمولاً قیام را به معنای ظهور می‌آورند! در خیلی از کتاب‌ها این مسئله باعث شده مردم گمان کنند این علائم «قبل از ظهور» اتفاق میفتد در‌حالی‌که گفته‌اند «قبل از قیام» و این مقوله همان‌طور که عرض کردم با ظهور متفاوت است.

حجت‌الاسلام شیری افزود: این یک‌چیز معقول و عادی است که علامت بعد از معلول است، فرض کنید کسی دچار بیماری شده در این صورت علامت بیماری هم بعد از ابتلا خود را نشان می‌دهد؛ بنابراین در هر رابطه علی اول بایستی علت و شرط بیاید.

     علائم ظهور چه فایده‌ای دارد؟

وی با طرح این سوال که علائم ظهور چه فایده‌ای دارد؟ تصریح کرد: این علائم جنبه کاشفیت دارد و ما کشف می‌کنیم کسی که ظهور کرده واقعاً امام مهدی (عج) است. فرض کنید این هفته جمعه یک نفر آمد و ادعا کرد من مهدی‌ام اگر علامات موجود باشند صحت ادعای او اثبات می‌شود؛ مثلاً یکی از علامات بعد از ظهور است که جبرئیل ندا می‌دهد به یاری حضرت بشتابید. اگر علائم به وقوع پیوست متوجه می‌شویم که مدعی راست گفته اما در غیر این صورت ادعای او اعتباری نخواهد داشت و او مدعی دروغین خواهد بود.

مؤلف کتاب «عهد انتظار» یادآوری کرد: وجود علامت هیچ تأثیری در اتفاق افتادن ظهور ندارد و این نکته را باید دقت کرد، اما شرایط بالعکس، مقدمات ظهور را فراهم می‌کند و اگر آن‌ها نباشند ظهوری اتفاق نمی‌افتد.

     چه شرایطی باعث اتفاق و تعجیل در ظهور می‌شود؟

حجت‌الاسلام شیری با اشاره به اهمیت شرایط ظهور تأکید کرد: روایت‌های متفاوتی داریم خاصه از حضرت صادق علیه‌السلام که فرموده‌اند هر حکومتی در هرجایی بخواهد اتفاق بیفتد به چهار رکن اساسی نیاز دارد و اگر این چهار رکن نباشد حکومت دایر نمی‌شود؛ نخست حاکم، دو یاران و کارگزاران، سه قانون و چهارم خواست مردم. در همه جا همین‌طور است از همین مصاحبه بگیرید تا انقلاب اسلامی، لذا ظهور حضرت هم بر این اصل استوار است و باید این چهار شرط پدید آید.

وی یادآوری کرد: دو مورد از شرایط مذکور را خدا آماده کرده؛ نخست حاکم و دیگری قانون، حاکمی که به راه‌های آسمان و زمین دسترسی دارد، خیر دنیا و آخرت بشر را می‌داند، آشنا به احکام دین و قرآن و اسلام بوده، در واقع او منتظر ماست و کسی نیست جز مهدی (عج) لذا نیاز است ما کاری کنیم تا او بیاید و دیگری هم قانون که در آخرین کتاب آسمانی یعنی قرآن همه راه‌های سعادت دنیوی و اخروی بشر در آن آمده است.

این استاد دانشگاه اعلام کرد: اما دو مورد از شرایط بر عهده ماست؛ نخست وجود یار و کارگزار برای حضرت مهدی (عج) و دیگری خواست مردم به این معنا که با شناساندن حضرت به دنیا برای حضرت کادرسازی کنیم؛ اینکه برخی می‌گویند دنیا پر از ظلم می‌شود و مهدی (عج) می‌آید این طور نیست! بلکه باید نیروهایی برای یاری حضرت باشند. قرار بر فساد و ظلم باشد که همان فساد و ظلم و در خطر بودن جان حضرت باعث شد ایشان از نظرها غایب شود لذا باید ببینیم یاران حضرت چه ویژگی‌هایی دارند و ما هم بر مسلک آنان پیش برویم.

