درست است که مأموریت دانشگاه در وهله نخست علم، آموزش و فناوری است اما دانشجوی پویا، به دانشجویی می‌گوییم که نسبت به مسائل روز حساس بوده، آگاهی داشته باشد، واکنش معقولی به آن‌ها نشان داده و سیاسی بیندیشد. نگاهی به تاریخچه جنبش دانشجویی نشان می‌دهد، 16 آذر سال 1332 بر اساس حوادثی که پیش آمد به نقطه عطفی در تاریخ جنبش‌های دانشجویی تبدیل شد. اگرچه از زمان تأسیس دانشگاه تهران جنبش‌های دانشجویی فعالیت‌هایی داشتند اما از 16 آذر به بعد، شاخصه‌هایی به خود گرفت. در آن سال دکتر مصدق در دادگاه محاکمه شد و بعد از آن روابطی با انگلیس در حال شکل‌گیری بود، بنابراین دانشجویان آزادی‌خواه به از سرگیری این روابط معترض بودند که درگیری‌هایی در دانشکده فنی ایجاد شده و منجر به شهادت سه تن از دانشجویان و زخمی شدن تعدادی دیگر شد. از 16 آذر سال 1332 به بعد، دانشجویان نقش‌آفرینی کردند و در خود انقلاب نیز اتحادیه‌های دانشجویی در داخل و خارج فعال بودند که این فعالیت، بعد از انقلاب نیز ادامه داشت و در دوره‌های مختلف شاهد حضور جنبش دانشجویی بودیم.
با توجه به قرار گرفتن در آستانه 16 آذرماه و روز دانشجو، با دبیرکل حزب سبز ایران دراین باره به گفت‌وگو نشسته‌ایم، او که خود سابقه تشکیلاتی و مبارزاتی داشته و در دوران قبل از انقلاب از دانشجویان مبارز علیه رژیم ستمشاهی بوده، از شاخص‌های دانشجویان مطالبه‌گر و پیشرفت‌خواه برایمان سخن گفت.
متن زیر گزیده‌ای از سخنان اوست.
   جنبش دانشجویی عامل اصلی بیداری، آگاهی و مبارزه‌ها با رژیم ستمشاهی‌ بود
حسین کنعانی‌مقدم با بیان اینکه تاریخچه و عقبه جنبش دانشجویی به قبل از آغاز انقلاب برمی‌گردد، عنوان کرد: انقلاب اسلامی یک حرکت جوششی، پرخروش و پرهیجان را پشت سر گذاشته و جنبش دانشجویی در دانشگاه‌ها توانسته بود عامل اصلی بیداری، آگاهی و مبارزه‌های دانشجویی با رژیم ستمشاهی شده و در سه بعد استبدادی، استکباری و استثماری و با الگو گرفتن از بیانات امام راحل و معماری ایشان در رابطه با انقلاب همان مسیر را دنبال کرده و پرچمدار حریت و آزادی در دانشگاه‌ها باشد.
وی خاطرنشان کرد: از خصوصیات جنبش دانشجویی قبل از انقلاب می‌توان به این مورد اشاره کرد که بیشتر دانشجویان، مبارزه با استبداد را آغاز کرده و بعد با ایستادگی مقابل استکبار (رأس آن آمریکا و صهیونیست) راه خود را ادامه می‌دادند.
تحلیلگر سیاسی کشور ادامه داد: خصوصیت اصلی جنبش دانشجویی این بود که زیر بار ظلم نمی‌رفتند، رژیم شاه بارها دانشجویان را تحت فشار قرار داده، فجایعی در این زمینه اتفاق افتاده و کشتارهایی نیز در همین راستا در دانشگاه‌ها توسط شاه شکل گرفته بود اما دانشجویان حاضر نشدند از خط اصلی آزادگی و حریت جدا شوند.
کنعانی‌مقدم با اشاره به اینکه خود او، قبل از انقلاب دانشجو بوده و بارها به‌دلیل مبارزه‌های ضد استبدادی توسط ساواک دستگیر شده، تصریح کرد: یک بار که بازداشت شدم دو بازجو داشتم که یک نفر از آنان فقط کتک می‌زد و کاری نداشت به این که شما چه کسی هستی! فرد دیگر می‌پرسید چرا با شاه مخالفت می‌کنی؟ حرف ما هم این بود که نمی‌خواهیم نوکر آمریکا و اسرائیل باشیم، شاه نوکر آمریکا و اسرائیل است و کشور ما را در اختیار دشمنان اسلام قرار داده، ما به این دلیل مبارزه می‌کنیم.
وی تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین مواردی که دانشجوهای آن دوره طلب می‌کردند استقلال و آزادی بود و اینکه اسلام باید خط مشی حکومت باشد، بنابراین با مظاهر ضد اسلامی هم مقابله می‌کردند.
دبیرکل حزب سبز ایران با اشاره به وضعیت جنبش دانشجویی بعد از پیروزی انقلاب، اظهار کرد: در نهایت جنبش دانشجویی سازماندهی قدرتمندی پیدا کرد و توانست در جهاد سازندگی، سپاه پاسداران، کمیته‌های انقلاب و دفاع مقدس (در قامت فرمانده یا بسیجی) و در میدان عمل خواسته‌ها و آرمان‌های خودش را محقق کند و می‌توان گفت بیشتر کسانی که بعد از انقلاب اسلامی و در مقابله با آمریکا و رژیم صهیونستی اثرگذار بودند همان دانشجویانی بودند که برخی از آن‌ها در تصرف لانه جاسوسی هم مؤثر واقع شده و عملاً شعار مبارزه با آمریکا به عنوان شیطان بزرگ را مطرح کرده و از امام راحل تبعیت می‌کردند.
