در قلب صفاریز، روستایی از توابع بخش شیرین‌سو شهرستان کبودرآهنگ، بانویی کارآفرین و پرانرژی با تکیه بر تلاش و دانش خود، مسیر تازه‌ای در کشاورزی به‌ویژه در زمینه کشت زعفران و پرورش زرشک باز کرده است. سمیرا شمسی نیکوکار، از سال 1395 با هدف ارتقای درآمد و اشتغال زنان روستایی و ترویج اقتصاد مقاومتی، نه‌تنها زمین‌های خود را به کشت این محصولات اختصاص داده، بلکه با برگزاری کلاس‌های آموزشی و تشکیل گروه‌های جهادی، دانش و تجربه خود را در اختیار بانوان علاقه‌مند قرار داده است.
فعالیت‌های او نشان می‌دهد که حتی با کمترین سرمایه و امکانات محدود می‌توان در دل روستا، کسب‌وکاری موفق و پایدار ایجاد کرد و همزمان سهم مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه داشت. تجربه شمسی نیکوکار نمونه‌ای روشن از توانمندسازی زنان در مناطق روستایی است؛ او با آموزش، اشتغال‌زایی و ایجاد شبکه‌های حمایتی برای بانوان، نه‌تنها به ارتقای معیشت خانواده‌ها کمک کرده، بلکه موجب خودباوری، استقلال مالی و ترویج کشاورزی پایدار در روستاهای اطراف شده است. این گزارش، مسیر فعالیت، چالش‌ها و دستاوردهای او را از زبان خودش روایت می‌کند و اهمیت توجه به کشاورزی بانوان را در توسعه روستاها برجسته می‌سازد.
این بانوی کارآفرین در ابتدای این گفت‌وگو توضیح داد: فعالیت ما از سال 1395 شروع شد. در ابتدا با کلاس‌های آموزشی تحت عنوان اقتصاد مقاومتی، آموزش کشت زعفران و زرشک و پرورش قارچ را برگزار کردیم. پس از آموزش، پیازچه زعفران و نهال‌های زرشک را بین علاقه‌مندان توزیع کردیم و خودمان نیز در روستا به کشت این محصولات ادامه دادیم.
سمیرا شمسی نیکوکار درباره انگیزه ورود به این حوزه گفت: هدف اصلی ما ایجاد فرصت درآمدزایی برای بانوان بود تا بتوانند فعالیت‌های خود را مستقل مدیریت کنند و در کنار سایر فعالیت‌های خانوادگی، مشکلی از نظر مالی نداشته باشند. خوشبختانه استقبال بانوان بسیار خوب بود و هر کسی که علاقه داشت، پس از آموزش خود به کاشت و برداشت محصولات پرداخت.
وی درباره ویژگی‌های این محصولات گفت: زعفران و زرشک گیاهانی کم‌آب‌بر هستند و حتی یک بار بارش طبیعی برف و باران در سال، برای رشد آن‌ها کافی است. با این حال، یکی از چالش‌های اصلی ما کم‌آبی و محدودیت چاه‌ها بود، زیرا بسیاری از چاه‌ها غیرمجاز بودند و امکان دسترسی دائمی به آب وجود نداشت.
وی افزود: در کاشت زرشک نیز نهال‌های پیوندی و پاجوش‌ها گاهی موفق به رشد نمی‌شوند، اما با مراقبت اصولی، می‌توان از هر نهال چند پاجوش گرفت و در سال‌های بعد از آن‌ها استفاده کرد. تجربه ما نشان داده که با روش‌های صحیح، می‌توان از یک نهال مادر تا 15 نهال جدید در سال تولید کرد.
این بانوی کارآفرین همچنین توضیح داد: کشت زعفران نسبت به دیگر محصولات کشاورزی آسان‌تر است و نیاز به مراقبت کم و زحمت محدود دارد.
شمسی‌ نیکوکار ادامه داد: زعفران در همان سال نخست پس از کاشت پیازچه، گل‌دهی دارد و می‌توان محصول برداشت کرد. در حالی که زرشک نیاز به زمان بیشتری دارد تا نهال‌ها به پاجوش مناسب برسند.
یکی از محورهای مهم فعالیت‌های او، آموزش زنان روستاهاست؛ وی بیان کرد: ما با تشکیل گروه‌های جهادی و آموزشی، نه‌تنها در روستای خود بلکه در روستاهای اطراف مانند بخش شیرین‌سو نیز آموزش می‌دهیم. به زنان علاقه‌مند پیازچه زعفران و نهال زرشک می‌دهیم تا خودشان کشت و برداشت کنند. این روش باعث می‌شود هر فرد مسئولیت محصول خود را بر عهده داشته باشد و از تجربه شخصی خود استفاده کند.
