پایگاه «مرکز اسناد انقلاب اسلامی» نوشت: چهارمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در مردادماه 1364 در حالی برگزار شد که کشور درگیر جنگ بود. در روز رأی‌گیری آتش توپخانه دشمن از قبل هم شدیدتر شده بود. با این وجود، نه‌تنها در شهرها و روستاها، بلکه در مناطق جنگی و خط مقدم جبهه‌ها نیز مردم و رزمندگان حضوری پرشور در انتخابات داشتند.

البته پیش از آن نیز در سال 1360 در جبهه‌ها برای یک انتخابات رأی‌گیری شد؛ یک دوره انتخابات مجلس خبرگان و دو دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز در دوران دفاع مقدس برگزار شد و رزمندگان با اسنادی که در تاریخ موجود است نشان دادند در یک روز به دو تکلیف عمل کردند. یعنی این‌طور نبود که شرایط امن و امان باشد، رأی‌گیر‌ها و شرکت رزمندگان در انتخابات غالباً زیر آتش دشمن انجام می‌شد اما آن‌ها از تصمیم خود منصرف نشده و شرکت در انتخابات را به‌مثابه یک تکلیف الهی می‌دیدند، چراکه می‌دانستند روی کار آمدن افراد تا چه حد در پیشبرد اهداف کشور و خود آنان مؤثر است.

با ذکر این مقدمه کوتاه و در ادامه سلسله گزارش‌های انتخاباتی گروه خبری سپهر در گفت‌وگو با صاحب‌نظران، اساتید دانشگاه و فعالان سیاسی در خصوص انتخابات، چرایی شرکت در انتخابات و ویژگی کاندیداهای اصلح، در این شماره به سراغ یکی از رزمندگان دوران هشت سال دفاع مقدس که از برگزاری انتخابات در سال‌های آتش و خون خاطراتی به یادگار دارد رفته‌ایم. آنچه در ادامه می‌خوانید خلاصه‌ای از گفت‌وگوی خبرنگار گروه خبری سپهر با وی در خصوص «انتخابات در جبهه» است که می‌آید:

*** رزمندگان اسلام عاشق اسلام، انقلاب و وطن بودند

مسعود ملکی در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه انتخابات در جبهه در طول سال‌های دفاع مقدس ویژگی‌های مخصوص به خود را داشت، عنوان کرد: چون رزمندگان عاشق اسلام، انقلاب و وطن بودند انتخابات هم برایشان بسیار با اهمیت بود و به سرنوشت‌ساز بودن آن اعتقاد و باور عمیق داشتند.

***تنها رسانه در دسترس برای پیگیری اخبار کاندیداها رادیو بود

وی خاطرنشان کرد: این رزمندگان در جبهه‌های جنگ و دور از خانه و خانواده بودند و تنها رسانه در دسترسشان رادیو و بررسی‌هایشان بسیار دقیق بود.

*** آن زمان باندبازی و بی‌تقوایی نبود...

این رزمنده سال‌های جنگ تصریح کرد: غالباً در انتخاباتی که برگزار می‌شد رزمنده‌ها به‌دنبال افراد ارزشی بودند که به آن‌ها رأی بدهند؛ البته در آن زمان باندبازی و بی‌تقوایی‌هایی که الآن متأسفانه دامن‌گیر برخی افراد، جناح‌ها و جریان‌های سیاسی شده وجود نداشت اما با این حال حساسیت رزمنده‌ها هم بیشتر بود.

ملکی در ادامه اظهار کرد: رزمنده‌ها در کوران جنگ به‌دنبال افرادی بودند که به ارزش‌ها پایبند و مسئولانی برای کشور باشند که به معتقد به ولایت فقیه، همسو با نظام و انقلاب و نسبت به آن دلسوز باشند. تأکیدشان بر این بود افرادی روی کار بیایند که از قشر مرفه و رفاه‌زده نباشند.

