لالجین پایتخت سفال ایران است و همواره از آن به‌عنوان یکی از قطب‌های گردشگری استان همدان یاد می‌شود. با معرفی آن به‌عنوان شهر جهانی سفال نیز مورد توجه جهانیان قرار گرفته تا این هنر به جهانیان معرفی شود.

ثبت شهرهای جهانی صنایع دستی مزایای بسیاری در حوزه اقتصاد، فرهنگی و اجتماعی دارد. این موضوع باعث خواهد شد تا محصولات هر منطقه علاوه بر معرفی، ویژند منحصر به خود را در سطح جهانی داشته باشند. بی‌شک معرفی هر محصول در سطح جهان باعث خواهد شد تا بازار فروش بسیار مطلوبی برای آن ایجاد شود.

هم‌اکنون سفال‌گری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رشته‌های صنایع‌دستی استان همدان شهرت جهانی دارد و این هنر منحصر به‌فرد این دیار است که همه مراحل آن از تولید تا فروش توسط هنرمندان لالجینی تکمیل می‌شود.

بیشتر مردم این شهر در حوزه سفال فعالیت داشته و محصولات خود را در بازارهای داخلی و خارجی عرضه می‌کنند و هر روز برای ارتقای آن از حوزه‌های مختلف کمک می‌گیرند تا کیفیت این محصول ارتقا یابد و بتوانند در بازارهای داخلی و خارجی با سایر محصولات رقابت کند.

با توجه به جهانی شدن سفال لالجین و گذشت چندین سال از این موضوع و تشکیل دبیرخانه شهر جهانی سفال در خصوص برنامه‌ها و کارهایی که برای ارتقای این شهر انجام شده ازجمله وضعیت شهرک سفال، موزه سفال و سایر موارد مربوط به این حوزه با مدیرکل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

محسن معصوم ‌علیزاده با اشاره به اینکه دبیرخانه لالجین با دبیری شهردار آن از سال 96 و همزمان با روز جهانی شدن این شهر افتتاح شده، اظهار کرد: پنج کمیته تخصصی در این دبیرخانه تشکیل شده که از ابتدای سال جاری مشغول به فعالیت هستند.

وی در ادامه به فعالیت این کمیته‌ها پرداخت و تصریح کرد: این کمیته‌ها شامل آموزش و دانش‌بنیان، روابط عمومی و رسانه، اقتصاد و تجارت، گردشگری و توسعه منابع و رفع موانع هستند.

این مقام مسئول، گفت: مسئولیت در هر یک از کمیته‌ها به افراد متخصص سپرده شده؛ کمیته اقتصاد و تجارت به یکی از اعضای انجمن صادرکنندگان و کمیته توسعه منابع و رفع موانع به رئیس اتحادیه سفال سپرده شده تا امور هر یک از حوزه‌ها را به‌خوبی پیگیری کنند.

معصوم ‌علیزاده با اشاره به اینکه یکی از کارهای خوبی که در دبیرخانه شهر جهانی لالجین انجام شده، ارتباط خوب با ادارات مرتبط با گردشگری و صنایع دستی و میراث فرهنگی است، اظهار کرد: شهردار لالجین که دبیر شهر جهانی سفال نیز هست با همکاری اتحادیه سفال و سرامیک که زیرمجموعه اداره صمت است و اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی شعبه لالجین سال جاری در نمایشگاه‌های مختلفی که در حوزه استانی، ملی و سایر استان‌ها برگزار شده شرکت کرده‎اند.

وی در ادامه افزود: در حوزه لعاب و بدنه، آموزش و طراحی، حضور در نمایشگاه‌های مختلف، برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی مرتبط با سفال و سرامیک، بازاریابی و فروش بین‌المللی، مشکلات مالیاتی و بیمه، کارگاه‌هایی برگزار شده همچنین برای آینده این هنر- صنعت نیز کارگاه‌هایی پیش‌بینی کرده‌ایم.

وی با عنوان اینکه اداره کل میراث فرهنگی با همکاری پارک علم و فناوری همدان در لالجین، خانه خلاق ایجاد کردند، گفت: قرار است به‌زودی با توجه به مفاد تفاهم‌نامه منعقدشده توسط این دو اداره همکاری خوبی با شرکت‌های دانش‌بنیان و کارگاه‌های لالجین انجام شود.

این مقام مسئول در ادامه اظهار کرد: قرار است در خصوص لعاب و بدنه، کیفیت بدنه، نحوه بازاریابی بین‌المللی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز ایده‌ها و برنامه‌های خود را بیان کنند تا شاهد بهبود وضعیت در موارد ذکرشده باشیم.