  تفاوت سیاسی بودن با سیاست‌زده بودن چیست؟
کنعانی‌مقدم در بخش دوم سخنان خود با اشاره به تفاوت سیاسی بودن و سیاست‌زده بودن، ابراز کرد: سیاسی بودن یعنی آگاهی و بصیرت داشتن، شناخت داشتن نسبت به تحولات، در میدان عمل و نظریه‌پردازی حضور داشتن، نسبت به تحولات کشور و جهان حساس بودن، در سرنوشت کشور اثرگذار بودن، در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها مؤثر بودن با تکلیفی که بر دوش انسان است و درنهایت پیاده کردن اسلام در تمام شئون کشور و در مقابل سیاست‌زده بودن یعنی ابزار دست سیاست‌مدارها بودن و تحت تأثیر جریان‌های انحرافی قرار گرفتن.
وی در ادامه افزود: دانشجو باید خودش آگاه شده و باعث آگاهی دیگران شود، در مقابل انحراف و خلاف بایستد و با برخی از جریان‌های سیاسی که به‌دنبال سوءاستفاده از جنبش دانشجویی هستند (و فکر می‌کنند اگر دانشجو وارد این صحنه‌ها شود سیاسی است) مقابله کند.
این دانشجوی پیرو خط امام تأکید کرد: سیاست‌زدگی یکی از آفت‌هایی است که عمدتاً اندیشمندان و آزادگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد برای اینکه آن‌ها را از میدان خارج کند، بله ما مخالف این سیاست هستیم که در دامان سیاست‌بازان قرار بگیریم و در مسیر منافع آن‌ها حرکت کنیم و دانشجوی اصیل هم کاملاً با این شیوه مخالف است و برای همین با جریان‌های انحرافی در دانشگاه مقابله کرده و به‌نظر می‌رسد پرچمدار حرکت‌های سیاسی علیه سیاست‌بازان است.
   تقوای سیاسی، تقوای اخلاقی و تخصص و تعهد
کنعانی‌مقدم در ادامه سخنان خود شاخص‌های دانشجوی اثرگذار و تعیین‌کننده را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: تقوای سیاسی، تقوای اخلاقی و دینی در اولویت این شاخص‌هاست، دانشجوی اثرگذار، دارای تعهد و تخصص بوده و برای مقابله با دشمنان اسلام تفکرات جهادی دارد، دارای قدرت تشخیص حق از باطل و بصیرت لازم در حوادث و فتنه‌هایی است که اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: دانشجویی اثربخش است که آگاهی، هوشیاری و ولایت‌پذیری داشته و تحت تأثیر جو بیگانگان که در شبکه‌های اجتماعی ایجاد می‌شود، قرار نمی‌گیرد، مقاومت، ایستادگی و پایداری را به‌عنوان الگوی مبارزاتی خود چه برای مردم ایران و چه مسلمانان جهان در مقابل استکبار و صهیونیست قرار داده و دشمن‌شناسی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های او است. با معیارهای جنبش دانشجویی خود را مهیای مبارزه با دسیسه‌ها و شیطنت‌ها کرده و در صف مقدم مبارزه علیه دشمنان می‌ایستد، از دیگر سو در سازندگی و جهاد علمی و جهاد تبیین نیز نقش‌آفرینی می‌کند.
   دانشجو نباید بر مبنای شایعات و طرح‌های جنگ روانی دشمن مطالبه‌گری کند
وی کرسی‌های آزاداندیشی را یکی از روش‌هایی که می‌توان در دانشگاه به آن بها داده و معیار مطالبه‌گری صحیح قرار بگیرد خواند و افزود: دانشجو نباید بر مبنای شایعات و طرح‌های جنگ روانی دشمن مطالبه‌گری کند بلکه باید بر اساس حقایقی که از نظر علمی و پژوهشی که هم سؤال داشته و هم پاسخ، جلو بیاید.
این فعال و تحلیلگر سیاسی ادامه داد: اینکه ما هم فکر کنیم، نقد به معنای مخالفت است صحیح نیست، نقد به معنی این است که ما برای اصلاح امور نظر عالمانه، مشفقانه و صالحانه داشته باشیم تا بتوانیم مسائل را حل و فصل کنیم، اینکه ما میزگردهایی ایجاد کنیم که افراد بیایند و در آن حرف‌هایی را بزنند که گاهی ساختارشکنانه بوده و تحت تأثیر جنگ روانی باشد عمدتاً نمی‌شود اسمش را نقد و بررسی عالمانه گذاشت.
کنعانی‌مقدم توضیح داد: چند روز پیش، بنده با بعضی از دانشجویان دانشگاه شریف که در حوادث اخیر حضور داشته و برخی زندانی شده بودند جلسه‌ای با انجمن فارغ‌التحصیلان اروپا و آمریکا داشتیم که حرف‌هایشان را گفتند، ما هم گوش کردیم و به بسیاری از آن‌ها پاسخ دادیم، نظر من این است که به شبهاتی که در ذهن دانشجویان توسط رسانه‌های بیگانه با جنگ روانی ایجاد شده، باید پاسخ داده و نگذاریم انباشت مطالبه آن‌ها بدون پاسخ بماند.
وی در خاتمه سخنان خود به این نکته نیز اشاره کرد که آگاهی‌بخشی به دانشجویان باید طوری باشد که این عزیزان که شور و شوق جوانی را داشته و در جنبش دانشجویی حضور دارند از شرایط جنگ روانی و غبارآلود سیاسی که دشمن ایجاد کرده بدون اینکه آسیب ببینند، خارج شوند، این تکلیف همه است که کمک کنند این عزیزان مسیر درست را پیدا کنند.

سمیرا گمار