احزاب سیاسی در جامعه ما محلی برای اجتماع سلیقه‌ها، تفکرها و جهان‌بینی‌های مشترکی هستند که تحت یک اساسنامه‌ مدون گِرد هم جمع می‌شوند و نقشی اساسی در گروه‌بندی و فعالیت قانونمند مردم در عرصه‌های مختلف از سیاست و اجتماع را بازی می‌کنند. با توجه به پیشینه گسترده تاریخی که احزاب در وقایع سیاسی کشور از خودشان به یادگار گذاشته‌اند، احتمالاً وقتی نام حزب به گوشمان می‌خورد، نخستین موضوعی که به ذهنمان خطور می‌کند، همان کلمه پُرتکرار سیاست است که با آموزش و ترغیب به پویایی و مشارکت در مناسبات مختلف جامعه تعریف می‌شود. حال بر این اساس و با توجه به اهمیت سیاست‌ها و ریل‌گذاری‌های مرتبط با آن در ترسیم شرایط حاکم بر جامعه می‌توان به این نتیجه رسید که مشارکت در انتخابات بزرگ‌ترین زمینی است که احزاب سیاسی می‌توانند در آن به بازیگری کلان بپردازند، چراکه بدون تردید دموکراسی سالم و انعطاف‌پذیر، مبتنی بر فراگیری با حضور آحاد مردم جامعه است.
با ذکر این مقدمه و با توجه به اینکه 25 روز دیگر تا انتخابات مجلس دوازدهم زمان باقی مانده است، خبرنگار گروه خبری سپهر به گفت‌وگو با دبیر دو تن از احزاب اصلاح‌طلب و اصولگرای استان پرداخته است. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی بدون روتوش با دکتر بهروز کارخانه‌ای، دبیر حزب مستقل و اعتدال ایران در استان و سعید کوچعلی رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان است که در ادامه می‌آید:

   ریشه و منشأ همه اتفاقات جامعه مجلس است
دبیر حزب مستقل و اعتدال ایران در استان در ابتدای سخنان خود بیان کرد: ابتدا باید این را بدانیم که مجلس مجموعه‌ای از نمایندگان مردم است و قوانینی مبتنی بر هنجارها و فرهنگ‌های جامعه وضع می‌کند تا آن قوانین رفع مشکل و یکسان‌سازی کند.
بهروز کارخانه‌ای در ادامه خاطرنشان کرد: بر این اساس نگاه سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی‌ مجلس باید مبتنی بر اصول عدالت، آزادی، رفاه و غیره باشد؛ بنابراین اگر قرار باشد مجلسی تشکیل شود که نماینده دولت و نظام (هر نظامی) باشد، تشکیل نشود بهتر است، یعنی میزان ضرر آن برای مردم کمتر است.
وی سپس تصریح کرد: شما موضوع مالیات را درنظر بگیرید؛ مقام معظم رهبری تأکید کرده‌اند مالیات بایستی براساس میزان تولید از افراد گرفته شود، این درصورتی است که مجلس براساس تورم مالیات وضع می‌کند و چون فلان کالا گران شده، مالیات را افزایش می‌دهد! خب ارزش پول شخص هم در بانک کم شده، اما مجلس به این بخش بی‌توجه است!
این کنشگر سیاسی ادامه داد: مجلسی که به مشکلات روزمره مردم بی‌توجه باشد، به اینکه وضعیت بهداشت آن‌ها در زمان سالمندی چه می‌شود، چه آینده‌ای در انتظار این جمعیت است و مواردی از این قبیل، آیا کارکرد درستی دارد؟
کارخانه‌ای سپس با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین مشکل مردم این است که نمی‌دانند ریشه و منشأ همه اتفاقات جامعه مجلس است، توضیح داد: این به آن معنا است که در درجه نخست مجلس موظف است قوانین خوب وضع کند و در درجه دوم دولت پایبند به اجرای آن مصوبات باشد. قوانین وضع می‌شوند تا مشکل مردم را رفع کنند، پس اگر نمایندگان مشکلات و دغدغه‌های مردم را با قوانین خوب رفع نکنند، قوانین باعث بی‌اخلاقی در جامعه می‌شود.
