طبیعت چشم‌نواز کردستان در فصول مختلف زیبایی‌های خاص خود را دارد و جشن‌ها و آداب و رسوم خاص آن همچون جشن نوروز همراه با شادی و پای‌کوبی مردم و یا جشن شکرگزاری محصولات کشاورزی تا مراسم‌های معنوی همچون عروسی پیرشالیار همه از جاذبه‌های گردشگری خاص این استان محسوب می‌شود.

روستاهای کردستان هم ازجمله دیگر مزیت‌های گردشگری استان محسوب می‌شوند که در چند سال گذشته تعدادی از آن‌ها به ثبت ملی رسیده و جزو مقاصد گردشگری قرار گرفته‌اند سال گذشته نیز شهر آرمرده بانه به‌عنوان شهر شال‌بافی، روستای کاکو دهگلان به‌عنوان روستای گلیم‌بافی و روستای دیوزناو سروآباد به‌عنوان روستای ارغوان بافی به ثبت ملی رسیدند.

صنایع‌دستی کردستان نیز یکی دیگر از جاذبه‌های این استان است که ازجمله آن «کلاش» (یک نوع کفش محلی) که بیشتر در شهرها و روستاهای سروآباد و مریوان بافته می‌شود، چهار سال پیش به ثبت جهانی رسید؛ علاوه بر این، شهر سنندج نیز سال 1398 به‌عنوان شهر خلاق موسیقی جهان از سوی یونسکو انتخاب شد و امسال هم منطقه هورامان با توجه به دارا بودن ویژگی‌های منحصربه‌فرد به ثبت جهانی رسید که این منطقه روستاهای بسیاری را در دل خود جای داده و دارای معماری، طبیعت، فرهنگ و آداب و رسوم و صنایع‌دستی خاص خود است.

  وجود 2 هزار اثر تاریخی و گردشگری در کردستان

در مجموع دو هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهن‌سال، میراث منقول (آثاری که قابلیت جابجایی دارند، مانند سکه‌ها و اسناد)، قنات و اماکن طبیعی در استان کردستان شناسایی شده که از این تعداد 930 اثر آن به ثبت ملی رسیده است.

از 930 اثر ثبت شده استان در فهرست آثار ملی، 793 اثر غیرمنقول (شامل آثار تاریخی، تپه، محوطه و بنا)، 29 اثر منقول، 25 اثر میراث طبیعی و 93 اثر میراث معنوی است.

اما با شیوع همه‌گیری ویروس کرونا از دو سال گذشته، لایه‌ها و بخش‌های مختلف گردشگری در کشورمان و به طبع آن در استان کردستان تحت تأثیر قرار گرفتند، چون رونق گردشگری بر پایه ورود مسافر و گردشگر می‌چرخد و تعطیلی اماکن گردشگری و ممنوعیت مسافرت و ترددهای بین استانی، به این بخش ضرر و زیان‌های بسیاری را وارد کرد.

در حال حاضر که واکسیناسیون همگانی کرونا صورت گرفته و محدودیت‌ها تا حدودی کمتر شده است، فعالان بخش گردشگری کم‌کم فعالیت‌های خود را از سر گرفته و امیدوار به رونق سفرها و ورود گردشگران هستند تا بتوانند بخشی از خسارت‌های خود در دوران کرونا را جبران کنند.

در این گزارش ضرر و زیان‌های دفاتر خدمات مسافرتی، جامعه هتلداران و به‌صورت کلی بخش گردشگری استان کردستان را در پی شیوع ویروس کرونا بررسی کردیم و اقدامات حمایتی برای جبران این خسارت‌ها را از زبان دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، رئیس جامعه هتلداران و معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی کردستان جویا شدیم.

  خسارت دو هزار میلیارد ریالی کرونا به دفاتر خدمات مسافرتی کردستان

دفاتر خدمات مسافرتی یکی از بخش‌هایی هستند که در رونق گردشگری فعالیت خوبی را به خود اختصاص داده‌اند، اما در دوران شیوع ویروس کرونا متحمل ضرر و زیان‌های میلیاردی شدند و به گفته دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کردستان، بر اساس برآوردهای صورت گرفته این دفاتر طی دو سال اخیر به طور میانگین حدود یک هزار و 500 تا دو هزار میلیارد ریال ضرر و زیان دیدند.

