سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی مهوش : مدرسه به عنوان یکی از مهمترین‌بسترهای تربیت نسل‌های آتی و آینده‌سازان نقش بسزایی در جهت‌گیری تمایلات،آرزوها و جهت‌گیری زندگی انسان‌ها دارد هرچقدر این مرکز جایگاه خود را شناخته و جامعه نیز این اثرگذاری را قدر بگذارد آینده فرزندان خود را تضمین کرده است اما این ارج نهادن فقط در کلام سخن نیست وقتی ما به نهاد تعلیم و تربیت ارج نهاده‌ایم که فضایی استاندارد از جوانب مختلف برای آن فراهم آورده باشیم یکی از حوزه‌هایی که باید در فضای تعلیم و تربیت مورد توجه قرار گیرد مخاطب است مخاطب ما در مدرسه به عنوان پیشانی نظام تعلیم و تربیت عمومی دانش‌آموزان هستند که دختران و پسران این قشر را تشکیل می‌دهند و باید محیط حاکم بر مدرسه چه به لحاظ سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری متناسب با ویژگی‌های جنسیتی و سنی آن‌ها طراحی و اجرا شود اما متاسفانه در نظام تعلیم و تربیت ما کمتر به جنسیت توجه می‌شود بین مدارس دخترانه و پسرانه کمترین تفاوت وجود دارد و حتی برنامه‌‌های تربیتی نیز کمتر با نگاه علمی به دنبال نهادینه کردن ویژگی‌های مناسب دختران و نقش‌های آینده ویژه آنان است با توجه به اهمیت موضوع برای اینکه نگاه دختران دانش‌آموز را درباره سیستم تعلیم و تربیت بدانیم با تعدادی از آن‌ةا گفتگو کردیم
یکی از دانش‌آموزان دختر که در رشته انسانی درس می‌خواند با بیان اینکه عضو فعال بسیج دانش‌آموزی و انجمن اسلامی و درعین حال نماینده کلاس است پس ارتباط تنگاتنگی با اولیا و مربیان مدرسه دارد گفت: درواقع به تبع فعالیت‌های غیر درسی با این عزیزان تعامل بیشتری دارم و در واقع بین دانش‌آموزان برای اولیا مدرسه شناخته شده‌تر بوده و به من اطمینان دارند.
وی افزود: اما مسئله اینجاست که در برخی موارد من شخصا شاهد برخی رفتارها با دیگر دانش‌آموزان از سوی اولیاء مدرسه هستم که اصلا مناسب آن‌ها نیست.
*نگاه تبعیض‌آمیز دانش‌آموزان را آزار می‌دهد
این دختر نوجوان با تاکید براینکه این رفتارهای ناشایست ناراحتی دانش‌آموزان را در پی دارد گفت: تبعیضی که مسئولان مدرسه بین دانش‌آموزان درس‌خوان و افرادی که در عرصه تحصیل ضعف دارند قائل می‌شوند برای دانش‌آموزان بسیار دردناک است.
وی در تشریح مسئله فوق خاطر نشان کرد: موضوع این است که برخی‌ها شاید درعرصه تحصیل ضعف داشته باشند اما باید دید استعداد آن‌ها در دیگر بخش‌ها چگونه است که متاسفانه دراین بخش این نگاه وجود ندارد.
این دانش‌آموز با بیان اینکه در عرصه تربیتی درپی بروز برخی شلوغ‌کاری‌ها دانش‌آموزان شاهد برخی رفتارها و درعین حال حرف‌هایی هستیم که در شان اولیا مدارس نیست گفت: البته بنده به اولیا مدارس حق می‌دهم که برای نظم مدرسه تلاش کنند اما باید این نظم‌دهی به گونه‌ای باشد که منجر به برخی اعمال و رفتارها ناهنجار نشود.
وی ضمن اشاره به اینکه دریک مدرسه دولتی درس می‌خواند در پاسخ به این سوال که مدرسه به لحاظ محیطی و زیر ساختی پاسخگوی نیاز دانش‌آموزان دختران هست یا خیر،گفت: وقتی مدرسه دولتی است به نظر می‌رسد آنقدر که باید و شاید از فضای آموزش وپرورش تامین مالی نمی‌شود که بتواند تغییر و یا تحولی در فضای محیطی ایجاد کند.