***با فرماندهان مشورت کرده و بر اساس تحلیل خود رأی می‌دادند

وی با تأکید بر اینکه اعتقاد به ولایت در آن سال‌ها بسیار مهم بوده و همین طور سلسله‌‍مراتبی مورد توجه قرار می‌گرفت، یادآوری کرد: فرمانده در جبهه، ولایت داشت یعنی کسی بود که دستور می‌داد و هدایت‌گری می‌کرد، از این رو مشورت بین رزمنده‌ها بسیار اهمیت داشت و دوستان معمولاً نظرات فرمانده‌ها را می‌پرسیدند، تحلیل کرده و افراد و کاندیداهای مختلف را انتخاب می‌کردند.

*** زندگی در جبهه یعنی زندگی با مشکلات، در تنگناها و کمبودها

این رزمنده دوران دفاع مقدس با اشاره به اینکه رزمنده‌ها عموماً اهل قناعت بودند، متذکر شد: زندگی در جبهه یعنی زندگی با مشکلات، در تنگناها و کمبودها در یک جنگ نابرابر با 30 کشور دنیا؛ از این رو ساده‌زیستی نماینده‌ها برای رزمندگان مهم بود، اینکه به کشور جنگ‌زده اعتقاد داشته باشند، کشوری که مشکلات زیادی داشت مدیری می‌خواست که مدیریت بحران بلد باشد. یک آدم کراواتی و اتوکشیده به درد نمی‌خورد. همه به‌دنبال فرد جهادی بودند.

ملکی ادامه داد: پشتیبانی جبهه از شهر صورت می‌گرفت و اگر کاندیدایی سر کار می‌آمد که با جنگ همسو نبود، مشکلات بسیاری ایجاد می‌شد. همچنین رئیس جمهوری داشتیم که به‌دلیل بی‌اعتقادی به دفاع در آن دوران و ناکارآمدی‌اش، عزل شد.

***سختی راه مانع از شرکت در انتخابات نبود

وی با اشاره به اینکه در آن سال‌ها نیز انتخابات از حساسیت برخوردار بوده و داشتن شناسنامه و احراز هویت افراد مهم بود؛ افزود: رزمنده‌ها در روز انتخابات با شور و شوق خاصی شرکت کرده و واقعاً اعتقاد داشتند در سرنوشت کشور خود سهیم هستند؛ آن‌ها تلاش می‌کردند با تمام سختی‌هایی که از مسیر طولانی، گرد و غبار، تیر و ترکش و... بود همان روز رأی بدهند و در یک روز به دو تکلیف خود عمل کنند.

این رزمنده دوران جنگ تحمیلی افزود: رزمنده‌ها معتقد بودند انتخابات تکلیف الهی است و باید در آن به هر قیمتی شده حضور پیدا کنند.

ملکی با اشاره به اینکه رزمندگان همدانی در پادگان شهید مدنی دزفول در صف‌های طویل رأی‌گیری می‌ایستادند، اذعان کرد: صندوق‌های سیاری هم وجود داشت که به خط مقدم می‌رفت و یک شور و شوقی آن روزها بود که لذت معنوی برای رزمنده‌ها ایجاد می‌کرد.

*** تغییر در کشور از دل صندوق‌های رأی می‌گذرد

وی در پایان سخنان خود با این بیان که سرنوشت هر کشوری به دست مردم تعیین می‌شود، عنوان کرد: در همه کشورهای دنیا اینگونه بوده و مختص ایران نیست. اگر کاندیدای اصلحی انتخاب شود می‌تواند در سفره‌های زندگی تک‌تک ما تا مناسبات بزرگ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر باشد. ما باید انتظارمان از کاندیداها بالا باشد تا بتوانند قدم‌های بزرگی بردارند و به وعده‌هایی که می‌دهند متعهد بوده و آن‌ها را عملیاتی کنند. اینکه الآن عده‌ای می‌گویند رأی دادن اثری بر سرنوشت کشور ندارد نمی‌دانند تغییر در کشور از دل همین صندوق‌های رأی می‌گذرد.