هوشنگ جواهری با اشاره به اینکه 58 دفتر خدمات مسافرتی در کردستان دارای مجوز فعالیت هستند، گفت: حدود 70 درصد کارکنان و فعالان این بخش در این دوران بیکار شدند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه بیشتر فعالیت دفاتر استان به تورهای ورودی به‌ویژه از مرز باشماق و کردستان عراق مرتبط است به دلیل شیوع ویروس کرونا در این دو سال بیشتر مواقع مرز باشماق مریوان بسته بود و فعالیت ما در این بخش بسیار تحت تأثیر قرار گرفت.

دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی کردستان فعالیت تورهای غیرمجاز در دوران شیوع ویروس کرونا را نیز یکی از دیگر از آسیب‌های این بخش برشمرد و افزود: در این دو سال به دلیل ضعف نظارت‌ها و کنترل‌ها، تورهای غیرمجاز کارکرد دفاتر گردشگری را تحت تأثیر قرار دادند و برخی از افراد سودجو در قالب تورهای گروهی و با نام‌های ورزشی، تفریحی و بوم‌گردی فعالیت کرده و اجازه فعالیت را به دفاتر مجوزدار ندادند.

  اعطای تسهیلات 12 درصدی هم دردی را دوا نکرد

جواهری حمایت دولتی از دفاتر خدمات گردشگری را در قالب اعطای وام با بهره 12 درصد اعلام کرد که تعدادی از دفاتر آن را دریافت کردند، اما با توجه به اینکه در مدت این دو سال تقریباً تمامی فعالیت‌های آن‌ها تعطیل شده بود بیشتر به بانک‌ها مقروض شده و در بازپرداخت اقساط آن با مشکل روبرو شدند.

وی اضافه کرد: در این مدت بخشنامه‌های ستاد کرونا هم نادیده گرفته می‌شد و ما از سوی ادارات امور مالیاتی و بیمه تحت فشار قرار می‌گرفتیم چون تفاسیر خاص خود را از قوانین ستاد مقابله با کرونا داشتند و ما حمایت خاصی را ندیدیم.

وی در پایان این مطالبه را هم مطرح کرد که نظارت بر ورود گردشگران خارجی و تورهای گروهی به داخل کشور از طریق دفاتر خدمات مسافرتی صورت گیرد که اخیراً دستورالعمل آن در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم با این عنوان «درخواست صدور روادید برای گردشگران از طریق دفاتر خدمات مسافرتی انجام می‌شود و گردشگران پس از ورود به ایران تنها مجاز به سکونت در واحدهای اقامتی دارای پروانه هستند«در نظر گرفته شده است که اگر این مسئله اتفاق بیفتد نویدبخش روزهای خوبی برای دفاتر خدمات مسافرتی استان است و اگر به سرانجام نرسد، خطر تعطیلی بیشتر دفاتر استان را تهدید می‌کند.

  کرونا 400 میلیارد ریال به هتل‌های کردستان آسیب وارد کرد

رئیس جامعه هتلداران کردستان، خسارت وارد شده به بخش هتلداری استان را در دو سال اخیر تاکنون حدود 400 میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: در این مدت 220 نفر از کارکنان هتل‌های استان بیکار و پنج مهمان‌پذیر نیز تعطیل شدند.

عبدالحمید حمیدی با اشاره به فعالیت 32 هتل، دو هتل آپارتمان، 24 مهمان‌پذیر و 26 ‌واحد اقامتی بوم‌گردی در استان، افزود: برای جبران خسارت کرونا در این واحدها، از طرف وزارت میراث فرهنگی و گردشگری تسهیلاتی با بهره 14 درصد اختصاص یافت، اما به‌جز سه یا چهار واحد مابقی تمایلی به استفاده از آن نداشتند، چراکه در دوره شیوع کرونا و بیکاری هتل‌ها بهره 14 درصد غیرمنطقی و از عهده و توان پرداخت این واحدها خارج بود.