این دختر دبیرستانی،ادامه داد: این درحالی است که انتظارات بنا به شرایط روز هر روز بیشتر می‌شود.
*تامین مالی مدارس دولتی در حد تهیه برگ A4
وی با تاکید براینکه تامین مالی مدارس دولتی با توجه به هزینه بالای اداره آن‌ها تنها صرف تهیه برگ A4 و تجهیزات ضروری می‌شود،اذعان کرد: البته محیط و فضا بیرون مدرسه از شرایط مناسب و خوبی برخوردار است اما درون کلاس‌ها با محیط بسیار ساده‌ای مواجه‌ایم به‌طوریکه درآن کوچکترین خلاقیتی دیده نمی‌شود و همین امر منجر به دلگیر شدن محیط کلاس‌ها برای دانش‌آموزان می‌شود
این بانوی نوجوان با اشاره به اینکه متاسفانه به لحاظ تجهیزات نیز مدرسه ما بنا به دولتی بودن همچنان از صندلی‌ها چوبی نیمکت مانند و نیز تابلو‌های وایت برد استفاده می‌شود حال آنکه در مدارس غیر انتفاعی با توجه به اینکه من در برخی کلاس‌های آن شرکت می‌کنم حتی نوع صندلی‌ها نیز متفاوت است به‌طوریکه صندلی‌ها نرم آن مدارس منجر به خستگی دانش‌آموزان نمی‌شود این درحالی است که ما در برخی روزها مجبورهستیم هشت ساعت روی این صندلی‌ها خشک چوبی بنشینیم.
وی با اشاره به اینکه مدرسه ما فاقد تابلوی هوشمند است که البته این مهم از نظر من خیلی مهم نیست زیرا هدف ما نوشتن است که آن را روی تابلو وایت‌برد هم می‌توان انجام داد تصریح کرد: اما آنچه سال گذشته دانش‌آموزان را اذیت می‌کرد نبود تجهیزات بدیهی در کلاس‌ها همچون سطل آشغال بود به‌طوریکه دانش‌آموزان در ساعت درسی اگر آشغال تولید می‌کردند مجبور بودن تا آخر ساعت آن را در زیر میز خود نگهدارند وپس از پایان کلاس آن را به سطل زباله‌ای که در راهرو مدرسه بود انتقال دهند که البته این مهم گرچه به نظر سطحی است اما در رفتار دانش‌آموزان بسیار تاثیر داشت به طوریکه پس از گذشت مدتی دیگر تمایلی نداشتند که آشغال را به خارج کلاس انتقال دهند.
*دانش مشاور مدرسه درسطح دانش‌آموزان است
این دانش‌آموز نوجوان ادامه داد: درعرصه مباحث حوزه آموزش‌ی و نیز مباحث مرتبط با حوزه فرهنگی و اجتماعی باید بگویم در مدرسه ما یک مشاور وجود دارد که به نظر شخصی من بنا به چند بار مراجعه‌ای که داشتم از سطح قابل قبولی به لحاظ دانش برخوردار نیست و درواقع پاسخی که به مشکلات دانش‌آموزان می‌دهد در حد پاسخ‌هایی است که خود من برای مشکلات پیش‌رویم دارم حال آنکه انتظار می‌رود مشاور بتواند پاسخی کاربردی به دانش‌آموزان بدهد.
وی با اشاره به اینکه در مدرسه ما خبری از آموزش اصولی اولیه مباحث مرتبط با نقش‌هایی که در آینده دختران عهده‌دار آن خواهند بود نیست،گفت: متاسفانه مدرسه ما بیشتر درعرصه‌های مرتبط با درس فعال است این درحالی است که به نظر من مدرسه بنا به ساعات زیاد حضور دانش‌آموزان فضایمناسبی است که دانش‌آموزان هم به لحاظ درسی آموزش ببینند و هم برای زندگی آینده خود در بخش‌های مختلف آماده شوند.
