سپهرغرب، گروه کشاورزی - طاهره ترابی مهوش : بخش کشاورزی و منابع طبیعی به‌دلیل داشتن نقش حیاتی در تأمین غذای مورد نیاز جامعه، تحقق امنیت غذایی و توسعه پایدار، یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور محسوب می‌شود که به لحاظ توانمندی‌های قابل توجه در منابع و عوامل تولید ازجمله اراضی مستعد کشاورزی و منابع طبیعی و ذخایر غنی ژنتیکی، توانسته جایگاه مناسبی در اقتصاد کشور و استان را کسب کند و نقش مؤثری در تولید ناخالص داخلی، افزایش صادرات غیر نفتی و اشتغال نیروی کار را عهده‌دار باشد به طوری که طبق آخرین آمار حدود چهار میلیون نفر از جمعیت کشور (معادل 22.8 درصد از شاغلان) در بخش کشاورزی فعالیت و اشتغال سایر بخش‌ها نظیر صنایع تبدیلی، حمل و نقل، تجارت، صادرات و غیره نیز وابستگی بالایی به کشاورزی دارند.

استان همدان علیرغم پاره‌ای از محدودیت‌های اقلیمی، از دیرباز به‌دلیل بهره‌مندی نسبی از ظرفیت‌‌های آب و خاک و همچنین موقعیت جغرافیایی استقرار آن، از قدیمی‌ترین کانون‌های شکل‌گیری جوامع کشاورزی و ازجمله مناطق مستعد گسترش فعالیت‌های زراعی، باغی و دامی کشور محسوب می‌شود به طوری که با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و ذخایر ژنتیکی مهمی چون بذر یونجه، سیر، گردو، گوسفند نژاد مهربان و غیره از دیرباز به‌عنوان یکی از قطب‌های تولید کشاورزی در کشور مطرح بوده و سهم بسزایی در تولید ناخالص داخلی کشور دارد حال آنکه این استان 1.2 درصد از وسعت، 2.4 درصد از جمعیت کشور، 4.5 درصد از تولیدات بخش کشاورزی و 3.4 درصد از ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است.

با این تفاسیر داشتن برنامه مدون برای صادرات محصولات کشاورزی بنا به ظرفیت‌های موجود یک الزام انکارناپذیر برای استانی همچون همدان است که در آن میزان صادرات، انواع آن، بازارهای هدف، نوع بازاریابی و نیز ویژندسازی به‌صورت مدون وجود داشته باشد.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با مدیر توسعه بازرگانی اداره کل جهاد کشاورزی استان همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

داریوش سرحدی بیان کرد: استان همدان از نظر وزنی در 6 ماه نخست سال حدود سه درصد به ارزش حدود 6.7 درصد از صادرات محصولات کشاورزی کل کشور را به خود اختصاص داده که بیانگر ارزش صادراتی بالای محصولات کشاورزی همدان است.

وی با تأکید بر اینکه این عدد بیانگر آن است که طی این مدت حدود 110 تن محصول کشاورزی به ارزش 163 میلیون دلار از استان صادر شده که بخش اعظمی از آن در حوزه گیاهان دارویی، سیر و موسیر، خشکبار و محصولاتی صیفی همچون گوجه فرنگی گلخانه‌ای بوده گفت: البته با توجه به سیاست‌هایی که اخیراً در محدود کردن صادرات گوجه اتخاذ شده به‌دنبال آن هستیم تا راه را برای صادرات گوجه‌فرنگی گلخانه‌های استان باز کنیم.

وی با تأکید بر اینکه در بخش خشکبار نیز بیشترین حجم صادرات مربوط به نیمه دوم سال است، افزود: با این تفاسیر حجم صادرات حوزه کشاورزی استان طی ماه‌های آتی بیشتر خواهد شد.

مدیر امور بازرگانی اداره کل جهاد کشاورزی استان همدان، با اشاره به اینکه بیشترین حجم صادرات استان به کشورهای همسایه است، خاطرنشان کرد: در راستای بازاریابی و شناسایی بازارهای هدف جدید نمی‌توان تنها بر فعالیت‌های جهاد کشاورزی تکیه کرد بلکه در این زمینه به‌دنبال استفاده از ظرفیت اتاق بازرگانی و اداره کل صمت هستیم.

