سپهرغرب، گروه شهر - طاهره ترابی‌مهوش: متأسفانه علیرغم قرار گرفتن بودجه قطار شهری همدان در ردیف‌های ملی هنوز ابلاغ بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی انجام نشده است.

همگام با رشد و گسترش شهرها و همچنین افزایش روزافزون جمعیت و تعداد وسایل نقلیه، مشکلات ساختاری و عملکردی در سیستم حمل‌ونقل شهرهای بزرگ ایران مانند کلان‌شهر همدان بروز کرده و هرروز نیز نمود بیشتری پیدا می‌کند.

با وجود تمامی اقدامات انجام‌شده مانند توسعه و بهبود شبکه معابر، به‌کارگیری ابزارهای مدیریت ترافیک و استفاده از فناوری‌های نوین، این شهر همچنان با مشکلات حمل‌ونقل مواجه بوده بنابراین فقط از طریق ادامه راهکارهای مبتنی بر اصول علمی و تقویت سیستم حمل‌ونقل همگانی، امکان رفع صحیح این مشکلات فراهم است.

دراین‌بین یکی از مهم‌ترین گزینه‌های مناسب در راستای بهبود عملکرد کلی سیستم حمل‌ونقل شهر همدان، احداث خطوط و شبکه‌های ریلی درون‌شهری معرفی ‌شده که توانایی سامان‌دهی، رفع معضلات ترافیکی موجود و سرویس‌دهی مطلوب آن در مراکز جمعیتی و اقتصادی همدان و شهرک‌های اقماری اطراف، مورد تأیید مقامات ذی‌ربط قرار گرفته‌ است.

بر این اساس طرح احداث شبکه خطوط قطار شهری همدان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های ترافیکی و عمرانی استان محسوب می‌شود که از سال 98 نمایندگان مردم همدان در مجلس شورای اسلامی از تخصیص ردیف بودجه ملی به مبلغ سه هزار میلیارد تومان برای مطالعه و اجرای این پروژه خبر دادند که هم گره بسیاری از مشکلات ترافیکی این ابرشهر را باز می‌کند و هم به‌نوبه‌ خود فضای شهری همدان را برای بسیاری از پروژه‌های شهری و توسعه‌ای دیگر مساعد خواهد کرد.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بارها و بارها در گفت‌وگو با مدیران و متولیان امر پیگیر فرآیند مطالعه و اجرای این طرح بودیم و این بار نیز پس از گذشت حداقل سه سال از مطرح شدن این طرح برآن شدیم تا در خصوص آخرین وضعیت پروژه با سید اسکندر صیدایی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان همدان و نیز عباس صوفی شهرداری همدان به‌عنوان دستگاه متولی اجرای این طرح گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

شهردار همدان با اشاره به اینکه پیرو پیگیری‌های انجام‌شده در راستای تحقق این پروژه منتظر ابلاغ بودجه از سوی سازمان برنامه‌وبودجه به شهرداری هستیم اظهار کرد: به‌محض ابلاغ بودجه، شهرداری به وظایف خود در این زمینه عمل خواهد کرد.

عباس صوفی با تأکید براینکه ما جلسات هماهنگی با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هم در سطح استان و هم در سطح ملی را برگزار کرده‌ایم خاطرنشان کرد: علاوه بر این جلساتی را نیز با مشاور و سرمایه‌گذار این طرح برگزار کردیم.

وی با تأکید براینکه برای شروع عملیات اجرایی نیازمند ابلاغ بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هستیم گفت: در حال حاضر تنها مطالعه فاز صفر این پروژه به اتمام رسیده است.

این مدیر ارشد شهری همدان با بیان اینکه بحث طراحی خطوط، ایستگاه‌ها، طراحی ناوگان و ظرفیت اجرای آن در فاز نخست اجرا طرح به‌محض ابلاغ بودجه دنبال ‌می‌شود، تشریح کرد: اجرای این پروژه به‌صورت قرارداد EPC(مهندسی، تأمین تجهیزات، اجرا) انجام می‌پذیرد.

صوفی با تأکید براینکه علاوه بر طی شدن فرآیند عنوان‌شده همزمان مکاتباتی نیز با شورای هماهنگی ترافیک وزارت کشور مبنی بر پاسخگویی به یکسری از سؤالات در خصوص مطالعات انجام‌شده درباره وضع موجود نیز در حال انجام است تشریح کرد: این مهم توسط مشاور طرح در حال انجام است.

وی ضمن تأکید براینکه فعالیت برای تحقق این پروژه از چند جبهه در حال انجام است اما برای شروع عملیات اجرایی نیازمند ابلاغ بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هستیم در پاسخ به این سؤال که برخی عنوان کردند برای اجرای این پروژه از ظرفیت قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا استفاده می‌شود ابراز کرد: به‌هیچ‌وجه این‌گونه نیست متأسفانه حتی با تغییر مدیریت قرارگاه خاتم در خصوص تصمیم‌سازی‌های قبلی در خصوص برخی پروژه‌های شهری مطرح‌شده با این قرارگاه نیز در حال مذاکره مجدد هستیم حال‌آنکه جلب سرمایه‌گذار برای این پروژه به لحاظ حجم بالای کار و سرمایه مورد نیاز می‌بایست از طریق مناقصه انجام پذیرد.

