سپهرغرب، گروه کشاورزی: حلقههای مفقودهای در فرآیند تولید تا مصرف گوشت وجود دارد که باعث گرانی اخیر شده و این نگرانی وجود دارد که آیا دولت میتواند از تنشهای قیمت ایام عید و ماه رمضان به سلامت عبور کند یا نه.
افزایش دوباره قیمت گوشت در چند هفته مانده به عید این نگرانی را ایجاد کرده که آیا دولت راهکاری برای کنترل این قیمتها در شرایط رشد تقاضا در عید و ماه رمضان خواهد داشت؟ و اصولاً چه دلایلی باعث رشد قیمت گوشت در شرایطی که تولیدکنندگان از مازاد تولید خبر میدادند شد؟
بازار گوشت چند ماهی از قیمتهای نجومی یک سال پیش عقبنشینی کرده و بازار تقریباً با ثباتی را تجربه میکرد که بهیکباره کاخ خوشخیالیها به هم ریخت و قیمت گوشت به کیلویی 130 هزار تومان افزایش یافت. این قیمت برای اقشار متوسط جامعه بسیار بالا است و افزایش اخیر قیمت مرغ و تخممرغ هم فشار بر سفره مردم را بیشتر کرده است.
افزایش قیمت گوشت در حالی است که پیشازاین تولیدکنندگان از دپو شدن بیشازاندازه گوشت در کشور خبر میدادند و حتی درخواست مجوز صادرات میکردند که تا حدودی هم پیش رفت اما برخی در ستاد تنظیم بازار با این دلیل که صادرات باعث افزایش بیشتر قیمت میشود مانع شدند.
بنابراین در چنین شرایطی دلایل افزایش قیمت گوشت در بازار جالب و خواندنی به نظر میرسد.
دامداران منتظر فروش دام به قیمت گرانتر در عید هستند
عدم عرضه دام به کشتارگاهها و بازار یکی از دلایلی است که برای بالا رفتن قیمت گوشت مطرح است و میگویند دامداران در انتظار افزایش قیمت در ایام عید و ماه رمضان هستند تا گرانتر بفروشند و همین عاملی برای کاهش عرضه دام زنده و گرانی گوشت شده است.
علیاصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی میگوید: «کمبود عرضه دام در بازار دلیل اصلی گرانی گوشت است چراکه دامداران منتظرند دام خود را در شب عید به قیمت گرانتری بفروشند.»
افزایش قیمت در ایام عید تنها یک انتظار است و چندان منطبق با واقعیت نیست اما بین مردم جاافتاده که نهتنها در عید بلکه در سایر اعیاد یا اتفاقات مهم سال هم شاهد هستیم، اصولاً «تورم انتظاری» نقش اصلی را در تورم جامعه ما بازی میکند و بلای اقتصاد شده است.
وزارت جهاد کشاورزی چند روز پیش از دامداران خواست تا دام خود را برای فروش به بازار بفرستند. این درخواست وزارت جهاد گویای این مطلب است که دامداران هنوز در برابر فروش دام خود مقاومت میکنند.
رئیس مرکز اصلاح نژاد دام تا حدودی تهدید را هم چاشنی کار کرده و از دامداران خواسته است: «حالا که موقعیت مهیاست، دام خود را عرضه کنند تا بعداً با مشکلی مواجه نشوند و دامشان روی دستشان نماند.»
مختار عباسی چنین به دامداران هشدار میدهد: «همیشه در این ایام عید افزایش قیمت است، اما در سطح کلان با توجه به شیوع کرونا و کاهش مصرف، میتوان گفت این افزایش قیمت مقطعی است و پیشبینی میکنیم این قیمتها کاهش یابند و حتماً مخصوصاً در سال جدید همزمان با کاهش قیمت از اردیبهشت به بعد با انباشت دام هم مواجه خواهیم شد.»
گرانی دام زنده عامل دیگر افزایش قیمت گوشت
افزایش اخیر قیمت دام زنده سبک به کیلویی 58 هزار تومان عامل دیگری برای افزایش قیمت گوشت شده است بر اساس یک عرف که با واقعیت همخوانی دارد افزایش یک واحد ریالی قیمت دام زنده دو برابر در قیمت گوشت تأثیر دارد.
به گفته علیاصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی «قیمت دام زنده کیلویی 58 هزار تومان در استانها به فروش میرود.»
مسئولان وزارت جهاد کشاورزی هم این افزایش قیمتها را انکار نمیکنند بهطوریکه مختار عباسی رئیس مرکز اصلاح نژاد دام، قیمت دام زنده را با اندکی تلطیف کیلویی 50 هزار توان بیان میکند.
البته افزایش قیمت دام زنده تنها مربوط به دام سبک نمیشود بلکه دام سنگین هم افزایشهای زیادی داشته که مسئولان از کیلویی 43 تا 50 هزار تومان خبر میدهند.
