بر همگان مبرهن است که بسیاری از تهدیدهای زیست‌محیطی، تخریب منابع و آلودگی‌ها نتیجه فعالیت‌های غیرمنطبق با محیط زیست هستند پس از این رو آگاه‌سازی و آموزش آحاد جامعه به‌خصوص برنامه‌ریزان، مدیران، سیاستگزاران و تشکل‌های مردمی در جهت آشنایی با ارزش و اهمیت حفظ محیط زیست برای ادامه حیات بشری امری مهم است.
به دلیل آنکه آموزش این اقشار خود به تنهایی هدف نبوده بلکه ابزاری کلیدی و راهبردی مناسب جهت زمینه‌سازی تغییر در دانش و نگرش آن‌ها نسبت به آثار و پیامدهای تصمیمات آن‌ها بر روی محیط زیست و تحقق توسعه پایدار است، دفتر مشارکت و آموزش همگانی سازمان حفاظت از محیط زیست به‌دنبال آن است که با روش‌های مختلف در عرصه آگاهی‌بخشی دراین زمینه ورود کند که یکی از این روش‌ها برگزاری رویدادهای محیطی در قلب برگزاری جشنواره جایزه ملی محیط زیست است که طی چهار سال گذشته خبری از آن نبود اما گویی با تغییر مدیران این رویداد ملی هم برای سیزدهمین دوره کلید خورد و شاهد برگزاری آن از طریق فراخوان هستیم.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا گفت‌و‌گویی را با دبیر اجرایی دبیرخانه سیزدهیمن دوره جایزه ملی محیط زیست ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
فاطمه شفیعی در رابطه با ازسرگیری اجرای جایزه ملی محیط زیست گفت: روند اجرای جایزه ملی محیط زیست با وجود مصوبه شورای عالی مبنی بر اهدای سالانه آن، از سال 1396 متوقف شد که امسال بعد از چهار سال بار دیگر در هفته نخست اسفند ماه برگزار خواهد شد.
فاطمه شفیعی افزود: جایزه ملی محیط زیست فرصتی است برای تبادل اندیشه‌ها و دستاوردهای فعالان این عرصه، ایجاد انگیزه برای مشارکت مردمی و گسترش فرهنگ حمایت و حفاظت از محیط زیست در جامعه، با رویکرد تشویق و تقدیر از افرادی که در این مسیر کوشا بوده و به‌نوعی در شناخت و بسط آن تأثیرگذار بوده‌اند.
وی با تصریح بر اینکه پس از اعلام فراخوان، افراد مدارک و مستندات فعالیت‌های خود را که در راستای محورهای مصوب دریافت جایزه ملی محیط زیست انجام داده‌اند، ارائه داده و به استناد ماده 46 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و مصوبه شماره 165 شورای عالی حفاظت از محیط زیست، جایزه ملی به برگزیدگانی از بین متخصصان، مؤسسات عمومی و سازمان‌های دولتی، مؤسسات و شرکت‌های خصوصی، شرکت‌های دانش‌بنیان، سازمان‌های مردم‌نهاد و سایر اشخاص حقیقی اهدا خواهد شد که در حفاظت، حمایت و بهسازی محیط زیست، خدمات برجسته و فعالیت چشمگیر و ارزنده‌ای انجام داده باشند.
دبیر اجرایی دبیرخانه جایزه ملی محیط زیست با اشاره به لزوم جلب مشارکت‌های مردمی در پیشگری از وقوع مشکلات محیط زیستی گفت: بروز بحران‌های محیط زیستی در سال‌های اخیر انسان را بر آن داشته تا با تکیه بر علم، فناوری، ظرفیت جوامع بومی و مشارکت مردمی در راستای کاهش و رفع مسائل به‌وجود آمده گام بردارد، از این رو هرگونه اقدامی که سبب افزایش آگاهی و ایجاد انگیزه برای حفظ محیط زیست شود بسیار مهم و مؤثر خواهد بود.
شفیعی تصریح کرد: به‌منظور افزایش مشارکت همگانی در حفاظت از محیط زیست این سازمان از سال 1379 اقدام به برگزاری جایزه ملی محیط زیست کرده و با استناد به ماده 46 آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست و مصوبه مورخ 77/10/23 شورای عالی حفاظت محیط زیست از فعالیت‌های ارزنده افراد حقیقی و حقوقی حافظ محیط زیست قدردانی می‌کند.
