بسیج یعنی حرکت، جهت و وحدت که مردم را برای رسیدن به اهداف متعالی گِرد هم می‌آورد. حضرت امام آن عارف عشق‌آفرین با بانگ سروش بیدارباش خود، ‌‌‌مردم را بیدار کرد که نخستین گام در رسم عاشقی یقظه و بیداری و زدودن پرده غفلت از چهره جان است، سپس آنان را در مسیر عشق به حرکت درآورد و در این حرکت و صیرورت، آنان را جهت داد که تکاپوی عاشقانه و عارفانه در مسیر روشن اسلام ناب محمدی (ص) از صورت ذهنی به عینی و سیرت عملی، تحول پیدا کند و نهایتاً به اقیانوس بی‌کران وحدت دست پیدا کنند. وحدت در ظل قرآن کریم و زیر سایه اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و در سایه‌سار نخل ولایت. وحدت که کنش اجتماعی آن نه‌تنها مردمان پاک‌طینت و خداجوی ایران را تحت تأثیر خود قرار داد، بلکه همه جویندگان حقیقت و عدالت جویان جهان را از پنج قاره جهان به تماشا نشاند.
درحقیقت بسیج و نام زیبای خمینی (ره) و خامنه‌ای عزیز هم‌زاد و همراه هم بوده، هست و خواهد بود. دنیای امروز بسیج را با امام و امام را با بسیج می‌شناسند؛ بسیج هم علت موجده و هم علت مبقیه انقلاب است. پیدایی و پدیدآیی انقلاب اسلامی حاصل فرهنگ و تفکر بسیجی و گذر از دالان‌ها و روز‌های سخت مردمان این سرزمین همچون دوران دفاع مقدس بوده و نتیجه فرهنگ پُرترنم بسیجی در ایران اسلامی است.
«ب» در کلمه بسیج، بانگ بلند بیدارى است، باب رهایى و بلاى ‏جان استکبار است و برج استوار دیده‌بانى.
«س» در کلمه بسیج، سرو بلند باغ پیروزى است و ستاره سهیل سحرهاى ستم‌سوزى.
«ى» در کلمه بسیج، یار یلداى جبهه‌‏ها است؛ یاور یکه‌‏تاز عرصه‌‏هاى ظفر و یادآور عشق و خشم ملکوتى است.
«ج» در کلمه بسیج، جوان و جهادگر است که به چشمه‌‏ها جوشش می‌‏آموزد و به کوه‌ها جلال و جبروت می‌بخشد.
بسیج چشمه زلال و کوثر همیشه خروشان، نهادی که با هدف پاسداری از ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی، به‌وجود آمده است.
بسیجی ازجمله واژه‌هایی است که به لطف انفاس قدسی امام (ره) تنها در لغتنامه و دایره‌المعارف اسلام انقلابی و انقلاب اسلامی یافت می‌شود. بسیجی فرد عاشق سرازپانشناخته‌ای بوده که لحظه‌لحظه زندگی خویش را وقف اسلام، قرآن، ولایت و انقلاب اسلامی کرده است.
انقلاب اسلامی ایران که الهام‌گرفته از اسلام ناب محمدی (ص) بوده، از نخستین روزهای پیروزی با توطئه‌های گسترده و سازمان‌یافته دشمنان اسلام روبه‌رو شد؛ عظمت اهداف انقلاب و گستردگی توطئه‌های دشمنان ایجاب می‌کرد که برای حفظ و صیانت از انقلاب اسلامی و ارزش‌ها و اهداف آن در برابر شبیخون ابرقدرت‌ها، دفاع کند. حضرت‌ امام خمینی (ره) که خود یک بسیجی کامل بود همیشه به نقش مردم و اهمیت حیاتی آنان در تأمین‌ سلامت‌ و موفقیت نظام، تأکید می‌کردند، در پنجم آذرماه سال 1358 رسماً ضرورت تشکیل بسیج را اعلام فرمودند که برکات‌ آن طی بحران‌های سال‌های اولیه انقلاب و دفاع مقدس و بعد از آن‌ در سراسر کشور، به‌ ما‌ رسیده و این‌همه جز در پرتو تدبیر آن حضرت و حضور نیروهای مردمی و پیوند آنان با رهبری، حاصل نشده است. مولا و مقتدای ما حضرت امام خامنه‌ای در فرمایشات تلویزیونی خود به‌مناسبت سالروز تشکیل شجره طیبه بسیج (امسال) فرمودند: بسیج ثروتی بزرگ و زمینه افزایش قدرت ملی است؛ بسیج باید در نسل‌های بعدی ادامه یابد. ایشان با اشاره به لزوم اقدام مسئولان در بزرگداشت بسیج، بسیج را حرکت ارزشمند ملی و برخوردار از انگیزه‌های خدایی و وجدانی، دارای اعتماد به نفس و غیرتمندی برشمردند و افزودند: نسل چهارم بسیج یعنی نوجوانان عزیز در سراسر کشور آماده به‌ کار و تلاش است و حرکت ارزشمند و بسیار مهم بسیج باید نسل‌های متوالی در کشور بالنده، مستمر، کامل‌تر و قوی‌تر دست به دست شود.