تأثیر کاهش واردات بر گرانی گوشت
واردات گوشت امسال 65 درصد نسبت به سال گذشته کمتر شده است. عامل آن سیگنالهایی بود که تولیدکنندگان از افزایش شدید تولید و حتی امکان صادرات ارائه میدادند. کشور سالانه 150 هزار تن گوشت وارد میکند تا نیاز مردم تأمین شود اما امسال حدود 50 هزار تن گوشت وارد شده است و همین هم عاملی برای افزایش قیمت شده است.
این خبر بارها از سوی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی، مسئولان دامپزشکی و اخیراً از سوی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی مطرح شد.
اقتصاد یک علم است که مؤلفههای واردات و صادرات بهموقع میتواند در خدمت تولیدکننده و مصرفکننده باشد، مدیران میتوانند با بهکاری گیری درست این مؤلفهها توازنی بین سود تولیدکننده و مصرفکننده ایجاد کنند. زمانی که بازار نیاز دارد وارد و زمان مازاد تولید، صادر کنند.
عدم نظارت بر بازار و جولان واسطهها
عدم نظارت واژه آشنایی است که پس از معلق شدن وظایف قانون انتزاع (تمرکز وظایف بازرگانی کشاورزی در وزارت جهاد) بیشتر به گوش میخورد، وزارت جهاد بارها از این عدم نظارت انتقاد کرده و وزارت صمت را مقصر دانسته، صحتوسقم این موضوع نیاز به کارشناسی بیشتر دارد اما اینکه پس از معلق شدن این قانون پراکندگی وظایف بین دو وزارتخانه بیشتر شده موضوعی است که بسیاری کارشناسان روی آن تأکید دارند.
رئیس مرکز اصلاح نژاد دام وزارت جهاد کشاورزی درباره عدم نظارت بر بازار میگوید: «با فرمولهای رابطه قیمت دام زنده و گوشت، قیمت گوشت گوساله باید 105 هزار تومان و دام سبک هم حدود 120 هزار تومان باشد اما 15 درصد بیشتر از اینها است و باید نظارت بیشتری شود.»
مختار عباسی معتقد است: بر دلالی و واسطهگری نظارتی نمیشود و به این دلیل قیمت در قصابی و فروشندگان مواد پروتئینی بیشتر ازآنچه باید باشد میشود.
گرانی نهاده همچنان ادامه دارد
گرانی نهاده هم گل سرسبد عوامل گرانی محصولات پروتئینی در بازار است که از دو سال پیش افسارگسیخته ادامه دارد وابستگی 70 درصدی به واردات، افزایش قیمت در بازارهای جهانی با شیوع کرونا و نفوذ رانت و فساد به شبکه توزیع این نهادهها در داخل از عوامل اصلی گرانی بودند و البته وجود رانتخواران با سابقه که بعضاً زور دولت هم به آنها نمیرسد بر شدت این گرانیها افزوده است.
دامداران میگویند: «قیمت نهاده را پنج برابر قیمت از بازار آزاد تهیه میکنند، نرخ دولتی که وزارت جهاد کشاورزی ادعا میکند تنها گوشهای از نیاز آنها را تأمین میکند.» درحالیکه هزینه نهاده 70 درصد هزینه تمامشده گوشت را شامل میشود.
افزایش شکار حیوانات از دلایل گرانی گوشت
افزایش قیمت گوشت تبعاتی هم داشته ازجمله سرانه مصرف مرغ از 17 کیلوگرم به 25 کیلوگرم رسیده و قیمت مرغ را نیز افزایش داده است.
شکار حیوانات در استانها هم زیاد شده که مسئولان محیطزیست در ریشهیابی آن دو دلیل گرانی قیمت گوشت و شیوع کرونا را عنوان میکنند.
بنابراین در شرایطی که در مرغ و تخممرغ و میوه مازاد تولید و ظرفیت صادرات داریم و در گوشت نیاز اندکی به واردات داریم دولت به دلیل اینکه از همه ظرفیتهای مدیریتی و نظارتی استفاده نمیکند نمیتواند قیمت بازار را کنترل کند.
راهاندازی زنجیرههای تولید و مصرف، استفاده از ظرفیت جامعه عشایر، نظارت صحیح بر بازار و تنظیم زیرساختها، استفاده از ظرفیت تولید سایر پرندگان مانند بوقلمون و شترمرغ و تأمین بهموقع نهاده و استفاده از ابزارهای صادرات و واردات جزو حلقههای مفقودهای است که دولت کمتر پرداخته و میتواند با استفاده از آنها بازار محصولات پروتئینی را بیخطر از تنشهای احتمالی عید و ماه رمضان عبور دهد.
شناسه خبر 37357