سپهرغرب، گروه کاردانش: بررسی‌های یک مطالعه نشان داد که ماه رمضان سبب کاهش چشمگیر مسمومیت‌های عمدی و غیر عمدی با الکل می‌شود. از طرف دیگر بروز مسمومیت‌های غیر عمدی یا تصادفی در این ماه نسبت به سایر ماه‌های سال افزایش می‌یابد.

ماه رمضان یکی از مهم‌ترین وقایع مذهبی مسلمانان است و در این ماه مردم به توجه بیشتر به مسائل مذهبی سفارش شده‌اند. در ماه رمضان عادات غذایی و الگوهای خواب با سایر ماه‌ها متفاوت است و پارامترهای بیوشیمیایی و فیزیولوژیک و همچنین سبک زندگی نسبت به سایر ماه‌ها تغییر پیدا می‌کند.

در زمینه جنبه‌های پزشکی ماه رمضان بررسی‌های زیادی انجام شده است ولی در زمینه تأثیرات روانی آن تحقیقات کمتری صورت گرفته است. با توجه به اهمیت این ماه در بین مسلمانان و تغییراتی که در سبک زندگی و سطح معنوی افراد به‌وجود می‌آید، پژوهشگران با انجام یک مطالعه تفاوت تعداد و الگوی موارد مسمومیت در ماه رمضان را با سایر ماه‌ها در بیمارستان لقمان حکیم که مرکز اصلی ارجاعی مسمومیت در ایران است، مورد بررسی قرار دادند.

در این مطالعه کلیه مراجعین به بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم تهران از فروردین سال 1386 تا شهریور 1395 بررسی شدند.

با توجه به دستورالعمل طبقه‌بندی بیماری‌ها، مسمومیت‌ها در چهار گروه دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی شامل مسمومیت‌های غیر عمدی یا تصادفی، مسمومیت‌های عمدی با نیت آسیب به خود (خودکشی)، مسمومیت‌های عمدی با نیت آسیب دیگران (آسیب دیگران با سم) و مسمومیت‌های با نیت نامعلوم است.

پژوهشگران با مراجعه به سیستم پرونده‌های الکترونیکی بیمارستانی، بیماران دارای این کدها را استخراج کرده و سپس ماه‌های قمری را بر اساس تقویم قمری مشخص کرده و در نهایت فراوانی انواع مسمومیت‌ها در هر ماه تعیین شد. همچنین فراوانی مسمومیت در ماه رمضان با میانگین سایر ماه‌ها و سپس فراوانی مسمومیت با یک ماه قبل و یک ماه بعداز رمضان در هر سال مقایسه شد.

بررسی‌های این مطالعه نشان داد که تعداد مراجعه‌کنندگان به این بیمارستان با زیر گروه مسمومیت‌های غیر عمدی در ماه رمضان، نسبت به ماه‌های دیگر سال افزایش یافته است.

همچنین مشخص شد که تعداد مراجعات ناشی از مسمومیت‌های عمدی با نیت آسیب به خود در ماه رمضان نسبت به سایر ماه‌ها سال کاهش داشته اما این کاهش از نظر آماری معنادار نیست. نکته جالب در بررسی زیرگروه‌های این نوع مسمومیت این بود که موارد مسمومیت با نیت آسیب به خود از طریق الکل در ماه رمضان نسبت به سایر ماه‌ها، کاهش عمده‌ای داشته و از نظر آماری معنی‌دار است.

در هر مطالعه‌ای محدودیت‌هایی وجود دارد و یکی از محدودیت‌های این مطالعه عدم ثبت یا ثبت دقیق اطلاعات بیماران در برخی موارد مثل ثبت موارد مسمومیت‌ها با نیت آسیب به خود بود.

به گفته پژوهشگران این مطالعه نتایج این بررسی نشان داد که ماه رمضان سبب کاهش چشمگیر مسمومیت‌های عمدی و غیر عمدی با الکل می‌شود. از طرف دیگر بروز مسمومیت‌های غیر عمدی یا تصادفی در این ماه نسبت به سایر ماه‌های سال افزایش می‌یابد.

این مطالعه بر اساس پایان‌نامه مهدی محمدی زیوه؛ دانشجوی کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است و در انجام آن عباس علی‌پور؛ دانشیار گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی مازندران، یداله محرابی؛ پژوهشگران گروه اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و عبدالکریم پژومند؛ استاد مرکز آموزشی درمانی لقمان حکیم، مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بررسی تفاوت تعداد و الگوی موارد مسمومیت در ماه رمضان با سایر ماه‌ها، 1386 تا 1396» در مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.