  رونق نسبی هتل‌ها و واحدهای اقامتی با کاهش کرونا

در حال حاضر با توجه به کاهش آمارهای ابتلا به ویروس کرونا و فروکش کردن پیک پنجم، به نظر می‌رسد فعالیت هتل‌ها و واحدهای اقامتی دوباره از سر گرفته شده و بهبود یافته است، موضوعی که رئیس جامعه هتلداران استان کردستان هم بر آن صحه گذاشت و گفت: ماه‌های شهریور و مهر امسال نسبتاً وضعیت هتل‌ها و مراکز اقامتی استان بهتر بود اما مراکز اقامتی بانه ‌و مریوان که با معضل خانه‌های استیجاری مواجه هستند، هنوز با چالش مواجه است.

کمک بلاعوض به واحدهای اقامتی خسارت دیده و اختصاص تسهیلات کم‌بهره جهت تکمیل پروژه‌های در دست اجرا نیز ازجمله مطالبات مطرح شده توسط رئیس جامعه هتلداران استان بود.

  کرونا 697 میلیارد ریال به بخش گردشگری کردستان خسارت زد

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و به‌تبع در زیرمجموعه آن ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها به‌عنوان متولیان اصلی بخش گردشگری شاید بهتر در جریان رونق و یا رکود این بخش قرار دارند که معاون گردشگری این اداره کل در کردستان، میزان خسارت ویروس کرونا از ابتدا تاکنون بر بخش گردشکری استان را 697 میلیارد ریال عنوان کرد.

آرمان وطن‌دوست افزود: در این مدت 529 نفر از شاغلان در مراکز اقامتی، دفاتر خدمات مسافرتی، راهنمایان گردشگری، شرکت‌های حمل و نقل گردشگری، واحدهای پذیرایی بین راهی و مجتمع‌های گردشگری استان بیکار شدند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر 56 دفتر خدمات مسافرتی در سطح استان فعال هستند که از این تعداد، هشت دفتر درخواست تعطیلی داده بودند که سه مورد آن‌ها هنوز به چرخه فعالیت باز نگشته‌اند.

معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری اداره کل میراث فرهنگی کردستان به تشکیل 66 پرونده درخواست تسهیلات خدمات حمایتی کرونا از سوی خسارت دیدگان بخش گردشگری استان اشاره کرد که میزان تسهیلات درخواستی آن‌ها 50.34 میلیارد ریال بوده اما در کل تاکنون 22.31 میلیارد ریال تسهیلات دریافت شده است.

  افزایش بازدید از جاذبه‌های گردشگری کردستان در سال جاری

وطن‌دوست، آمار بازدید گردشگران از جاذبه‌های گردشگری استان در هشت‌ماهه نخست امسال را دو میلیون و 566 هزار و 505 نفر اعلام کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که یک میلیون و 58 هزار و 426 نفر بوده است، رشد 142 درصدی را نشان می‌دهد.

وی اما به کاهش میزان اقامت مسافران در سال جاری اشاره و عنوان کرد: امسال 56 هزار و 972 نفر مسافر در استان اقامت داشته‌اند، درصورتی‌که سال گذشته این آمار 308 هزار و 724 نفر بوده است و ما شاهد کاهش 82 درصدی آمار اقامت‌کنندگان در استان هستیم.

آن‌گونه که پیداست رونق دوباره گردشگری به سه عامل مردم و گردشگران، جاذبه‌ها و زیرساخت‌های گردشگری و دولت و ادارات مرتبط بستگی دارد که هرکدام به نوبه خود در این امر دخیل و تأثیرگذار هستند، هرچند جدای از لزوم همکاری این سه بخش با یکدیگر، ریشه‌کنی کرونا و آسودگی خاطر گردشگران از وضعیت بهداشتی و سلامتی هم مقوله‌ای انکارناپذیر است.