این دختر دبیرستانی با بیان اینکه بخش اعظمی از 12 سال از زندگی ما در مدرسه سپری می‌شود پس نباید همه این ساعات تنها صرف درس خواندن شود زیرا برخی درس‌ها در زندگی آینده ما شاید تاثیر چندانی نداشته باشند اما اگر برخی از این ساعات به مسائلی که در شخصیت‌سازی دانش‌آموزان اختصاص یابد موثرتر خواهد بود خاطر نشان کرد: از طرفی اگر برنامه خارج از درس هم پیش‌بینی می‌شود بیشتر در قالب انجمن اولیاو مربیان بوده که مخاطب آن‌ها والدین هستند که درآن نیز بیشتر به آسیب‌های اجتماعی می‌پردازند تا تبیین نقش دختران و شخصیت‌بخشی به آن‌ها.
*نظرکلیه دانش‌آموزان در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه است
دیگر دانش‌آموز دختر دبیرستانی نیز با اشاره به اینکه وی دریک مدرسه غیر دولتی مشغول به تحصیل است گفت: خوشبختانه آنچه در مدرسه ما نظر همگان را به خود جلب می‌کند این است که که در آن مربیان و معلمان علاوه بر درس به مباحث اجتماعی و مسائل و شبه‌های مختلف دانش‌آموزان در بخش‌های مختلف پاسخ می‌دهند.
وی با تاکید براینکه شاید هیچ سوال دانش‌آموزی دراین مدرسه بی‌پاسخ نماند و اولیای مدرسه خود را مکلف به حل مشکل و معضل دانش‌آموزان حتی در حوزه‌ها غیر درسی می‌دانند گفت: در طراحی برنامه‌ها نیز به گونه‌ای عمل می‌شود که تمام سلایق و عقاید دانش‌آموزان در نظر گرفته شود.
*از مربیان متخصص استفاده می‌شود
این دانش‌آموز با بیان اینکه در بخش‌های مختلف تربیتی از مربیان متخصص در مدرسه ما استفاده می‌شود گفت: امیدوارم شرایط در دیگر مدرسه نیز همچون مدرسه ما در بخش‌های مختلف فراهم شود.
*از دخترانه بودن مدرسه فقط پرده‌هایمان صورتی است
دیگر دانش‌آموز دبیرستانی مورد مصاحبه نیز با اشاره به اینکه تا چندی پیش و قبل از اینکه من وارد دوره دوم متوسطه شوم در روستایی در فاصله پنج‌دقیقه‌ای شهر همدان زندگی می‌کردیم گفت: از آنجا که در روستا شرایط تحصیل برایم فراهم نبود به شهر مهاجرت کرده و مستاجر شدیم.
این دختر نوجوان با اشاره به اینکه پذیرش ما در مدرسه با دشواری بسیاری همراه بود زیرا برای مدارس سهمیه در نظر گرفته بودند و این مهم فک رو ذهن و روحیه مرا بهم ریخت،گفت: خوشبختانه از آنجایی که ما امسال کنکوری هستم مدرسه شرایط را برای برپایی کلاس‌های کنکو در فصل تابستان فراهم کرده گفت: در عرصه آموزش و تبیین نقش دختران درآینده و درعین حال خدمات مشاوره‌ای به دانش‌آموزان در خصوص مشکلات و مسائل پیش‌روی آنها یک مشاور در مدرسه داریم که علیرغم جمعیت 150 نفری متاسفانه حضور تنها یک فرد کفاف نمی دهد.
وی با اشاره به زیرساخت و شکل ظاهر مدرسه نیز گفت: مدرسه ما بسیار ساده است و از فضای دختران تنها پرده آن صورتی است.
در ادامه اکبر عروتی موفق دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان در گفت‌‌وگو با خبرنگار سپهرغرب با بیان اینکه آموزش و پرورش دارای سه ضلع معلمان، دانش‌آموزان و محتوای درسی است گفت: دراین بین وزرات‌خانه، ادارات کل و کادر اداری نقش سیاستگذار در بخش‌های پشتیبانی و حمایت را بازی می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه ضلع دانش‌آموزی وزارت آموزش و پرورش ضلع بسیارگسترده‌ای را شامل می‌شود، ابراز کرد: طبق آخرین آمارها ما چیزی قریب به 14 میلیون نفر دانش‌آموز در سطح کشور داریم.
