غذا تنها نیاز زیستی انسان نیست بلکه بخشی از هویت فرهنگی، حافظه تاریخی و ابزار گفت‌وگوی ملت‌هاست. در جهان امروز، غذا به یکی از عناصر اصلی دیپلماسی فرهنگی و گردشگری تبدیل شده است روز جهانی غذا فرصتی است تا استان همدان با تکیه بر میراث غنی خوراکی و سنت‌های پخت و پز بومی، جایگاه خود را در نقشه گردشگری غذایی کشور بازتعریف کند.
غذا، نخستین پیوند انسان با طبیعت است از زمین و آب و آفتاب تا ذائقه و هنر. آنچه در سفره هر ملت چیده می‌شود، روایتی است از تاریخ، اقلیم و باورهای مردمانش. هر طعم و هر دستور پخت، سندی از زندگی جمعی و بخشی از فرهنگ ناملموس ملت‌ها به شمار می‌آید.
در دهه‌های اخیر گردشگری غذا (Gastro Tourism) به یکی از پررونق‌ترین شاخه‌های صنعت گردشگری تبدیل شده است. میلیون‌ها گردشگر در سراسر جهان سفر می‌کنند تا تجربه‌ای ناب از چشیدن طعم‌های خاص، تماشای آیین پخت و گفت‌وگو با مردم محلی داشته باشند. از اسپانیا با تاپاس و پائیا تا ژاپن با سوشی و ترکیه با کباب‌های متنوع، همه نمونه‌هایی هستند از اینکه چگونه یک غذا می‌تواند برند ملی و ابزار توسعه اقتصادی شود.
در ایران نیز، سفره ایرانی جلوه‌ای از تنوع اقلیمی و فرهنگی است. از شمال با غذاهای دریایی و ترش‌مزه تا جنوب با خوراک‌های ادویه‌دار و پرانرژی و از غرب تا شرق کشور، طعم‌ها و سنت‌های بی‌شماری زنده‌اند. در این میان، استان همدان با پیشینه تاریخی چند هزار ساله، طبیعت چهارفصل و فرهنگ‌های متنوع قومی، ظرفیت منحصربه‌فردی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های گردشگری غذا دارد.
از آش دوغ نهاوند و خورش ریواس تویسرکان گرفته تا دلمه‌های برگ مو، حلواهای خانگی فامنین، نان‌های سنتی لالجین و لبنیات طبیعی روستاهای کبودراهنگ، کباب سرداشی و تررشی‌ها و مرباهای متنوع همدان هرکدام بخشی از میراث خوراکی این استان هستند. ویژگی برجسته این خوراک‌ها، اصالت در روش پخت و استفاده از مواد طبیعی می‌باشد میراثی که هنوز در بسیاری از روستاهای استان زنده است و همین ارزش گردشگری مضاعفی ایجاد می‌کند.
امروز گردشگر تنها به دنبال خوردن نیست او می‌خواهد تجربه کند، ببیند چگونه دلمه پیچیده می‌شود، چگونه شیر تازه به پنیر محلی تبدیل می‌گردد یا چگونه آش در دیگ‌های مسی می‌جوشد. این تجربه زیسته و ملموس، همان چیزی است که گردشگری غذا را از دیگر انواع گردشگری متمایز می‌سازد.
با وجود چنین ظرفیت‌هایی، گردشگری غذا در همدان هنوز ساختارمند نشده است. نبود جشنواره‌های منظم، کمبود رستوران‌های بومی‌محور، فقدان آموزش تخصصی برای آشپزان محلی و ضعف در معرفی رسانه‌ای و بازاریابی، از مهم‌ترین موانع توسعه این حوزه به‌شمار می‌رود. در حالی که تقویت این حوزه، می‌تواند به ایجاد اشتغال، افزایش درآمد پایدار روستاییان و حفظ میراث فرهنگی کمک کند.
توسعه گردشگری غذا نیازمند برندسازی و سیاست‌گذاری هدفمند است. پیشنهادهایی همچون راه‌اندازی بازارچه‌های دائمی خوراک سنتی، برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی غذا، ثبت میراث ناملموس خوراک‌های محلی در فهرست ملی و جهانی و حمایت از زنان روستایی در تولید و عرضه خوراک‌های خانگی می‌تواند آغازگر این مسیر باشد.
روز جهانی غذا، یادآور این حقیقت است که امنیت غذایی تنها در تأمین نان شب خلاصه نمی‌شود بلکه در پاسداشت فرهنگ خوراکی، احترام به زمین و بازآفرینی پیوند انسان با طبیعت است. همدان، اگر به ظرفیت‌های آشپزی و خوراک سنتی خود آگاه شود، می‌تواند از دل سفره‌های محلی، داستانی جهانی بسازد داستانی از سرزمینی که در هر لقمه‌اش، طعم اصالت و تاریخ جاری است.