سپهرغرب، گروه اقتصادی: تولید داخلی در حوزه لوازم‌خانگی در مقایسه با قبل از تحریم‌ها، به‌طور میانگین رشد 44 درصدی را تجربه کرده و این میزان در بخش‌هایی مانند تولید یخچال و فریزر بیش از صددرصد بوده است.

براساس آمارهای وزارت صمت در 9ماهه امسال 901 هزار و 500 دستگاه انواع تلویزیون، یک میلیون و 484 هزار دستگاه یخچال و فریزر و 769 هزار و 400 دستگاه ماشین لباسشویی تولید شده که در مقایسه با 9ماهه سال گذشته به ترتیب در بخش تولید تلویزیون رشد 57.6درصدی تجربه شده و یخچال و فریزر رشد 28.5 درصدی داشته و در ماشین لباسشویی نیز حجم تولید رشد 59درصدی را تجربه کرده است.

 رشد 44 درصدی تولید در دوره تحریم

این آمارها از این منظر امیدوارکننده است که مقایسه تطبیقی ارقام تولید 9ماهه امسال با شرایط قبل از تحریم‌های جدید آمریکا (شروع از نیمه دوم سال 97) نشان می‌دهد با وجود خروج تولیدکنندگان خارجی که بسیاری از آنها مستقیم و غیرمستقیم در ایران تولید داشتند یا به صورت مونتاژ با شرکت‌های داخلی همکاری داشتند، تولید محصولات لوازم خانگی کشور نه‌تنها کاهشی نبوده، بلکه بعد از اعمال تحریم‌ها با افزایش عمق داخلی‌سازی و فعال شدن ظرفیت‌های خالی، تولید شرکت‌های ایرانی رشد بسیار چشمگیری داشته است، به‌طوری که براساس آمارهای وزارت صمت تولید تلویزیون در کشور درحالی در 9ماهه سال 96 (یکسال قبل از شروع تحریم‌های جدید) 844 هزار دستگاه بوده که این تعداد با رشد 7 درصدی به 902هزار دستگاه در 9ماهه امسال رسیده است.

در بخش یخچال و فریزر نیز این تعداد در 9ماهه سال 96 حدود 735هزار دستگاه بوده که با رشد خیره‌کننده 102 درصدی به یک میلیون و 484 هزار دستگاه رسیده است. در حوزه ماشین لباسشویی تولید داخلی از 627 هزار دستگاه در 9ماهه سال 96 با رشد 23 درصدی به 769هزار دستگاه در 9ماهه سال جاری رسیده است. در مجموع اگر تولید این سه محصول را مبنای قضاوت قرار دهیم، تولید لوزام خانگی در دوره تحریم به‌طور میانگین رشد 44 درصدی را تجربه کرده است.

 70 درصد داخلی‌سازی شد

براساس گزارش‌های وزارت صمت، در سال‌های گذشته و تا قبل از شروع دوره جدید تحریم‌های آمریکا، بیش از 60 درصد بازار لوازم خانگی ایران در اختیار برندهای خارجی بوده که با بازگشت تحریم‌های جدید، این ظرفیت خالی ماند.

با رفتن برندهای خارجی از بازار ایران، فضا برای حضور تولیدکنندگان داخلی فراهم شد و آنچنان که صادقی‌نیارکی، معاون امور صنایع وزیر صمت گفته، درحال حاضر عمق ساخت داخل در صنعت لوازم خانگی بزرگ به‌طور متوسط حدود 70 درصد بوده و تولید داخل پاسخگوی 100 درصد نیاز داخلی است. وی می‌گوید: در سال گذشته حدود 9 میلیون دستگاه لوازم خانگی تولید شده و در سال جاری برآوردها این است که این تعداد به 12 میلیون دستگاه نیز برسد.

در این خصوص حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران نیز می‌گوید: «در برخی محصولات عمق داخلی‌سازی بالاتر هم بوده و در برخی ممکن است این مقدار پایین‌تر از 50 درصد باشد اما نکته امیدوارکننده این است که در اغلب لوازم خانگی بزرگ عمق داخلی‌سازی بالاتر از 50 درصد و میانگین آن 70 درصد است.»

 صرفه‌جویی 8 میلیارد دلاری

آن‌طور که در آمارهای وزارت صمت آمده است، تولید لوازم خانگی در ایران درحال حاضر حدود یک میلیارد دلار ارزبری دارد، اما حدود 8 میلیارد دلار کالای تولید داخل جایگزین این مقدار ارز می‌شود که اگر این کالاها در داخل تولید نمی‌شد، در آن صورت باید 8 میلیارد دلار ارز برای واردات لوازم خانگی اختصاص می‌یافت. لازم به ذکر است رقم یک میلیارد دلار واردات مربوط به مواد اولیه و برخی قطعات است که در بخش تعمیق داخلی‌سازی نیز به آن اشاره شد.

 قاچاق قانونی ادامه دارد!

یکی دیگر از چالش‌های تولید لوازم خانگی در ایران، موضوع قاچاق است. آن‌طور که حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشته، در سال‌های گذشته سالانه حدود 2/2میلیارد دلار لوازم خانگی به‌صورت قاچاق وارد کشور شده است.

در این خصوص حمیدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران گفت: «برآورد ما از حجم قاچاق لوازم خانگی در سال گذشته حدود 2میلیارد دلار است.»

درکنار این موضوع، نکته دیگر درخصوص قاچاق لوازم خانگی، واردات غیرقانونی است. براین اساس درحالی که واردات کالاهای گروه«4» که کالاهای غیرضروری و مصرفی هستند، حدود دوسال است که ممنوع شده و تحت هیچ شرایطی امکان ورود آنها با توجه به شرایط ارزی کشور وجود ندارد، اما آذرماه امسال خبری پرحاشیه و چالش‌برانگیز در حوزه لوازم خانگی رسانه‌ها را فرا گرفت. مقامات گمرک از توقف 420کانتینر لوازم خانگی بوش در گمرک بندرعباس خبر دادند.

موضوع به همین‌جا ختم نشده و در روزهای اخیر، طبق اعلام معاون فنی گمرک ایران، امکان ترخیص آن‌دسته از کالاهای گروه«4» (واردات ممنوع) که دارای ثبت سفارش بانکی بوده و قبل یا حتی بعد از تاریخ ممنوعیت تامین ارز شده باشند، بدون قید زمانی فراهم شده است. تجربه سال‌های پیش نشان می‌دهد واردات در زمان ممنوعیت کالاها که ازجمله در حوزه واردات خودرو و لوازم خانگی و امثال آن مسبوق‌به‌سابقه است، یکی از ترفندهای برخی واردکنندگان است که باید آن را در رده قاچاق قانونی دانست، چراکه این اقلام را واردکنندگان با فرض اینکه مسئولان گمرک و دولت تحت‌فشار ترخیص خواهند کرد، وارد کشور می‌کنند.