عروتی موفق با بیان اینکه از این تعداد دانش‌آموز تقریبا 50 درصدشان دختر هستند،تشریح کرد:حال آنکه پرداختن به موضوع دختران از دو بعد حائز اهمیت نخست بعد انسانی است حال آنکه یک انسان دارای ویژگی خاصی است که دراین ویژگی‌ها و خصوصیات فرقی بین دختر و پسر نمی‌توان قائل شد.
وی با بیان اینکه درواقع هر فرد فارغ از جنسیت دارای یک سلسله حقوق است،تصریح کرد: از طرفی هریک از این دختران و پسران دانش‌آموز بنا به جنسیت ‌دارای یکسری خصوصیات روحی منحصر به فرد هستند.
این دانشیار دانشگاه با تاکید براینکه این ویژگی‌های منحصر به فرد باید درآموزش وپررش مورد توجه قرار گیرد تصریح کرد: علاوه براین درکنار این ویژگی‌ها جنسیتی ما با یکسری از تفاوت‌های فردی نیز مواجه‌ایم که این ویژگی‌های نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
عروتی موفق با بیان اینکه مدارس ما باید بتواند پاسخگوی این سه ویژگی عنوان شده باشند ابرازکرد: طبیعتا دختران ما نیاز به دیده شدن و کشف استعداد‌هایشان دارند پس باید امکان رشد و پرورش این استعدادها در مدارس ما فراهم شود.
وی افزود: بنابراین یکی از آسیب‌های مهم برای دختران به عنوان نیمی از جامعه دانش‌آموزی این است که دیده نشوند و به جایگاه واقعی خود دست پیدا نکنند و یا اینکه امکانات در مدارس به صورت عادلانه توزیع نشود و یا اینکه نگاه تبعیض‌آمیز به جنس دختر در مدارس داشته باشند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه البته همگان براین امر واقف هستند که آموزش و پرورش از دیرباز برخی مشکلات بنیادنی دست و پنجه نرم می‌کند اظهارکرد: نبود اعتبارات لازم و مکفی، نگاه مصرفی به آموزش و پرورش،کم بودن حقوق معلمان نسبت به سایر اقشار از جمله این مشکلات بنیادین است.
عروتی موفق در پاسخ به این سوال که هدف تربیت در آموزش و پرورش چیست گفت: در سند تحول بنیادین آموزش پرورش که درسال 1390 تصویب شده به این اهداف اشاره شده است.
وی با بیان اینکه یک فصل از این سند هشت فصلی به اهداف این نهاد اختصاص دارد،تصریح کرد: نخستین هدف کلان تربیت انسان متعهد، ارتقاء نقش نظام تعلیم تربیت و در نهایت گسترش نظام آموزشی است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برای دستیابی به هشت هدف کلان سند بنیادین 15 راهبرد و 23 راهکار اصلی مطرح شده است اظهارکرد: هدف غایی این است که این اهداف باید درون جامعه بروز و ظهور پیدا کند.
وی با اشاره به لزوم بروز ظهور این اهداف با نگاه کاملا علمی و تخصصی در محتوای آموزشی تشریح کرد: در بعد اجرا نیز معلمان در مدارس در واقع بازوی اجرایی آموزش وپرورش به حساب می‌آیند.
عروتی موفق با بیان اینکه پس اگر معلم ما انگیزه و توانمندی لازم را در عینیت‌بخشی به این اهداف نداشته و یا آموزش لازم را دراین زمینه ندیده باشد طبیعتا سند بنیادین به اوراقی بایگانی در دفاتر بدل خواهد شد
وی با بیان اینکه دراین سند برای دستیابی به اهداف تربیتی راهکارها و راهبردها مورد توجه قرار گرفته است و درواقع هدف غایی ما تربیت انسانی متعهد است که دراین مسئله نمی‌توان تفاوتی بین دختران و پسران قائل شد،گفت: درواقع هدف ما دختران متعهد که مادران آینده و پسران متعهدی به عنوان پدران آینده است که هریک بخشی از بار جامعه را نیز علاوه براین نقش عهده‌دار خواهند بود.
