تأسیسات فاضلاب روستایی از جمله تأسیسات زیربنایی در مناطق روستایی است که در ارتقای سطح بهداشت عمومی و حفاظت از محیط زیست نقش اساسی دارد، پس لازم است ضمن ادامه جهاد و تلاش برای تأمین، تصفیه و توزیع آب شرب دیگر روستاهای استان و نگهداری و بهره‌برداری صحیح از تأسیسات موجود برای دفع بهداشت فاضلاب آنها که تا به حال هیچ‌گونه بررسی و اقدام جامعی به عمل نیامده، برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد.

بررسی وضعیت موجود دفع فاضلاب در مناطق روستایی استان همدان نشانگر آن است که تعداد زیادی از روستاهای استان با مشکل دفع فاضلاب مواجه بوده و فاضلاب آنها بدون تصفیه در چاه‌های جاذب، معابر و کوچه‌ها، مسیل‌ها، آب‌های سطحی و اطراف روستاها دفع می‌شود، حال آنکه طی سال‌های اخیر روند پروژه‌ها ایجاد شبکه‌های فاضلاب در دستور کار شرکت آب و فاصلاب استان بوده است.

براین اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا برای اطلاع از آخرین وضعیت شبکه فضلاب روستایی استان گفتگویی را با فرهاد بختیاری‌فر مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان با بیان اینکه در حال حاضر مجموع طول شبکه فاضلاب روستایی 65 کیلومتر است، گفت: طی سال‌جاری نیز یک کیلومتر توسعه شبکه فاضلاب روستایی در دستور کار است.

فرهاد بختیاری‌فر با اشاره به اینکه شبکه جمع‌آوری فاضلاب شهر همدان بر اساس طرح مصوب سال 1375 مشاور مهاب قدس در سطح شهر همدان به مساحت 7 هزارو 210 هکتار برای یک دوره 50 ساله طراحی شده، افزود: مشخصات طرح اولیه شامل خط انتقال فاضلاب با قطر یک‌هزار و 600 میلیمتر به طول 7 / 10 کیلومتر، شبکه جمع‌آوری فاضلاب اصلی از قطر500 تا هزار600 میلیمتر به طول 130 کیلومتر و شبکه جمع‌آوری فاضلاب فرعی از قطر 250 تا 500 میلیمتر به طول 499 کیلومتر است.

وی ادامه داد: نتیجه آن جمع‌آوری فاضلاب با دبی متوسط 815 لیتر در ثانیه است که پس از تصفیه در حدود 425 لیتر در ثانیه به نیروگاه شهید مفتح ارسال شده و مابقی پس از کلرزنی به رودخانه مجاور تخلیه می‌شوند.

وی با بیان اینکه با عنایت به فعالیت‌های صورت‌پذیرفته در شرکت آب و فاضلاب تاکنون دو رودخانه عباس‌آباد و حیدره از آلودگی فاضلاب شهری به صورت کامل پاکسازی و در این راستا با احداث شبکه‌های فرعی و اصلی فاضلاب مناطق مریانج، شهرک الوند، شهرک ولیعصر، چرمسازی و شهرک مدرس که قبلا به رودخانه‌های عباس‌آباد و حیدره تخلیه می‌شد جمع‌آوری شده، تشریح کرد: مطالعات طرح فاضلاب شهر ملایر برای جمعیت 161 هزار نفری انجام شده و تاکنون 128 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری (با پیشرفت 55 درصدی نسبت به طرح اولیه) و یک مدول تصفیه‌خانه با فرآیند لاگون هوادهی به ظرفیت 34هزار و 500 مترمکعب در روز، اجرا شده و در حال بهره‌برداری است.

وی ادامه داد: مطالعات طرح فاضلاب شهر نهاوند نیز برای جمعیت 76 هزار نفر انجام شده و تاکنون 105 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری و یک مدول تصفیه‌خانه با فرآیند لاگون هوادهی به ظرفیت 14 هزار و 500 مترمکعب در روز اجرا شده و در حال بهره‌برداری است.

وی با بیان اینکه مطالعات طرح فاضلاب شهر اسد‌آباد برای جمعیت 57 هزار نفر انجام گرفته و تا‌کنون 97 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری و یک مدول تصفیه‌خانه با فرآیند لاگون هوادهی به ظرفیت 10 هزار و 500 مترمکعب در روز اجرا و در حال بهره‌برداری است، افزود: مطالعات طرح فاضلاب شهر تویسرکان برای جمعیت 101 هزار نفر انجام شده و تاکنون 75 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری و یک مدول تصفیه‌خانه با فرآیند لاگون هوادهی به ظرفیت 24 هزارو 250 مترمکعب در روز اجرا و در حال بهره‌برداری است که در این بین نکته حائز اهمیت اینکه شهر تویسرکان دارای 30 کیلومتر شبکه سنتی و کوره‌های خاکی است که نیاز به اصلاح شبکه دارد.