وی ادامه داد: مطابق روان‌شناسی رشد آقای کولبرگ فردی را که برای بیماری همسرش داروی گرانی را نتوانسته قسطی یا ارزان تهیه کند و مجبور به دزدی شده، نمی‌توانیم مجرم بدانیم؛ به‌واقع قانونی بوده مانع دسترسی آسان آن فرد به دارو شده و باید قانون را عوض کرد. مشکلات بسیاری که در جامعه وجود دارد، به‌واسطه همین قوانین است که دستیابی جامعه را به رشد اخلاقی محدود می‌کند.
دبیر حزب مستقل و اعتدال ایران در استان تأکید کرد: اگر مجلس براساس هنجارها و عرف جامعه قانونی را وضع کند، مردم همان را رعایت می‌کنند و میزان ارتکاب جرایم کاهش پیدا می‌کند؛ اما مجلس ما هنوز به این سطح آگاهی نرسیده است. رأی می‌گیرد و خیال می‌کند کسی شده است! درحالی که آن‌ها نماینده مردم هستند و اگر مردم نباشند، آن‌ها هم نیستند.
کارخانه‌ای در بخش دوم سخنان خود تشریح کرد: تمام هدف ما باید این باشد که به یک جامعه اخلاقی برسیم؛ پیامبر اسلام (ص) هم فرمود من برای اخلاق مبعوث شده‌ام. اخلاق یعنی آگاهی داشتن، یعنی مردم آگاهی داشته باشند کارهای اخلاقی انجام بدهند و درستکار شوند. در آگاهی چند مؤلفه دخیل است؛ نخست مباحث عِلّی نظیر انگیزه، احساس، میل و خودشکوفایی، دومین مؤلفه مباحث زمینه‌ای است که شامل نهادهایی است که آن‌ها را ایجاد کرده و مشوق است. حال اگر کسی انگیزه و میل ندارد باید کاری کرد که به‌واسطه مشوق‌های بیرونی به خودشکوفایی برسد و به سمت اخلاقی شدن حرکت کند. اگر مردم می‌خواهند آگاه شوند، نهادهای ما باید این کار را انجام دهند. در این بخش نقش آموزش‌وپرورش، دانشگاه‌ها و احزاب روشن می‌شود که می‌توانند مردم را به این سمت سوق دهند.
وی در ادامه اذعان کرد: برای مثال کارکرد آموزش‌وپرورش این است که چگونه زندگی کردن، چگونه مدارا کردن با مردم، چگونه رأی دادن و مباحثی از این قبیل را به مردم آموزش دهد. حال چه کسی باید این را بداند و سکان را در دست بگیرد؟ یک وزیر. وزیر را چه کسی انتخاب می‌کند؟ مجلس. سؤال بنده به‌عنوان یک شخصیت سیاسی از مجلس این است آیا وزیر فعلی شایستگی حضور در این بخش را دارد؟ این مجلس است که آگاهی و رفاه مردم را تعیین می‌کند، در همه بخش‌ها. مردمی که شایسته بهترین زندگی هستند، اما آیا مجلس به این موارد و زندگی مردم می‌اندیشد؟
دبیر حزب مستقل و اعتدال ایران با این بیان که بنیاد تمام مشکلات جمهوری اسلامی در نمایندگانی است که میزان فهمشان کمتر از عرف جامعه است، اظهار کرد: نمایندگان مجلس بیشتر از جامعه به منافع خود می‌اندیشند. نیازمند مطالعه و آگاهی هستیم، نیازمند اینکه نمایندگان ما اگر قانونی وضع شد و بنا بر اجرای آن بود، به‌عنوان نماینده ناراحت نشوند؛ حتی اگر به ضرر آن‌ها بود.
کارخانه‌ای اضافه کرد: یک نماینده مجلس باید خود را جای همه اقشار جامعه بگذارد و بعد قانون وضع کند؛ در این صورت به یک شهر ایده‌آل می‌رسیم؛ اگر مجلس و نمایندگان ما کارکرد اصلی خود را داشته باشند، اجازه می‌دهند که احزاب هم کار کنند. من شنیده‌ام رئیس خانه احزاب کشور را هم رد صلاحیت کرده‌اند! مجلس نماینده ملت است، چرا باید این شخص را با این عنوان رد صلاحیت کنند؟ مجلس باید از خود بپرسد چرا احزاب ما این‌قدر کم‌رنگ و سرکوب شده‌اند؟ اینکه فقط در فصل انتخابات سراغ احزاب برویم و ما به مردم بگوییم رأی بدهید که نمی‌شود! مردم باید آگاهانه رأی بدهند، با این روش به رأی آگاهانه نمی‌رسیم.