شهردار همدان با تأکید براینکه ترک تشریفات برای جلب سرمایه‌گذار با توجه به بار مالی بالا برای این پروژه شدنی نیست اذعان کرد: باید سرمایه‌گذار مربوطه از طریق مناقصه انتخاب شده و دارای صلاحیت فنی لازم نیز باشد.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان همدان نیز در واکنش به بحث مطرح‌شده از سوی شهردار مبنی بر منتظر بودن این دستگاه برای آغاز عملیات اجرایی به ابلاغ بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت: خوشبختانه به لحاظ بودجه‌ای برای این پروژه شاهد بروز مشکل خاصی نیستیم.

سید اسکندر صیدایی با اشاره به اینکه بودجه مورد نیاز این پروژه در ردیف‌های قانون بودجه 1400گنجانده شده است اذعان کرد: طبق فرآیندی که برای پروژه‌ها این‌چنینی اعمال می‌شود این مهم از طریق دستورالعملی به استان ابلاغ شده است.

وی با اشاره به اینکه فرایند کم و کیف تخصیص نیز همچون دیگر پروژه‌ها در حال انجام است گفت: در نخستین شورای برنامه‌ریزی آتی استان در خصوص این مهم تصمیم‌سازی خواهد شد.

این مدیر ارشد برنامه‌ریزی استان همدان در پاسخ به این سؤال که بودجه در نظر گرفته شده برای اجرای این پروژه در سال 1400 چقدر است نیز اذعان کرد: با توجه به بررسی‌های انجام شده از سوی مدیریت ارشد استان و نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی بودجه در نظر گرفته شده برای امسال پنج میلیارد تومان است.

صیدایی تأکید کرد: این مبلغ برای آغاز به کار فاز نخست پروژه در بحث مطالعه و طراحی به کار گرفته خواهد شد.

وی افزود: محض مشخص شدن میزان نقدینگی در کل کشور و نیز تعیین میزان تخصیص اعتبار به این پروژه کارهای نهایی جهت ابلاغ بودجه به شهرداری دنبال خواهد شد.

مع‌الوصف چنانکه در مقدمه بحث عنوان شد در دهه‌های اخیر جابجایی و حمل‌ونقل در شهرها به‌ویژه در کلان‌شهرها همواره به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین مسائل شهری مطرح بوده است. با رشد روزافزون شهرها و تبدیل شهرهای پرجمعیت به کلان‌شهرها، مسائل و مشکلات کلان‌شهرها، شکل و ابعاد تازه‌ای به خود گرفته که دراین‌بین یکی از مهم‌ترین مسائلی که مدیران و شهروندان کلان‌شهرها هر روزه با آن سروکار دارند، حمل‌ونقل و ترافیک شهری است.

به دیگر سخن انجام فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در شهر نیازمند انجام سفر است و هنگامی‌که ابعاد شهر بزرگ بوده و طول سفرها در مقایسه با شهرهای کوچک و متوسط زیاد باشد، فرد مسافر، زمان قابل‌توجهی را در شبکه حمل‌ونقل شهری سپری خواهد کرد البته حمل‌ونقل به‌خودی‌خود یک مسئله و مشکل نیست بلکه یک موهبت است و زمانی حمل‌ونقل تبدیل به یک مسئله می‌شود که عوارض ناشی از آن باعث نارضایتی کاربران شبکه حمل‌ونقل و به تبع آن کاهش سطح کیفی خدمات شهری شود.

دراین‌بین عوارض ناشی از حمل‌ونقل و ترافیک در شهرهای همچون همدان را می‌توان مواردی همچون راه‌بندان و اتلاف وقت در شبکه معابر (معابر اصلی شهر)، کاهش ایمنی در معابر و بروز تصادفات، بی‌نظمی در ترافیک و افزایش تخلفات و قانون‌شکنی‌ها و ایجاد نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی دانست؛ بنابراین اجرای پروژه‌هایی همچون قطار شهری در همدان، امروز اگر سری به خیابان‌ها شهدا، باباطاهر، شریعتی بزنید یک نیاز مبرم است که می‌بایست اجرای آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن به‌عنوان یک اولویت از سوی مدیران و دستگاه‌های متولی دنبال شود بنابراین اینکه هنوز پس از گذشت دو سال همچنان پروژه در مراحل مطالعاتی قرار دارد پذیرفتنی نیست و انتظار می‌رود این مهم با جدیت بیشتری به‌جای انتظار برای ابلاغ بودجه با پیگیری مجدانه دنبال شود.