  اخذ 17 اثر مهر اصالت صنایع دستی در حوزه سفال توسط هنرمندان لالجینی

معصوم‌علیزاده با بیان اینکه هنرمندان لالجینی تاکنون 17 اثر مهر اصالت ملی صنایع دستی در حوزه سفال و سرامیک اخذ کرده‌اند، تصریح کرد: همچنین یکی از آثار آن‌ها مربوط به استاد امید خانی‌پور با عنوان بشقاب نقش برجسته لعابدار، مهر بین‌المللی صنایع دستی را دارد.

وی با اشاره به اینکه پیگیر کسب استانداردهای ملی در حوزه سفال و سرامیک لالجین نیز هستیم، تأکید کرد: در حال حاضر در خصوص استانداردهای ملی در حوزه سفال و سرامیک لالجین سه مورد از استانداردهای ملی کسب شده که عبارت‌اند از سفال و سرامیک، نقاشی رو لعابی و نقاشی لعاب برجسته سفال که ازجمله ظرفیت‌های خوب شهر جهانی سفال به‌حساب می‌آیند.

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان در ادامه با اشاره به اینکه در لالجین و در رشته‌های سفال و سرامیک شاهد دو مورد ثبت ناملموس بوده‌ایم، گفت: خوشبختانه در سایر نقاط استان همدان نیز صنایع دستی ما بسیار فعال بوده و مراکز تخصصی آموزش سفال و سرامیک، در خانه سفال همدان، خانه صنایع دستی ملایر و تویسرکان و مرکز رشد واحدهای فناور لالجین نیز دایر هستند.

  6 مغازه در شهر لالجین دارای نشان اعتماد ملی صنایع دستی هستند

معصوم‌علیزاده با عنوان اینکه کار دیگری که از سنوات قبل در لالجین انجام شده و امیدواریم گسترده‌تر شود، موضوع نشان اعتماد ملی صنایع دستی است، اظهار کرد: این نشان به کارگاه‌هایی که کیفیت کالای آن‌ها در تولید، رنگ و بسته‌بندی مطلوب است و مشتری‌مدار هستند، اهدا می‌شود. تاکنون 6 مغازه در لالجین این نشان را کسب کرده‌اند که در سر در مغازه‌های آن‌ها این موضوع با نصب بنر مشخص شده است.

وی در ادامه افزود: این فروشگاه‌ها از وزراتخانه نشان اعتماد صنایع دستی دریافت کرده‌اند و به‌عنوان یک واحد دارای گواهینامه کیفیت کالا برای مشتریان داخلی و خارجی شناخته‌شده هستند.

وی به چهار رشته شاخص بومی در لالجین اشاره کرد و یادآور شد: این رشته‌ها شامل سفال و سرامیک، نقاشی رولعابی و زیرلعابی، نقاشی لعاب برجسته و سفال نقش برجسته می‌باشد.

 فعالیت بیش از هزار و 200 کارگاه در لالجین

این مقام مسئول با عنوان اینکه در شهر لالجین بیش از هزار و 200 واحد کارگاه سفال و سرامیک فعال وجود دارد، گفت: این کارگاه‌ها در کنار 240 فروشگاه سفال در امر تولید و توزیع کالا مشغول به کار هستند.

  صادرات سفال لالجین به 13 کشور

معصوم‌علیزاده از صادرات این صنایع دستی استان همدان به 13 کشور دیگر ازجمله عراق، کشورهای حاشیه خلیج فارس و هلند خبر داد و گفت: حذف کالاهای چینی از فروشگاه‌های سفال از دیگر موارد خوبی بود که در لالجین اتفاق افتاد. متأسفانه در یک مقطع زمانی این محصولات در فروشگاه‌های این شهر در تعداد زیاد وجود داشت که به مرور مشخص شد ورود چنین کالاهایی در یک مقطع زمانی برای لالجین مفید بوده؛ چراکه کارگاه‌های سفال لالجین با الگوگیری از کالاهای سرامیک چینی به طرح‎ها و ایده‎های جدیدی دست یافتند به طوری که از یک کالای چینی بیش از 40 تا 50 نوع محصول سفالی و سرامیکی تولید شد.

وی در ادامه افزود: با ادامه این روند و اشباع شدن طرح‎های جدید در لالجین و با توجه به اینکه به‌مرور هزینه ورود سرامیک از چین باعث شد که این موضوع کلاً حذف شود، تصریح کرد: در حال حاضر چنین محصولاتی به‌ندرت در کارگاه‌های لالجین وجود دارد که آن هم از موجودی کالاهای از قبل خرید شده است. خوشبختانه هم‌اکنون در شهر لالجین سرامیک چینی را شاهد نیستیم.