وی با این بیان که اگر برای آینده کشور چیزی در سر نماینده‌های مجلس نیست که ضامن پیشرفت باشد رأی ندادن بهتر است! عنوان کرد: قاعده‌ای در بحث اخلاق وجود دارد که اگر کاری کردیم جامعه براساس قواعد ظاهری و صرف نوشتن منشور اخلاقی به اخلاق پایبند باشد، از اخلاق فاصله گرفته‌ایم. وقتی نمایندگان ما موضوع قانون‌گذاری و نمایندگی ملت را لوث می‌کنند و نماینده دولت می‌شوند، رأی ندادن گویا بهتر است! ضمن اینکه فضای مجازی آن‌قدر گسترده است که مردم به اخبار و اطلاعات دسترسی داشته و می‌بینند.
دبیر حزب مستقل و اعتدال ایران در استان یادآوری کرد: یکی از مسائلی که مردم را ناراحت می‌کند، همین فیلترینگ تلگرام است؛ چرا باید دسترسی به چنین امکان ساده‌ای با مشکل مواجه باشد؟ مردم می‌فهمند و عصبانی می‌شوند. مردم می‌فهمند که مالیات نباید این‌طور باشد، اقتصاد ما نباید این‌گونه باشد، نفت ما نباید ارزان به فروش برسد، می‌فهمند که ما باید با دنیا رابطه داشته باشیم، می‌فهمند کشور نباید خودش را به موی سر خانم‌ها گره بزند، مسئله‌ای که بسیاری از فقها هم آن را قبول ندارند! چیزی که مورد نظر عامه است، آن باید قانون بشود. نمایندگان ما شجاعت بیان این مسائل را دارند؟ نماینده‌ای که حرف کلیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای و شعری بزند، نبودش بهتر از بودنش است.
کارخانه‌ای ابراز کرد: احزاب زمانی می‌توانند خوب کار کنند که آزادی برایشان وجود داشته باشد تا بتوانند مسائل را پیش ببرند. مثل شرایطی که در آستانه انتخابات تحت عنوان میزگردها برگزار می‌شود؛ این برنامه‌ها باید دائمی باشد و نه اینکه منحصر به ایام انتخابات شود.
وی در پایان سخنان خود گفت: حزب مستقل و اعتدال ایران که نمایندگی آن با مسئولیت بنده در همدان فعال است، حداقلی‌ترین کاری که انجام داده این است که مردم را به شرکت نکردن در انتخابات تشویق نکرده‌ایم و تاکنون موضعی خنثی داشته‌ایم. البته اگر از این پس فردی شایسته و خردمند کاندیدا شود و بتواند خدمتی به مردم بکند، با کمال میل می‌گوییم مردم در انتخابات شرکت کنند، اما اگر گزینه مناسب و معقولی وجود نداشته باشد و افرادی انتخابات شوند که به مردم ضرر برسانند، رأی‌دهندگان در دنیا و آخرت باید پاسخگو باشند، مردم باید با آگاهی در این عرصه حضور پیدا کنند.

   گوش شنوایی برای مطالبات ما وجود نداشته است
رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان همدان نیز با بیان اینکه فرآیند سیاسی آینده کشور از حساسیت خاصی برخوردار است، عنوان کرد: به این جهت که در مسائل بین‌‌‌المللی و داخلی تأثیرات بسزایی دارد و با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری نیاز به امیدآفرینی داریم.
سعید کوچعلی ادامه داد: امیدآفرینی ناقض خدمت و مطالبه‌گری نیست و اتفاقاً همین مسائل هم مورد توجه رهبر انقلاب است و بنده نیز در دو بخش سیاسی و صنفی رسالت خود را در این ایام که خدمت‌گزار جامعه کارگری بوده‌ام، بر مطالبه‌گری قرار داده‌ام تا چیزی که حق جامعه کارگری بوده، ادا شود؛ اما متأسفانه این اتفاق رخ نداده است.
