تمام فرهنگ‌، خُرده‌فرهنگ‌ها و عادات گفتاری و رفتاری جاری در جوامع، الزاماً جنبه مثبت و سازنده ندارند و ای‌بسا مفاهیم خوب و سازنده، ریاکارانه و یا تدریجی، دچاراستحاله و به ضد خود تبدیل شده‌اند؛ نمونه بارز آن در دنیای فعلی، حقوق بشر است که توسط سازمان‌های بین‌المللی در فرآیند استحاله، غالباً ضد بشری مشی می‌کند و در منصه ظهور، کشتار هزاران کودک را به دست جنایتکاران رژیم بی‌ریشه صهیونی در غزه، توجیه و به‌اصطلاح بشردوستانه می‌کند و یا مفهوم تروریسم که در جهان امروز، بعضاً مدافعان حقیقی کرامت انسان‌ها، تروریست نام گرفته‌اند و متأسفانه مورد قبول و باورهای برخی از انسان‌های جهان نیز قرار می‌گیرد.
موضوع از این قرار است که کسی در قالب و لباس روشنفکری در محفلی فرهنگی اجتماعی، سخن می‌راند؛ ازجمله اینکه فردی از خائنین به مردم و با تخفیف بگویم دزد را که خودِ گوینده هم به وجود ویژگی‌های بدی در کردار آن فرد معتقد بود، بسیار زرنگ و باهوش خطاب کرد! درحالی که در نگاهی عمیق و مجموعه‌ای، بهترین نام و عنوان زیبنده برای آن شخص خاطی، احمق و به‌اصطلاح امروزی‌ها، پخمه است.
همچنین شاید بارها شاهد بوده باشید که در بین عوام می‌گویند فلانی خیلی خوش‌اخلاق است؛ وقتی دلیل این‌گونه اعتقادی را درباره فرد مورد نظر سؤال می‌کنید، پاسخ می‌دهند چون همه را در موقعیت‌های مختلف و محافل جمعی مانند میهمانی‌ها، می‌خنداند و در مجالس با او خوش می‌گذرد. اما اگر شما با توجه به موازین صحیح اخلاقی، رفتار او را پالایش کنی، خواهی فهمید که چنین اشخاصی غالباً در بازی با آبروی دیگران، مسخره کردن سایرین، غیبت کردن و به بطالت گذراندن فرصت‌های غنیمت زندگی، چنین لقب‌های نابه‌جایی با عنوان «خوش‌اخلاق» در بین عوام پیدا می‌کنند.
باید با قاطعیت و بدون هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای اذعان کرد که زرنگ و هوشیار کسی است که به خود و مردمش خیانت نکند و در راه درست قدم برداشته و نفس سرکش را مهار و درنتیجه تربیت کند. بارزتر عرض کنم، زرنگ‌ترین انسان تاریخ امام علی‌ابن‌ابی‌طالب علیه‌السلام است؛ این الگوی بی‌مانند بشریت که کردار و گفتارش میزان برای رستاخیز است، در مقابل حیله‌گرترین افراد خائن، نزدیک به این مضمون می‌فرمایند که: «فکر نکنید من توان و تشخیص چنان رفتارهایی را ندارم، اما مراتب انجام بندگی خدا به من چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد» یا حسین‌ابن‌علی علیه‌السلام زرنگ حقیقی در بین انسان‌ها است که عمر و جان شریف خود را به بهترین وجه ممکن با خداوند معامله می‌کند، نه آنانی که برای چند روزه دنیا عملاً دنیا و به‌خصوص عقبای خود را احمقانه در مقابل حق به آتش کشاندند. هوشمند و زرنگ کسی است که در پیدا و پنهان، خلاف و گناه نکرده و بیشترین سود را از طول عمر خود به‌عنوان فرصت محدود برای آخرت جاودان برده و کرامت انسانی خویش را زیر پای نفس سرکش برای لذت‌ها و دنیای زودگذر، قربانی نکند.