سرحدی عنوان کرد: با همکاری اداره کل صمت استان با رایزنان بازرگانی در کشورهای مختلف در راستای معرفی محصولات کشاورزی و شناسایی بازارهای هدف جدید، جلساتی داشتیم که صادرات به کشور ترکیه از همین طریق رونق یافته است.

وی افزود: موضوع دیگری که در مورد صادرات محصولات کشاورزی باید مورد توجه قرار داد، بسته‌بندی است، چون هرچه محصول برندینگ خوب و بسته‌بندی شکیل و قابل قبولی داشته باشد مسلماً در بازار جهانی حرف برای گفتن خواهد داشت که هرساله سازمان توسعه تجارت یک سری یارانه یا همان مشوق‌های صادراتی به برندینگ اختصاص می‌دهد و هر صادرکننده‌ای بتواند در هر بازار هدفی ویژند تعریف کرده و آنرا به ثبت برساند، می‌تواند از مزایای مشوق‌های صادراتی استفاده کند.

مدیر امور بازرگانی جهاد کشاورزی استان همدان با تأکید بر اینکه در عرصه فرآوری گیاهان دارویی نیز آنچه در استان دنبال می‌شود ایجاد صنایع فرآوری مرتبط با تولید اسانس، روغن و عرق‌گیری است، افزود: البته سال‌ها است که توسعه صنایع زیرساختی در حوزه فرآوری در محصولاتی همچون سیب زمینی و غیره در استان دنبال می‌شود.

سرحدی با تأکید بر اینکه متأسفانه در حال حاضر بخش اعظمی از محصولات ما به‌ویژه در عرضه گیاهان دارویی خام‌فروشی می‌شود، گفت: برای توسعه زیرساخت‌ها در عرصه صنایع فرآوری و تبدیلی،‌ مشوق‌هایی برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی فراهم شده است.

وی با تأکید بر اینکه اداره جهاد کشاورزی استان نیز در راستای ایجاد بازار هدف صادراتی جدید و معرفی ظرفیت‌های حوزه کشاورزی استان فعالیت‌های متعدد و برنامه‌های خاصی را دنبال می‌کند افزود: در این راستا در صدد هستیم تا هیئتی را به کشور روسیه جهت معرفی ظرفیت‌های صادراتی و سرمایه‌گذاری بفرستیم.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد در کنار ویژگی‌های زیرساختی کشاورزی، شرایط کریدوری، استان همدان را در بخش اقتصاد کشاورزی مستعد کرده که با برنامه‌ریزی صحیح و به فعل رساندن ظرفیت‌های موجود، می‌توان بخشی از چالش‌های کلان اقتصادی را به وسیله آن برطرف کرد.

حال آنکه در حال حاضر یکی از محورهای مهم توسعه اقتصادی در همدان، کشاورزی است که باید تلاش کنیم طبق الگوی کشت استان پیش برویم در این صورت است که می‌توانیم در حوزه صادرات محصولات کشاورزی، موفق باشیم.

از سوی دیگر درحالی‌که استان همدان در زمینه تولید بسیاری از محصولات کشاورزی قطب محسوب می‌شود اما همچنان شاهدیم که خبری از ورود مناسب به عرصه فرآوری تولیدات این بخش نیست؛ موضوعی که سنگ بزرگی پیش پای صادرات محصولات کشاورزی همدان شده و تا چاره‌ای برای رفع آن اندیشیده نشود نمی‌توان به ارزآوری قابل‌ توجه تولیدات این بخش امیدوار بود.

این در حالی است که محصولات کشاورزی در صادرات استان سهم 16 درصدی داشته و باتوجه به تولید محصولات راهبردی همچون سیب زمینی، کلزا و گشنیز و غیره می‌توانیم برای صادرات در این حوزه‌ها برنامه‌ریزی کنیم.

توجه بیشتر به موضوع صادرات باکیفیت محصولات کشاورزی و برنامه‌ریزی هدفمند برای بازاریابی حرفه‌ای در بازارهای هدف بیشتر و حفظ و تثبیت بازارهای فعلی و توجه به حمل و نقل مناسب و بسته‌بندی مطلوب می‌تواند باعث رونق صادرات محصولات کشاورزی شود.