وی با تأکید بر اینکه گوش شنوایی برای مطالبات ما وجود نداشته است، تصریح کرد: ما مطالبه کرده‌ایم اما تهدید شده‌ایم یا برخی آقایان سعی در شخصی کردن ماجرا داشته‌اند که با رسالت ما کاملاً مغایر است. ما پایه را بر این مبنا می‌گذاریم باید امیدآفرینی شود، اما امیدی که همسو با رسالت ذاتی نمایندگان مجلس به‌عنوان قوه مقننه در کشور باشد. یعنی آن‌ها هم به وظیفه و تکلیفی که بر دوش خود دارند، عمل کنند.
دبیر جامعه اسلامی کارگران استان افزود: ما به‌عنوان جامعه کارگری بیش از 74 درصد جمعیت کشور را تشکیل داده‌ایم، اما همیشه نادیده گرفته شده‌ایم و صدای فریادمان پشت درها مانده است. دردهای ما شنیده و دیده نشده، درحالی که در بزنگاه‌ها جامعه کارگری حضور فعال داشته‌اند. در دوران دفاع مقدس و بعد از آن جامعه کارگری در همه سنگرها نقش کلیدی و اساسی ایفا کرده، در خط مقدم بوده و خوش درخشیده است.
کوچعلی اعلام کرد: کارگران چه در دوران دفاع مقدس که جنگ تاکتیکی و سخت مطرح بود و چه اکنون که جنگ اقتصادی است، نقش اساسی را ایفا کرده و بار بسیار مضاعفی را به دوش می‌کشند، اما مصوبات اخیر مجلس چیز دیگری را نشان می‌دهد.

   ما به نمایندگان استان انتقاد داریم
وی بیان کرد: ما به نمایندگان استان انتقاد داریم؛ هیچ‌یک از نمایندگان یک‌بار پای درد دل کارگران ننشسته‌اند. بنده با توجه به وظیفه شرعی خود به این آقایان توصیه می‌کنم مسائل مهم را اصل قرار داده و به این عرصه ورود کنند که اگر این کار را نکنند، به رسالت ذاتی خود عمل نکرده‌اند و باید در قیامت هم پاسخگو باشند.
دبیر جامعه اسلامی کارگران استان متذکر شد: ما مطالبه‌گری و امیدآفرینی را توأمان می‌بینیم، برای همین است که هم به مشارکت حداکثری و ایجاد تحول و هم توجه به مطالبات جامعه کارگری توجه داریم، در حد توان نیز به رسالت ذاتی خود درخصوص جامعه هدف عمل کرده‌ایم.

   هر چقدر حضور مردم گسترده‌تر باشد، پشتوانه نظام قدرتمند‌تر خواهد شد
کوچعلی با تأکید بر اینکه انتخابات و مشارکت بالای مردم منشأ تحول در جامعه است، اذعان کرد: هر چقدر حضور مردم گسترده‌تر باشد، پشتوانه نظام قدرتمند‌تر خواهد شد. مشکلات زیاد است، اما همه ما طبق توصیه شرع موظفیم رأی دهیم و نمایندگان نیز طبق موازین شرعی اگر توانایی ندارند، به این عرصه ورود پیدا نکنند و اگر توانمند هستند، باید از توان خود به نفع مردم بهره ببرند.
وی امیدواری و امیدآفرینی را توجه به مشکلات مردم و حل معضلات آنان خواند و ابراز کرد: ترغیب مردم به ارزش‌ها و اصول واقعی نظام در این صورت میسر خواهد بود. مردم وقتی ببینند نمایندگان مشکلات آن‌ها را می‌بینند، امیدوار می‌شوند؛ این درحالی است که غالب نمایندگان مجلس فعلی درد جامعه هدف را نفهمیدند و فریاد ما را نشنیدند.
رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان همدان خاطرنشان کرد: ما وظیفه خود می‌دانیم جامعه کارگری را به حضور در صحنه انتخابات ترغیب کنیم، اما قطعاً از کسانی که به دنبال مطرح کردن خود بودند و نسبت به نظام قصور داشتند، عبور خواهیم کرد و افراد دلسوز و کارآمد را معرفی خواهیم کرد.