رهبر انقلاب وجود حرکتی مانند بسیج را برای هر کشوری راهگشا و مفید دانستند و افزودند: کشوری مانند ایران که علناً در مقابل قلدرها و چاقوکش‌های بین‌المللی ایستاده و سینه سپر کرده، بیش از همه کشورها به بسیج نیاز دارد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با اشاره به ضرورت مقاومت ملت‌ها در مقابل طمع‌ورزی و دخالت‌های سلطه‌گران، گفتند: عنصر عظیم مقاومت که در ایران پایه‌گذاری شد و رشد یافت، امروز در شعارهای حمایت از فلسطین و غزه در مناطق مختلف جهان ازجمله کشورهای غربی و حتی آمریکا، قابل مشاهده است.
ایشان زنده بودن و نشاط بسیج را مایه رشد مقاومت ملت‌ها در مقابل ستمگران جهان برشمردند و افزودند: مستضعفین جهان با رشد مقاومت، احساس پشتیبانی و قدرت می‌کنند.
رهبر انقلاب در تبیین چیستی بسیج افزودند: بسیج در شکل سازمانی خود و به‌عنوان بخشی از سپاه پاسداران در مقابل دشمنان چهره‌ای با صلابت و در قِبال مردم چهره‌ای خدمت‌گزار دارد، اما مهم‌تر، عقبه بسیار وسیع بسیج است که در سراسر کشور و در وجود هر شخص و مجموعه غیور، آماده به‌کار، پُرانگیزه و پُرامید در عرصه‌های اقتصادی، صنعتی، علمی، دانشگاه، حوزه، تولید، محیط کسب‌وکار و دیگر عرصه‌ها، تجلی دارد.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «بسیج با این تعریف عام و همه‌شمول» را خنثی‌کننده نقشه دشمن در زمینه‌های نظامی، اقتصادی، تولیدی، فناوری و همه زمینه‌ها خواندند و گفتند: دانشمندان عزیزی که در جنگ 12 روزه به شهادت رسیدند، طراحان، سازندگان و پرتاب‌کنندگان موشک‌ها، هرکسی که با منطق محکم و بیان رسا در مقابل شایعه‌پراکنی‌ها و وسوسه‌ها روشنگری کرد و می‌کند، پزشک و پرستار فداکاری که در جنگ بیمارستان را ترک نکردند و قهرمانان ورزشی که در میادین بین‌المللی به خدا، دین، کشور و ملت ابراز ارادت می‌کنند، چه عضو سازمانی بسیج باشند و چه نباشند، همه بسیجی‌اند.
ایشان افزودند: امام که به بسیجی بودن خود افتخار می‌کرد، در پی چنین بسیج فراگیری بود؛ بسیجی که مربوط به قشر خاصی نیست و همه اقوام، اصناف و قشرها را دربرمی‌گیرد.
رهبر انقلاب در نکته پایانی خود درباره بسیج به همه مسئولان دستگاه‌های دولتی تأکید کردند: مانند یک بسیجی، به وظایف خود با ایمان،‌ انگیزه و غیرت عمل کنید.
فرهنگ و تفکر بسیج ضامن بقای انقلاب در جاری زمان و در جغرافیایی به وسعت همه حقیقت خواهد بود، ان‌شاءالله.