وی درباره استقبال بانوان گفت: در سال‌های اخیر، تعداد زنانی که به کشت زعفران و زرشک روی آورده‌اند، افزایش یافته است. حتی در مقیاس کوچک، هر کسی می‌تواند در زمین 10 تا 12 متری برای خود کشت داشته باشد و تجربه خوبی کسب کند؛ بنابراین محدودیتی وجود نداشته و در صورت پشتکار و علاقه مفید خواهد بود.
این بانوی توانمند درباره بازار فروش محصولات توضیح داد: فروش محصولات ما بیشتر از طریق گروه‌های محلی و شبکه‌های اجتماعی انجام می‌شود، بسته‌بندی محصولات را نیز با کمک دانش روز و خلاقیت، خودمان انجام می‌دهیم تا کیفیت آن‌ها حفظ شود. هدف اصلی ما تأمین نیاز خانواده‌ها و مشتریان دائمی است. برای مثال، برخی از مشتریان هر سال حدود 80 گرم زعفران از ما خریداری می‌کنند.
شمسی نیکوکار افزود: با برنامه‌ریزی قصد داریم زمین‌های بیشتری را به زعفران و زرشک اختصاص داده و اشتغال‌زایی بیشتری در روستا ایجاد کنیم. علاوه‌بر این تلاش می‌کنیم یک ویژند ویژه خلق کنیم تا محصولاتمان در نقاط بیشتری به فروش برسد.
وی با این بیان که هدف ما این است که هر سال بتوانیم تولید و فروش محصولات را افزایش داده و فرآیند کشت و برداشت را به‌صورت منظم توسعه دهیم، عنوان کرد: در حال حاضر زمین کشت زعفران و زرشک ما با هم فاصله دارد، قصد داریم زمین را توسعه داده و مکان کشت آن‌ها را تجمیع کنیم تا بتوانیم نتیجه‌ مثبت‌تری دریافت کنیم.
این بانوی موفق در پایان مصاحبه، توصیه‌هایی به کشاورزان و بانوان علاقه‌مند ارائه کرد و متذکر شد: شروع این کار با سرمایه کم نیز امکان‌پذیر است. ما سال اول با 40 هزار تومان کار را شروع کردیم، ضمن اینکه کشت زعفران و زرشک کم‌زحمت و کم‌آب است و می‌توان با حداقل سرمایه به درآمد مناسب رسید. زعفران همان سال نخست محصول می‌دهد و زرشک با صبر و مراقبت به محصول مطلوب می‌رسد.
شمسی نیکوکار افزود: این فعالیت نه‌تنها باعث درآمدزایی می‌شود، بلکه نقش مهمی در خودکفایی و توسعه کشاورزی روستاها دارد. توصیه من به کسانی که می‌خواهند وارد این حوزه شوند، صبر، حوصله و رعایت اصول کشاورزی است.
تجربه موفق سمیرا شمسی نیکوکار، بانوی کارآفرین روستای صفاریزی، نشان می‌دهد که کشاورزی بانوان می‌تواند نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها ایفا کند. ورود زنان به این عرصه نه‌تنها به افزایش درآمد خانواده‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی مستقل کمک می‌کند، بلکه به حفظ و ترویج دانش کشاورزی سنتی و ایجاد نوآوری در فرآیند تولید محصولات با ارزش افزوده بالا مانند زعفران و زرشک منجر می‌شود.
آنچه از این مصاحبه روشن شد، این است که حمایت از زنان در زمینه کشاورزی نیازمند ارائه آموزش‌های تخصصی، دسترسی به منابع اولیه و بازاریابی مناسب است. همچنین، تجربه خانم شمسی نشان می‌دهد که حتی با سرمایه کم و امکانات محدود، می‌توان به کشاورزی پایدار و درآمدزا دست یافت و همزمان زمینه‌ای برای اشتغال سایر بانوان فراهم کرد.
این مثال روشن می‌کند که توجه به توانمندسازی زنان در حوزه کشاورزی نه‌تنها به رونق اقتصادی منطقه کمک می‌کند، بلکه موجب تقویت خودباوری، استقلال مالی و توسعه جامعه محلی می‌شود؛ بنابراین، سیاستگذاران و نهادهای حمایتی باید زمینه‌های آموزشی، تسهیلات مالی و شبکه‌های بازاریابی را برای زنان کشاورز فراهم کنند تا ظرفیت‌های این بخش به حداکثر برسد.

سمیرا گمار