شخصیت انقلابی، ساده‌زیست و مردمی آیت‌الله سیدمحمود علائی طالقانی بعد از سال‌ها در سپهر سیاسی ایران همچنان می‌درخشد و در بین خواص و عوام، دارای محبوبیت، مقبولیت و احترام بوده؛ بدون تردید ایشان در تاریخ معاصر ایران از جایگاه ممتازی برخوردار است. آیت‌الله متولد اسفندماه 1289 در روستای گلیرد طالقان از خانواده‌ای روحانی بوده و نخستین حضورش در میادین سیاسی و اجتماعی، با ماجرای نهضت ملی شدن نفت همراه بود؛ اما در کنار سیاست هیچگاه از فعالیت‌های دینی و مذهبی غافل نبوده و نامش با تفسیر قران و مسجد هدایت گره خورده است.

ایشان تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی با وجود چندبار دستگیری و زندانی شدن توسط ساواک، دست از مبارزه با رژیم طاغوتی نکشید و همواره در کنار امام (ره) در هدایت مبارزین انقلابی، از هیچ کوششی فروگذار نکرد.

بعد از پیروزی انقلاب کمتر از یک‌سال زنده بود و در مسئولیت‌هایی همچون ریاست شورای انقلاب و عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، ایفای نقش کرد؛ آیت‌الله طالقانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به دستور حضرت امام خمینی (ره)، نخستین نماز جمعه تهران را اقامه کرد. همین جایگاه حساس باعث شد که معاندین نظام و در رأس آنان منافقین سرمایه‌گذاری گسترده‌ای را برای بهره‌وری از جایگاه ایشان به نفع خویش و به‌منظور کسب قدرت انجام دهند.

فرازوفرودهای سیاسی زندگی مرحوم طالقانی آنقدر زیاد بود که هنوز هم خاطرات و حرف‌های ناگفته از وی بسیار است. ایشان سرانجام در سحرگاه 19 شهریورماه 1358 بر اثر سکته قلبی درگذشت؛ نماز جمعه‌های میلیونی آیت‌الله طالقانی و ایراد خطبه‌های دلنشینش، خاطرات اول انقلاب را تداعی می‌کند.

پرداختن به امر جامعه در نماز جمعه، احیای شعائر اسلامی، زنده شدن روح وحدت و همبستگی، ایراد خطبه‌های سیاسی و عبادی، اقناع عقلی و قلبی، صف‌بندی عینی و عملی در مقابل دشمنان درون و برون، اعزام به جبهه‌ها و گرم کردن پشت جبهه‌ها، توجه به جهاد و فعایت‌های جهادی، مقابله با فتنه‌ها در طول تاریخ بعد از انقلاب، جذب جوانان و نسل‌های نوخاسته و آشنایی آنان با معارف دینی و انقلابی و دمیدن روح امید در دل و جان جامعه ایمانی ازجمله آثار و برکات نماز پُرفضیلت جمعه به‌عنوان قرارگاه فرهنگی در 900 نقطه از نقاط ایران اسلامی محسوب می‌شود.

ترور و بمب‌گذاری و شهادت 6 امام‌جمعه مراکز استان‌ها و شهدای ائمه جمعه مناطق اهل سنت کشورمان در محراب و در سایر عرصه‌های مجاهدانه، نشان از اهمیت، شأن و جایگاه نماز جمعه و امامت آن دارد.

نماز جمعه یکی از مهم‌ترین حلقه‌های زنجیره‌ قدرت نرم محسوب می‌شود و به قول رهبر فرزانه انقلاب و امام‌جمعه محبوب تهران «نماز جمعه خود یک قرارگاه است؛ قرارگاه ایمان، قرارگاه تقوا، قرارگاه بصیرت، قرارگاه اخلاق. از تعبیر قرارگاه نباید وحشت کنیم، ‌به این خاطر که قرارگاه جزء تعبیرات و اصطلاحات مربوط به جنگ و مبارزه و این چیزها است. جنگ وجود دارد، بر ما تحمیل شده ‌‌و درحال جنگ هستیم، منتها جنگ نظامی نیست؛ جنگ معنوی است، جنگ اعتقادی و ایمانی است، جنگ سیاسی است. همچنان‌که ‌در دفاع مقدس هشت سال به ما جنگ را تحمیل کردند، به ایمان مردم ما حمله می‌کنند، به بصیرت مردم ما حمله می‌کنند، به ‌تقوای مردم ما حمله می‌کنند، به اخلاق مردم ما حمله می‌کنند و ویروس‌های گوناگونِ خطرناکِ معنوی را در میان ما پراکنده می‌کنند. باید دفاع کنیم و این مهم قرارگاه لازم دارد؛ مثل قرارگاه‌های میدان جنگ. نماز جمعه یکی از مهم‌ترینِ این قرارگاه‌ها ‌است؛ قرارگاه ایمان است، قرارگاه تقوا است و باید با این چشم به نماز جمعه نگاه کنیم. شما هم فرمانده قرارگاه هستید، قرارگاه‌های میدان ‌جنگ هرکدام فرماندهی دارند، فرمانده قرارگاه امامت جمعه، شخص امام‌جمعه است.»

ائمه جمعه در کشور ما از مرجعیت اجتماعی والایی برخوردار هستند و با داشتن صفات برجسته ایمان، تقوا، اخلاق، بصیرت، ولایتمداری، تبیین و تحقق منویات معظم‌له، مردم‌داری، روحیه خدمت، مسلط بر معارف اسلامی، سخنوری، آشنایی با مهارت‌های بیانی، کیاست سیاسی، جامعیت در دانش اسلامی، مدیریت اجتماعی، قدرت جامعه‌شناسی، روان‌شناسی محیطی و مراعات آن در برنامه‌ریزی، تسلط بر مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و راه حل‌های برون‌رفت و ارتقای سطح، مدیریت دینی در محیط کاری و در ارتباط با جامعه مخاطب، نظم و انضباط کاری، دوری از اصحاب زر و زور و اهالی قدرت و ثروت در جذب، هدایت، حمایت و نظارت بر جامعه ایمانی به‌ویژه جوانان و ایجاد ارتباط کامل ایمانی و انقلابی بین مردم منطقه و مقام معظم ولی فقیه، می‌توانند موفق‌تر عمل کنند و در کم کردن فاصله بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، ایفای نقش خوبی داشته باشند.