روز پنجشنبه با حضور وزیر جهادکشاورزی، اجرای طرح الگوی کشت زعفران در شهرستان کبودرآهنگ آغاز شد رخدادی که شاید در نگاه اول تنها تغییر محصولی در بخشی از زمین‌های کشاورزی باشد، اما در واقع معنای بسیار عمیق‌تری دارد. این آغاز می‌تواند نشانه‌ای از تغییر نگاه به کشاورزی در استانی باشد که بحران آب نفس‌های آن را به شماره انداخته است همدان، با پیشینه‌ای طولانی در کشاورزی و وابستگی هزاران خانوار به زمین، امروز نیازمند الگوهای تازه‌ای است که هم معیشت کشاورز را تضمین کند و هم منابع محدود آبی را حفظ نماید.
زعفران به‌عنوان محصولی کم‌آب‌بر و ارزشمند، پاسخی به این نیاز است. در حالی که سال‌ها کشت‌های پرمصرفی مانند سیب‌زمینی و چغندر آب‌های زیرزمینی استان را فرسوده و چشمه‌های دیرین آن را خشک کرده، زعفران می‌تواند با مصرف کمتر آب و بازدهی بالاتر، جایگزینی مطمئن و سودآور برای کشاورزان باشد. سطح زیرکشت زعفران در کشور امروز به بیش از 120 هزار هکتار رسیده است و ایران همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در جهان به شمار می‌رود ورود همدان به این عرصه، اگر با برنامه و پشتوانه همراه باشد، می‌تواند جایگاه تازه‌ای برای استان در بازار ملی و جهانی رقم بزند.
این طرح فرصتی است برای نجات منابع آبی، ایجاد اشتغال پایدار در روستاها و گشودن دریچه‌ای به سوی توسعه صنایع فرآوری. وزیر جهادکشاورزی بر اهمیت حرکت از خام‌فروشی به سمت فرآوری تأکید کرد و حتی به استخراج ترکیباتی مانند «پروسین» اشاره نمود که می‌تواند ارزش افزوده محصول را چندین برابر کند. اگر چنین چشم‌اندازی به‌طور جدی دنبال شود، همدان نه تنها در کشت، بلکه در بسته‌بندی، فرآوری و صادرات زعفران نیز می‌تواند نقشی محوری ایفا کند.
با این حال، مسیر پیش‌رو خالی از چالش نیست. تغییر الگوی کشت برای کشاورزانی که سال‌ها به محصولات سنتی خو گرفته‌اند آسان نخواهد بود. بسیاری از آنان تا زمانی که از سودآوری زعفران اطمینان حاصل نکنند، حاضر به تغییر نخواهند شد هزینه‌های اولیه برای تهیه پیاز مرغوب، تجهیزات مکانیزه و مدیریت علمی نیز سنگین است و بدون حمایت دولت و نظام بانکی، بخش بزرگی از کشاورزان توان ورود به این حوزه را نخواهند داشت علاوه بر این، بازار جهانی زعفران پررقابت است و تجربه‌های گذشته نشان داده که صادرات ایران همواره با چالش‌هایی چون قاچاق، بسته‌بندی غیراستاندارد و نفوذ واسطه‌ها روبه‌رو بوده است اگر این موانع برطرف نشود گسترش سطح زیرکشت تنها به معنای تکرار مشکلات گذشته خواهد بود.
از این‌رو مسئولیت‌ها سنگین است دولت باید فراتر از مراسم‌های نمادین، حمایت مالی، بیمه‌ای و زیرساختی جدی برای کشاورزان فراهم آورد کشاورزان نیز باید با نگاه علمی‌تر به زمین‌های خود بنگرند و با آموزش‌های نوین کیفیت محصول را ارتقا دهند مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی باید دانش بومی‌سازی‌شده را به مزارع بیاورند و بخش خصوصی باید وارد میدان شود تا صنایع فرآوری و صادرات شکل گیرد.
یادمان باشد کشت این محصول امر تازه‌ای در همدان نیست بر اساس تاریخچه کشت زعفران، محصول برداشت شده از زمین‌های این منطقه از مرغوبترین ارقام بوده است در سال‌های اخیر نیز کشاورزان زیادی به کشت این محصول روی آوردند تا آنجاکه براساس آمار از سال 1383 تا 1403 کشت زعفران به 330هکتار رسید اما نکته مهم این است که هم در حوزه کشت حمایت لازم انجام نشده به نحویکه کشاورزان با خیالی آسوده در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند هم وضعیت بازار زعفران همدان همچنان نامطمئن است.
به هر روی کشت زعفران در کبودرآهنگ می‌تواند نقطه آغاز تحولی بزرگ در کشاورزی استان باشد. آینده‌ای که در آن زمین‌های تشنه نفسی تازه کنند، کشاورزان امنیت شغلی پیدا کرده و همدان با محصولی ارزشمند در بازارهای جهانی شناخته شود. اما اگر این طرح در حد شعار و مراسم باقی بماند، جز ناامیدی برای کشاورزان چیزی به‌همراه نخواهد داشت. امروز، بیش از هر زمان دیگری، همدان نیازمند تصمیم‌های شجاعانه و پیگیری‌های عملی است تصمیم‌هایی که می‌تواند زعفران را به نماد نجات کشاورزی این استان بدل کند.