   درد کارگر از کاستی‌ها و نبودن‌ها نیست، گلایه کارگر از دیده نشدن است
کوچعلی با این بیان که جامعه کارگری مظلوم‌ترین قشر است، اعلام کرد: درد کارگر از کاستی‌ها و گلایه او از نبودن‌ها نیست، گلایه کارگر از دیده نشدن است، کارگر برای تعیین سرنوشت خود در تصمیم‌گیری‌ها دخیل نیست و این او را آزار می‌دهد.
وی سپس این را هم توضیح داد که ما شهدای عزیزی تقدیم نظام کرده‌ایم که اعتقاد داریم زنده‌اند و نزد پروردگارشان روزی می‌خورند، پس پای آرمان‌هایمان می‌ایستیم و افزود: انتظار این است که ما عوام حق را به‌درستی بشناسیم؛ برای مثال بزرگانی هستند که به حق واقفند و کارآمدی دارند، باید به دنبالشان برویم و از آن‌ها بخواهیم بزرگی کنند و وارد عرصه شوند.
دبیر جامعه اسلامی کارگران استان در پایان مشارکت نکردن در انتخابات را ادامه معضلات اقتصادی و سلب آسایش از مردم خواند و گفت: اگر مشارکتی از جانب مردم هست که انشاالله پُررنگ خواهد بود، باید به‌دنبال کسانی برویم که نیاز و درد مردم را می‌فهمند.
گفتنی است؛ صاحب‌نظران عرصه سیاست معتقدند که احزاب در جایگاه اعضای بدن یک جامعه فعالیت می‌کنند و از فرصت برابری برای تصمیم‌گیری و اجرای این دستورالعمل‌ها برخوردار هستند. این اعتقاد وجود دارد که احزاب می‌توانند با حضورشان در بدنه جامعه امیدبخش باشند، چراکه با جمع‌آوری مطالبات مردمی و سپس دعوت از مسئول مربوط برای پاسخگویی، می‌توانند نقش پُررنگی در جامعه ایفا کنند.
حال با توجه به سخنان افراد مذکور در این مصاحبه، به نظر می‌رسد احزاب هنوز آنطور که باید به اهمیت نقش خود برای تحول‌بخشی و آگاهی‌بخشی در انتخاب مردم واقف نیستند و یا این آگاهی وجود دارد، اما روند اتفاقات آن‌ها را ناامید کرده است. به‌هرحال اگرچه با رصد اتفاقات پیرامونی در فضای سیاسی استان و کشور به نظر می‌رسد در روزهای آینده شاهد تلاطم بیشتری برای حضور گروه‌های سیاسی باشیم.
درحال حاضر عمده تحلیل کنشگران سیاسی این است که مجلس در انجام وظایف خود کوتاهی کرده و همسویی آن با دولت باعث شده چندان انتقادی به عملکرد دولت در راستای انجام به وظایف خود نداشته باشند و البته به این نیز معترف و واقفند که چاره تغییرِ وضعیت فعلی، تغییر مجلس است. بنابراین شایسته است با تبیین اهمیت حضور مردم کمک کنند تا آنان به نحو شایسته مطالبات و خواسته‌های خود را طرح کنند و درصورت معترض بودن به برخی از موضوعات با کنشگری مفید در این خصوص اعمال نظر کرده و درنهایت خواسته‌های خود را با معرفی نمایندگان ذی‌صلاح احزاب مختلف برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی پیگیری کنند.
هرکس در هر جایگاهی که حضور دارد، باید بداند بدون پشتوانه مردمی نمی‌تواند نقش‌آفرینی کند. مردم ولی‌نعمتان حقیقی این انقلاب هستند و این مسئله جز با تلاش برای گشودن گره‌های زندگی آنان، اثبات نمی‌شود. نمایندگان مجلس باید این فاصله‌ای که بین مردم و آن‌ها و احزاب و مجلس افتاده را پُر کنند تا برای سودجویان و کسانی که منتظر کاهش مشارکت هستند، آبی گرم نشود.

سمیرا گمار