سپهرغرب، گروه کاردانش: طرح ارزیابی ژرم‌پلاسم انار با استفاده از نشانگرهای مولکولی و مورفولوژیک به‌منظور تشکیل کلکسیون هسته، ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف انار ایران اجرا شد.

به گزارش پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، این طرح به‌صورت مشترک توسط محققان این پژوهشگاه و مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی اجرا شد.

مهرشاد زین‌العابدینی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مجری طرح گفت: ایران با تولید سالانه 900 هزار تن انار از لحاظ سطح کشت تجاری، میزان تولید و صادرات و همچنین مرغوبیت ارقام انار، رتبه سوم جهان را به خود اختصاص داده است. میزان تولید این محصول در کشور در حدود 13 تن در هر هکتار است.

وی گفت: ایران علاوه‌بر اینکه مرکز پیدایش و رویشگاه طبیعی این میوه باارزش است، مرکز تنوع ارقام نیز بوده و غنی‌ترین مخازن ژنی انار جهان را دارد که لازم است؛ ضمن حفظ و نگهداری این ثروت‏ ملی و سرمایه طبیعی، برنامه‏‌های به‌نژادی و اصلاحی نیز در تحقیقات انار کشور مورد توجه قرار گیرند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی تصریح کرد: نبود اطلاعات جامع درباره ژنوتیپ‌های انار ایران و مشخصات مورفولوژی، مولکولی و متابولیت‏‌های آن‌ها ایجاب می‌کرد که برنامه جامعی به‌منظور بررسی و گزینش ارقام و ژنوتیپ‌های مختلف این گیاه و تشکیل کلکسیون هسته با روش‏‌های اصلاح کلاسیک و مولکولی اجرا شود.

زین‌العابدینی با اشاره به جمع‌آوری بیش از هزار ژنوتیپ مختلف انار از استان‌های مختلف کشور گفت: بهبود عملکرد، افزایش کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید از طریق شناسایی ارقام مقاوم به آفات، بیماری‌ها و متحمل به تنش‌های غیرزیستی از اهداف اصلاح مولکولی انار است.

وی از بین رفتن تنوع و فقدان اطلاعات ژنتیکی، دوره طولانی فرآیند گزینش در اصلاح کلاسیک و محدودیت‌های آن، دشواری ارزیابی‌های مورفوفیزیولوژیک و پومولوژیک با روش‌های کلاسیک، دوره نونهالی نسبتاً طولانی، اثر شرایط محیطی بر صفات و تأثیر آن بر روش‌های متداول اصلاحی را از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی محققان در روند اصلاح مولکولی انار عنوان کرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی خاطرنشان کرد: در روند تشکیل کلکسیون هسته، ارقام و ژنوتیپ‌های متنوع گردآوری شده از لحاظ 47 صفت کیفی، متابولیت‌های باارزش و پتانسیل ژنتیکی (براساس داده‌های توالی‌یابی ژنوم«GBS») ارزیابی، ارقام و ژنوتیپ‌های برتر انتخاب شدند.

به گفته وی، ایجاد چنین کلکسیونی به کارآمد کردن کلکسیون پایه موجود، حفظ، بهبود مدیریت و بهره‌برداری از آن در برنامه‌های اصلاحی و معرفی ارقام مورد نیاز کمک کرده و به ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از ژرم پلاسم‌های بررسی‌شده و ارائه شناسنامه ژنتیکی ژنوتیپ‌های منتخب انار کشور منجر خواهد شد.