حجت‌الاسلام شیری با بیان اینکه یاران حضرت مهدی حلقه‌های مختلفی دارد، ابراز کرد: این یاران شامل «اوتاد» است که چهار نفرند، «موالی» 30 نفر، «ابدال» 40 نفر، «اصحاب» 313 نفر، «انصار» 10 هزار نفر و «شیعیان» که خیلی بیشترند که هر کدام صفات و ویژگی‌های خود را دارند.

وی اذعان کرد: این اشتباه است که می‌گویند یاران حضرت 313 نفر هستند و به محض پای کار بودن این 313 نفر حضرت ظهور می‌کند! فقط انصار 10 هزار نفرند و امام صادق علیه‌السلام فرموده مهدی ظهور نمی‌کند مگر اینکه انصار تعدادشان تکمیل شود و وقتی سوال می‌کنند حضرت در پاسخ می‌فرمایند تعداد آن‌ها 10 هزار نفر است. لذا دقت در سیره و سبک زندگی و صفات این افراد می‌تواند برای ما مفید بوده و منجر به کادرسازی شود.

این محقق برجسته حوزه مهدویت عنوان کرد: شرط آخر هم که بایستی ما آماده کنیم «خواست مردم» است؛ به این معنا که کاری کنیم تا مردم دنیا حضرت مهدی (عج) را آن‌طور که هست بشناسند نه آن‌طور که هالیوود، اسرائیلیات و روایات جعلی می‌گویند، اگر حضرت را آن‌گونه که است به مردم بشناسانیم آن‌ها وجود مبارک مهدی موعود (عج) را می‌خواهند چون تشنه عدالت هستند و فطرتاً عدالت را دوست دارند، مانند بسیاری از مردمی که در اقصی نقاط ایران حتی امام خمینی (ره) را از نزدیک ندیده، اما عاشق او شده بودند، در مورد مهدی (عج) هم همین طور است و باید کاری کنیم تا مردم دنیا ایشان را بشناسند.

حجت‌الاسلام شیری خاطرنشان کرد: در روایتی از حضرت صادق علیه‌السلام آمده است که 6 ماه قبل از ظهور حضرت مهدی علیه‌السلام اسم ایشان در سراسر دنیا بر سر زبان‌ها خواهد افتاد؛ لذا این موارد و جهانی‌شدن نام مهدی (عج) نشانه ظهور است نه همه‌گیر شدن یک بیماری! که برخی تا ویروس کرونا آمد گفتند دنیا را بیماری گرفته پس ظهور نزدیک است! شأن حضرت مهدی (عج) بسیار بالاتر از آن است که ظهور ایشان منوط به شیوع یک بیماری باشد.

     چه کنیم مردم دنیا امام زمان را بشناسند و بخواهند؟

وی به این نکته نیز تأکید و اشاره کرد: هرکسی می‌تواند فضائل حضرت را به‌نوعی به گوش جهانیان برساند، هر کس با هر هنری که دارد؛ اگر کسی می‌تواند یک شعر بگوید، کسی می‌تواند مراسمی بگیرد، کتاب ترجمه کند، فیلم بسازد، کتاب بخرد و توزیع کند. همه ما می‌توانیم هر کاری که در حد توانمان است را برای شناساندن حضرت انجام دهیم.

شهید بابانمازی و سه‌شنبه‌های مهدوی

این مترجم و مؤلف کتب حوزه مهدویت با اشاره به طرح سه‌شنبه‌های مهدوی گفت: ما نباید خودمان را دست کم بگیریم، این طرح با اقدام دو جوان جهادی که دغدغه یاد و نام حضرت مهدی (عج) را داشتند شروع شد؛ شهید بابانمازی با توزیع شربت در یکی از مناطق تهران تصمیم گرفت نام امام زمان (عج) بر سر زبان‌ها جاری شود و بعدازاینکه او در اردوی جهادی به شهادت رسید دوستانش و در نهایت در پنج هزار نقطه از ایران و حتی کشور عراق این راه و مسیر ادامه داشت؛ در حال حاضر هم شاهد این هستیم که بدون هیچ بودجه خاصی از نهاد یا دستگاه ویژه‌ای یک حرکت بزرگ مردمی به نام امام زمان (عج) در حال انجام است؛ هیچ‌وقت خودمان را دست‌کم نگیریم و برای آمدن مهدی موعود (عج) در حدی که می‌توانیم قدم برداریم.