عروتی موفق با اشاره به یکی از مسائل و مشکلاتی آموزش وپرورش در حوزه کالبدی و فیزیکی اظهارکرد: مدارس نوعا بدون توجه به نیازهای آموزش و پرورش و بدون توجه به جنسیت دانش‌آموزان ساخته می‌شود حال انکه دختران یکسری ویژگی‌های روحی دارند که آن‌ها را از پسران متمایز می‌کند بنابراین طبیعی است در ساخت مدارس و رنگ‌آمیزی و دکوراسیون مدارس شاهد یک نگاه روانشناسانه باشیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه طراحی و ساخت مدارس دخترانه و به تبع آن پسرانه نیازمند یکسری مطالعات علمی است،تشریح کرد: مسئله اینجاست برنامه‌ها و پروژه‌ها کمتر با نگاه پژوهش‌محورطراحی و اجرا می‌شود
وی با اشاره به اینکه باید به عنوان یک واقعیت بپذیریم که ما درآموزش‌و پرورش با شرایط ایده‌آل فاصله داریم،اظهارکرد: براین اساس لازم است ارکان بالادستی آموزش و پرورش جلسات آسیب‌شناسانه‌ای داشته باشد تا مشخص کند چه موانعی پیشرو بوده که مانع از آن شده که مسیر ترقی را طی کند.
عروتی موفق با بیان اینکه البته این مهم به معنای نفی و انکار زحمات کشیده شده طی چند دهه گذشته نیست اظهارکرد: درواقع آموزش و پروش ما با کمترین امکانات بازدهی خوبی را از خود نشان داده است.
وی با بیان اینکه درحال حاضر آموزش و پرورش کشور یک جمیعت حداقل 15 میلیون نفری را زیر چتر خود دارد، بیان کرد: حال باید دید که در اعتبارات و تخصیص آن به اندازه این جمعیت تحت پوشش مورد توجه قرار می‌گیرد یا خیر.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مسلما این اعتبارات به اندازه کافی دیده نشده است،ابراز کرد: درواقع یکی از علل عقب‌ماندگی آموزش و پرورش به مباحث اقتصادی باز می‌گردد.
عروتی‌موفق افزود: براین اساس باید دولت خود را موکلف بداند که درعرصه اقتصاد آموزش و پرورش کارهای بنیادینی انجام دهندزیرا تا زمانی که این مسئله حل نشود نمیتوان شاهد حل دیگر مشکلات این نهاد تاثیر گذار بود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه اگر توانستیم اقتصاد آموزش‌و پرورش را درست کنیم طبیعتا نگاه به مدارس یک نگاه مجموعه‌ای خواهد بود گفت: دراین نگاه تعلیم و تربیت با تمامی بایسته‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
این دانشیار دانشگاه بوعلی سینا افزود: درواقع با این نگاه می‌توان شاهد شکوفایی و خودکفایی درعرصه دانش‌آموزی و در پی آن هدایت شغلی و تحصیلی آن‌ها به درستی باشیم.
وی با اشاره به اینکه این نگاه‌ مجموعه‌ای، رشد شخصیت دانش‌آموزان را به صورت متوازان به دنبال خواهد داشت تصریح کرد: علاوه براین رشد ارزش‌ها نیز ره‌آورد دیگر این نگاه است حال آنکه همچنان با شرایط موجود با ایده‌آل فاصله بسیار است.
عروتی موفق با بیان اینکه بررسی خروجی آموزش و پرورش خود بیانگر این مسئله است تصریح کرد: مسئله اینجاست که بیش از 13 سال از عمر نونهالان وکودکان، نوجوانان و جوانان ما به عنوان دانش‌آموزان در مدارس می‌گذرد حال آنکه آموزش و پرورش باید برای هریک از این مقطع برنامه‌‌های دقیقی داشته باشد.

طاهره ترابی مهوش