بختیاری‌فر با اشاره به اینکه در شهرستان رزن نیز مطالعات طرح فاضلاب شهر رزن برای جمعیت 25هزار نفر انجام گرفته و تا کنون 50کیلومتر ازشبکه جمع آوری و یک مدول تصفیه‌خانه با فرآیند لاگون هوادهی به ظرفیت 5 هزار متر مکعب در روز اجرا و در حال بهره‌برداری است، خاطرنشان کرد: مطالعات طرح فاضلاب شهر فامنین برای جمعیت 20هزار نفر انجام و تاکنون 3 هکتار زمین تصفیه‌خانه تملک شده و با اجرای 700 متر طول دیوار‌های بتونی پیش‌ساخته محصور شده، همچنین 5 کیلومتر از خط انتقال با لوله به قطر 500 میلیمتر و 5 / 1 کیلومتر از خطوط اصلی شبکه جمع‌آوری فاضلاب اجرا شده است.

وی با بیان اینکه در شهرستان کبودراهنگ نیز مطالعات طرح فاضلاب این شهر برای جمعیت 37هزار نفر انجام گرفته و تاکنون 78 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری و یک مدول تصفیه‌خانه با فرایند لاگون هوادهی به ظرفیت 3هزار800 مترمکعب در روز اجرا و در حال بهره‌برداری است تشریح کرد: در شهرستان بهار نیز مطالعات طرح فاضلاب برای جمعیت 30هزار نفری انجام و تاکنون 55 کیلومتر از شبکه جمع‌آوری اجرا شده و در حال بهره‌برداری است.

وی خاطرنشان کرد: فاضلاب شهر بهار از طریق خط انتقال فاضلاب به تصفیه‌خانه فاضلاب شهر همدان منتقل می‌شود.

وی با اشاره به اینکه مطالعات طرح فاضلاب شهر صالح‌آباد برای جمعیت 16هزار نفری این شهر نیز صورت پذیرفته و تا‌کنون 12 کیلومتر از خط انتقال و 5 / 3 کیلومتر از خطوط اصلی و شبکه جمع‌آوری فاضلاب اجرا شده، افزود: درخصوص شهر لالجین نیز مطالعات طرح فاضلاب برای جمعیت 6 هزار نفری انجام شده و تا‌کنون 22 کیلومتر شبکه جمع‌آوری فاضلاب اجرا شده است.

وی با اشاره به وضعیت شبکه فاضلاب بخش روستاهای بالادست سد اکباتان که شامل ارزانفود، ابرو، یلفان، شمس‌آباد، ورکانه، سیمین تکمه داش و علی‌آباد ورکانه است، نیز ابراز کرد: شبکه جمع‌آوری فاضلاب روستای ارزانفود با اجرای 8750 متر لوله با اقطار 250 و 315 میلیمتر و تصفیه‌خانه با پیشرفت 97 درصدی به بهره‌برداری رسیده است.

بختیاری‌فر با اشاره به اینکه شبکه جمع‌آوری فاضلاب روستای سیمین با اجرای 3 هزار و 800 متر لوله با اقطار 200 و 160 میلیمتر و تصفیه‌خانه با پیشرفت 92 درصدی به بهره‌برداری رسیده است، اظهارکرد: جمع‌آوری فاضلاب روستای ابرو با اجرای 11500متر شبکه با اقطار 250، 315،400 میلیمتر و تصفیه‌خانه با پیشرفت 52 درصدی در حال اجرا است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان همدان با بیان اینکه جمع‌آوری فاضلاب روستای یلفان با اجرای 5 هزارو 600 متر شبکه با اقطار 200 و 350 میلیمتر و تصفیه‌خانه با پیشرفت 68 درصدی در حال اجرا است، تشریح کرد: مطالعات مرحله اول فاضلاب روستاهای علی‌آباد، شمس‌آباد، ورکانه و تکمه‌داش انجام شده، اما با توجه به تخصصی بودن کار، نیازمند بازنگری است.

وی با تأکید بر اینکه شبکه جمع‌آوری و خط انتقال فاضلاب روستای دهپیاز از محل اعتبارات بانک توسعه اسلامی انجام گرفته و در مرحله تحویل موقت جهت بهره‌برداری است، گفت: طبق بررسی‌های کارشناسی در حال حاضر حدودا 15 درصد شبکه فاضلاب روستایی مستهلک است.

بختیاری‌فر در پایان با بیان اینکه در خصوص آلودگی رودخانه‌ها نیز که عمدتا به علت ورود بخشی از شبکه جمع‌آوری سنتی که نیازمند اجرای کلکتور‌های اصلی و زیر حوزه اتفاق افتاده است، تشریح کرد: به‌منظور اجرای فاضلاب این مناطق نیاز به اجرای حدود 373 کیلومتر با برآورد حدود 6هزار و 735 میلیارد ریال اعتبار است که هر ساله به صورت مستمر، متناسب با تخصیص اعتبارات بخشی از شبکه اجرا می‌شود.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد گرچه دراین گفتگو آماری از درصد جمعیت تحت پوشش فاضلاب روستایی استان همدان نیامده است اما با کنکاش در خبرها می‌توان گفت، تنها چیزی حدود 8درصد از جمعیت روستایی استان تحت پوشش شبکه فاضلاب قرار دارند، که البته این عدد در مقایسه با میانگین کشوری که عدد 5درصد را نشان می‌دهد بالاتر است، اما مسئله این است که نباید این مهم منجر به کند شدن در مسیر پیگیری‌ها از سوی شرکت آب و فاضلاب استان شود، بنابراین انتظارمی‌رود این روند رشد همچنان ادامه داشته باشد.