وی در ادامه به محورهای مصوب برای دریافت جایزه ملی محیط زیست اشاره کرد و گفت: ابداعات، اختراعات و طرح‌های بارز در جهت جلوگیری از آلودگی یا تخریب محیط زیست، خلاقیت‌ها و ابتکارات بارزی که موجب کاهش مؤثر هزینه‌های جلوگیری از آلودگی و تخریب وسیع می‌شود، ارائه طرح‌ها و پروژه‌های کاربردی و قابل اجرا که موجب نجات گونه‌های کمیاب و در معرض خطر گیاهی و جانوری جلوگیری کند و یا اینکه احیاکننده یک زیستگاه باشد ازجمله محور‌های دریافت جایزه ملی محیط زیست است.
وی همچنین مطالعات و تحقیقات علمی ارزشمند و مؤثر در زمینه پیشگیری از آلودگی و تخریب محیط‌زیست و زیست محیطی جامعه و ترویج فرهنگ محیط زیستی در سطح وسیع و فراگیر، اعطای کمک‌های قابل توجه و ایجاد امکانات مؤثر مادی و معنوی برای حفظ محیط زیست، یافتن شیوه‌های جدید و مؤثر برای حفظ محیط زیست، ارائه خدمات ارزنده و ‌فعالیت‌های برجسته و نتیجه‌بخش در مورد ارتقای سطح دانش و بینش، فداکاری و از خودگذشتگی و تلاش بیش از حد انتظار به‌منظور جلوگیری از وقوع حوادث ناشی از بروز بحران‌های زیست‌محیطی و ممانعت از به خطر افتادن سلامت مردم و تخریب محیط زیستی در این مواقع را از دیگر محور‌های مصوب دریافت جایزه ملی محیط زیست عنوان کرد.
دبیر اجرایی دبیرخانه جایزه ملی محیط زیست با تأکید بر اینکه برگزاری این جشنواره را می‌توان یک اتفاق بزرگ قلمداد کرد و گفت: برگزاری چنین رویدادهایی از اهمیت بالایی برخودار است زیرا منجر به تشویق افرادی می‌شود که در جستجوی مسیری فراتر از روال عادی زندگی خود، مسیری را انتخاب کرده‌اند که بر حفظ محیط زیست و در نتیجه ارتقای کیفیت زندگی مردم تأثیرگذار است.
شفیعی با ابراز اینکه امیدوارم این حرکت نقش مؤثری در ایجاد جنبش و جریان اجتماعی مثبت برای حفظ محیط زیست کشور داشته باشد ادامه داد: در تمام دنیا این جوایز نقش بسزایی در الگوسازی رفتاری و اندیشه‌ای برای حفظ محیط زیست به‌عنوان یک ابزار تشویقی دارند.
وی با مرور سابقه برگزاری جایزه ملی محیط زیست در ایران اظهار کرد: این جایزه از سال 79 با برگزاری هیئت داوری مستقل و دقت بالا به‌عنوان حرکتی اجتماعی و فرهنگی برای بهبود محیط زیست آغاز شد.
دبیر اجرایی دبیرخانه جایزه ملی محیط زیست با تأکید بر اینکه اصلی‌ترین هدف و محور برگزاری جایزه ملی محیط زیست را می‌توان بزرگ‌نمایی نقش و مشارکت مردم در امر حفاظت از محیط زیست در چارچوب اصل پنجاهم قانون اساسی، و سند برنامه ارتقا اعلام کرد و گفت: هیئت داوران نخستین دوره رویداد، پس از ارزیابی فعالیت‌‌های انجام‌شده اشخاص حقیقی و حقوقی اعلامی از طرف شرکت‌کنندگان (که از 15 مهرماه فرصت شرکت در آن وجود دارد) و پس از امتیازدهی و سنجش، میزان اثرگذاری عملکرد بر کیفیت و کمیت محیط زیست را بررسی و برندگان را انتخاب کرده و از آنان قدردانی به‌عمل خواهد آمد.
شفیعی ادامه‌ داد: تاکنون استقبالی از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی بیش از حد انتظار بوده و کارشناسان ما در حال دسته‌بندی آثار و مستندات ارسالی هستند.
مع‌الوصف با توجه به اهداف تعریف‌شده برای این رویداد ملی به‌نظر می‌رسد جنبه اطلاع‌رسانی بسیار عمومی این رویداد آنچنان که باید موفق عمل نکرده به نحوی که مردم اغلب از برگزاری چنین رویدادی بی‌اطلاع هستند این در حالی است که هدف غایی و اصلی از برگزاری چنین برنامه‌هایی همانطور که بارها از زبان متولیان امر عنوان شد، جلب مشارکت مردمی در موضوع حفاظت و پاسداشت محیط زیست است اما گویا هنوز این رویداد از جایزه مردمی برخودار نیست و اغلب بخش‌های دولتی و یا فعالیت در تشکل‌ها مورد توجه‌اند نه مردم عامی که خود نقش مؤثر در بهبود و یا تخریب محیط زیست ایفا می‌کنند.