نانوییترین دانشگاههای کشور معرفی شدند
گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال 1399» منتشر شد. این گزارش که در 5 فصل تنظیم شده به دستاوردهای حوزه نانو اشاره میکند.
بخشهای مهم این گزارش به شرح زیر است؛
در سال 2020 میلادی، 12 هزار و 190 مقاله مرتبط با فناوری نانو توسط محققان ایرانی در WoS نمایه شد که معادل 93.5 درصد از کل مقالات نانو منتشر شده در سال 2020 است. ایران با این سهم از انتشارات نانو، همانند سال گذشته، در رتبه چهارم دنیا قرار گرفت.
این جایگاه درحالی بهدست آمده که ایران در سال 2001 با انتشار دَه مقاله نانو در رده پنجاه و هفتم دنیا و ششم منطقه خاورمیانه قرار داشت. ایران در سالهای بعد همواره یک روند صعودی را در انتشار علوم نانو طی کرد بهطوری که از انتشار سالانه 10 مقاله نانو به انتشار روزانه 33 مقاله نانو رسید.
رتبهبندی دانشگاهها از لحاظ پرداختن به موضوع نانو
در بین دانشگاههای ایران در سال 2020، دانشگاه تهران با انتشار 877 مقاله نانو (7٫2 درصد) کل مقالات نانو ایران در این سال در رده اول قرار دارد. پس از آن بهترتیب دانشگاه تربیت مدرس (582 مقاله نانو)، صنعتی امیرکبیر (530 مقاله)، دانشگاه علوم پزشکی تهران (510 مقاله) و دانشگاه علم و صنعت (480 مقاله) در ردههای بعدی قرار دارند. مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی نیز نزدیک به یک چهارم از کل مقالات نانو ایران را منتشر کرده است که البته این آمار متعلق به تمامی واحدهای این دانشگاه است.
سهم مقالات نانوی مشترک
در شاخص (h-Index)، رتبه جهانی ایران برای مقالات منتشر شده در 5 سال منتهی به 2020 (h-index پنجساله) یازدهم است. سهم مقالات نانوی مشترک ایران با کشورهای دیگر در سال 2020 حدود 30 درصد بود.
ایران در مجموع تا پایان سال 2020، 273 اختراع مرتبط با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا منتشر کرده است. تعداد پتنتهای نانوی ایران در USPTO در سال 2020، 37 پتنت بوده است. علاوه بر این، در همین سال، 20 اختراع نانویی دیگر در حال ثبت نهایی در این دفتر هستند.
رتبه ایران در پتنتهای ثبت شده در USPTO در سال 2020 بیستم است. با این حال، همین تعداد اختراعات مرتبط با فناوری نانو، سهمی در حدود 29 درصد از کل پتنتهای ثبت شده ایران در ادارات ثبت پتنت آمریکا و اروپا را شامل میشوند.
رشد 74 درصدی بازار نانوی ایران
در سال 1398، حجم بازار نانو ایران 74 درصد نسبت به سال قبل رشد داشت. در پایان سال 1398، در مجموع 234 شرکت در زمینه تولید محصولات، تجهیزات و خدمات حوزه فناوری نانو فعال بودند که از دادههای جمع آوری شده از این شرکتها، رقم کلی فروش معادل 44.487 میلیارد ریال به دست آمده است. از مجموع بازار فروش محصولات نانو ساخت ایران در سال 1398، 2,648 میلیارد ریال (حدود 6 درصد) مربوط به صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و 41,839 میلیارد ریال آن مربوط به فروش در بازار داخلی بوده است.
محصولات فناوری نانو ایران بهطور کلی در سه گروه کالا، خدمات و تجهیزات دستهبندی میشوند که در ادامه وضعیت کلی هر دسته ارائه میشود. در سال 1398 بیشترین حجم بازار نانو، معادل 96 درصد، متعلق به کالاهاست. بخش خدمات در سال گذشته نزدیک به 130 درصد رشد داشت و از 443 میلیارد ریال به 1,015 میلیارد ریال رسید.
در سال 1398، بخش زیادی از بازار خدمات را خدمات پوششدهی و بعد از آن خدمات شبکه آزمایشگاهی تشکیل دادند. فروش تجهیزات آزمایشگاهی و صنعتی فناوری نانو در سال 1398، با وجود تحریمها و کمبود منابع مالی و حمایتی با افزایش 48 درصدی همراه بوده است.
بیشترین محصولات نانو در حوزه ساختمان
در سال 1398، بیش از 55 درصد از حجم بازار کالاهای فناوری نانو، به حوزه ساختوساز تعلق دارد که شیرآلات، شیشههای کمگسیل، بتن سبک، انواع کفپوش، انواع کاشی و گرانیت آنتیباکتریال از جمله این محصولات در حوزه نانو به شمار میروند.
در رتبه بعدی، صنایع اپتوالکترونیک قرار دارد که حدود 12 درصد از بازار کالاهای نانو ساخت ایران را به خود اختصاص داده است. خودرو، نفت و گاز، نساجی و پلیمر و کامپوزیت با سهم بین 2.9 تا 2.5 درصد در رتبههای بعدی قرار دارند. شیرآلات بهداشتی و خانگی بهدلیل گستردگی بازار مصرف، حجم بالای تولید و همچنین کاربرد خوب تجهیزات لایهنشانی PVD در این صنعت، حجم بالایی از محصولات نانو حوزه ساختمان (بیش از 70 درصد) را در سال گذشته به خود اختصاص دادند.
در سال 1398، بخش بزرگی (حدود 66 درصد) از بازار خدمات فناوری نانو ایران متعلق به خدمات پوششدهی به روش رسوب فیزیکی بخار (PVD) است که در بخشهای مختلف صنعت ساختوساز از جمله شیرآلات، کاشی و ورق استیل در حال ارائه خدمات فنی هستند. پس از آن خدمات شبکه آزمایشگاهی با سهم 32 درصدی در رده بعدی قرار دارد.