  ارتقای کیفیت سفال لالجین، قابل رقابت با سرامیک چینی است

این مقام مسئول با اشاره به افزایش کیفیت سفال لالجین تأکید کرد: امروزه کیفیت لعاب و پخت بدنه به حدی در محصولات شهر لالجین ارتقا یافته که می‌تواند با سرامیک چینی رقابت کند.

  چالش‌های پیش روی شهر جهانی سفال

معصوم‌علیزاده با اشاره به چالش‌هایی که در حوزه سفال و سرامیک لالجین وجود دارد، عنوان کرد: اوقافی بودن لالجین، عدم حضور سرمایه‌گذار خارجی و داخلی، نیاز به حمایت بیشتر از صادرات صنایع دستی، استانداردسازی بهتر صنایع دستی برای همه کالاهای تولیدی لالجین، افزایش سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی، ایجاد شرکت‌های تهیه و توزیع مواد اولیه، ایجاد پایانه‌های صادراتی معتبر، ایجاد پایانه‌های حمل ونقل، ایجاد واحدهای بسته‌بندی استاندارد، پیگیری احداث دهکده صنایع دستی، ایجاد مرکز تحقیقات و کنترل کیفیت تولید ازجمله چالش‌های شهر لالجین در حوزه سفال است که امید می‌رود با همکاری ارگان‌ها، ادارات و جامعه محلی و ایجاد خانه خلاق به سرانجام برسد.

  فعلاً استقبال چندانی از شهرک سفال در لالجین نشده است

وی در خصوص وضعیت شهرک سفال در لالجین، گفت: شهرک صنعتی شماره یک در لالجین زیر نظر شرکت شهرک‌های صنعتی ایجاد شده و در حال حاضر یک زمین جدید نیز توسط این شرکت تملک و واگذار شده است.

این مقام مسئول در ادامه توضیح داد: ثبت نام اولیه این واحدها انجام شده؛ اما به‌دلیل هزینه زیاد فعلاً استقبال چندانی از این کارگاه‌ها نشده اما با رایزنی و تقسیط قیمت واگذاری و افزایش مدت بازپرداخت کمک شده تا ساخت و ساز در این فضا انجام شود.

   موزه سفال شهر لالجین در حال ساخت است

معصوم‌علیزاده در خصوص وضعیت موزه سفال شهر لالجین، تصریح کرد: طی توافق‌نامه‌ای که راه و شهرسازی با شهرداری لالجین منعقد کرده بود، ملک در اختیار شهردار قرار گرفته و شهرداری موظف است این موزه را به سرانجام برساند، البته در حال حاضر فوندانسیون این موزه ریخته شده است.

*برپایی نمایشگاه دائمی سفال در لالجین، جامعه محلی را متضرر خواهد کرد

وی در پایان در خصوص دایر شدن نمایشگاه دائمی سفال در شهر لالجین، افزود: ما در لالجین فروشگاه‌‌های بسیار زیادی داریم و قطعاً یک نمایشگاه دائمی سفال جامعه محلی را متضرر خواهد کرد، بنابراین ما به‌دنبال دایر کردن یک موزه سفال قدرتمند در لالجین هستیم تا فروشگاه‎ها و کارگاه‎ها بتوانند خود را در کنار این موزه رشد و پرورش بدهند.

امروزه جهانی شدن هر شهر برای ویژند شدن، معرفی مطلوب و در نهایت بهبود وضعیت اقتصاد آن منطقه به‌واسطه این عنوان جهانی است پس انتظار می‌روند تا در خصوص موضوع تبلیغات محصولاتی که مورد توجه هستند بیشتر فعالیت شود تا بتوان بهره اقتصادی بیشتری را از این راه کسب کرد.

محصولات سفالی لالجین در 13 کشور مورد توجه قرار گرفته و به این مقاصد صادر می‌شوند، این موضوع بیانگر این است که این محصولات توانسته‌اند در جهان مخاطب خاص خود را داشته باشند اما باید توجه داشت که بازارهای هدف در سایر کشورها نیز شناخته شده و همواره بهبود این ظرفیت مد نظر باشد.

رفع موانع و برنامه‌ریزی برای چنین ظرفیت‌هایی باید در اولویت قرار گیرد و پس از شناسایی جامعه هدف متناسب با درخواست و نیاز آن‌ها محصولات متنوع تولید شود، البته باید توجه داشت که در شهر لالجین نیز باید شاهد بسترهای مناسب برای گردشگران داخلی و خارجی باشیم و مسئولان اهتمام لازم را برای دایر شدن هرچه سریع‌تر موزه سفال داشته باشند؛ اگرچه لازم است تا در خصوص معماری، فضاسازی و طراحی ساختمان این موزه خلاقیت لازم در نظر گرفته شود تا علاوه بر معرفی هنر سفالگری در لالجین، خود نیز در آینده یکی از مقاصد گردشگری به‌حساب آید.