بیش از 35 سال است که از تصویب آخرین طرح جامع شهر همدان (موژدا، 1367)، و 16 سال از تصویب آخرین طرح تفصیلی شهر همدان (طرح و تدوین، 1384)، ضوابط دست و پاگیر، مسائل، مشکلات ضابطه‌ای و نقشه‌ای و عدم تحقق کاربری‌های عمومی بر روی املاک خصوصی و غیره که منجر به ارسال پرونده‌های بی‌شمار به کمیسیون ماده پنج طرح تفضیلی شهر همدان شده، می‌گذرد و همچنان پس از گذشت بیش از 6 سال از مطرح شدن موضوع تهیه و تدوین طرح جامع جدید هنوز هم خبری از تصویب نیست. در حالی که از سال 1396، شرکت مهندسان مشاور نقش جهان پارس، از جانب اداره کل راه و شهرسازی برای طرح جامع شهری انتخاب شد و در نهایت اواخر سال 1399 مشاور پایان کار مطالعات را اعلام کرد و مصوبات مربوطه در کارگروه امور زیربنایی دریافت و قرار بر طرح آن در شورای برنامه‌ریزی شد تا به‌منظور تصویب به شورای عالی معماری شهرسازی ارسال شود.
اما در پی رصد کارشناسی بر محتویات طرح تهیه‌شده ایرادات و اعتراض‌هایی به طرح جامع شهر همدان از سوی اساتید دانشگاه و شورای شهر مطرح شد که از اوایل دی ماه سال 1400 با اوج گرفتن این اعتراض‌ها مدیریت استان با ورود به این موضوع پس از بررسی‌ها به این نتیجه رسید که این موضوع باید به‌صورت کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد. مجدداً کمیته کارشناسی طرح جامع و جلسات متعددی در اداره کل راه و شهرسازی تشکیل و نظرات کارشناسی مطرح شد و موارد با نظر کارشناسی به جمع‌بندی رسید؛ اما طی ماه‌های اخیر هیچ خبری از روند پیشروی این طرح مهم بالادستی نبوده به طوی که این سکوت تأمل‌برانگیز باعث شد نماینده ولی فقیه در استان در خطبه‌های نماز جمعه، حمیدرضا حاجی‌بابایی؛ نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در در نامه مکتوب خود به وزیر راه وشهرسازی و نیز حجت‌الاسلام احمدحسین فلاحی دیگر نماینده مردم همدان و فامنین در خانه ملت، به این تعلل واکنش نشان دهند.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در گفت‌و‌گو با سرپرست معاونت معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان همدان به عوامل و دلایل کندی کار و سرانجام طرح جامع شهری همدان بپردازیم که در ادامه می‌خوانید:
علی عباسیان؛ با بیان‌ اینکه طرح جامع فقط نقشه و کاربرد یک شهر را تعیین نمی‌کند بلکه به‌صورت جامع (کلی‌گویی) در خصوص‌کلیه موضوعات مرتبط با شهر اظهارنظر می‌کند، گفت: ازجمله این موارد تعیین شبکه حمل‌ونقل شهری است که چگونه می‌تواند معضلات ترافیکی حال حاضر و آینده شهر را حل‌وفصل کند.
وی افزود: علاوه بر این درباره استقرارهای جمعیتی ‌و ضوابط مرتبط با ساخت و ساز به‌صورت کلی صحبت می‌شود.
وی افزود: مثلاً در شهر همدان برای ساخت‌وساز در رینگ مرکزی به‌دلیل بافت تاریخی از ضوابط خاصی منطبق با میراث فرهنگی پیروی می‌کند و در عین حال در بخش‌های مرتبط با بافت فرسوده و مناطق توانمندسازی ضوابط خاص دیگری حکم‌فرماست.
سرپرست معاونت معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی با اشاره به اینکه همه موارد عنوان‌شده همراه دیگر موضوعات مرتبط با شهر، بررسی، مطالعه و در پی آن جانمایی شده است، گفت: انتظار می‌رود ظرف دو الی سه هفته آینده یک جمع‌بندی کامل از طرح جامع در استان داشته و این سند را جهت تصویب نهایی به شورای عالی معماری و شهرسازی کشور ارسال کنیم.
عباسیان در واکنش به این سؤال که آیا ایرادهای وارده به این طرح از سوی کارشناسان شهرساز و مدیریت شهری مرتفع شده است؟ گفت: در جلسات کارشناسی علاوه بر اعضای شورا و کارشناسان شهرداری، 21 نفر دیگر عضویت دارند.
وی‌ ادامه داد: بر این اساس تمامی نظرات و ایرادهای وارده کارشناسی شده و مورد بررسی قرار گرفته و هر آنچه که در چارچوب قانون، ضوابط و مقررات بود مرتفع شده است.
سرپرست معاونت معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان همدان در پاسخ به چرایی تعلل در تصویب طرح جامع در استان طی یک سال گذشته گفت: بنده شخصاً چیزی حدود دوماه است که این سمت را قبول کردم اما با بررسی‌هایی که دراین باره داشتم مشخص شد یک یکسری مشکلات و مباحث شهری حتی حل نشدنی، از قبل وجود داشته که تمام نظرات دستگاهی بر این بوده که همه این مشکلات در تهیه و تدوین این طرح مرتفع شود.
عباسیان ادامه داد: بر این اساس بررسی دیدگاه نظر 21 دستگاه و شنیده شدن آن امری زمان‌بر است از طرفی همانطور که پیشتر عنوان شد در این سند همه دستگاه‌ها در تلاش هستند که مشکلات شهری را حل کنند.
وی با بیان اینکه تنها دلیل طولانی شدن روند تصویب این طرح به همین مسئله یعنی حل مشکلات شهری بازمی‌گردد وگرنه چندین‌بار این طرح بسته شده اما مجدداً بنا به نیاز در آن شاهد تغییراتی بودیم تشریح کرد: ازجمله این موارد طبق مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی، موضوع الحاق 680 هکتار به شهر همدان مطرح شد بنابراین تمام آمال و آرزوهای شهر و سطح و سرانه‌های مورد نیاز را در این 680 هکتار به عنوان همدان مدرن بر پایه زیرساخت‌های الکترونیک درنظر گرفتیم.
وی مطرح کرد: از آنجا که شهر همدان دارای یک زیربنای تاریخی است برای برداشتن فشار مضاعف از بخش‌هایی از این شهر در راستای تغییر کاربری‌ها و حفظ بافت تاریخی که منجر به اصالت تاریخی و فرهنگی این شهر نیز هست برآن شدیم تا در این 680 هکتار الحاقی به محدوده شهر، همدان مدرن را طراحی کنیم.
سرپرست معاونت معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان همدان افزود: در این طرح خیابان‌های عریض، باغ‌ویلاها، جانمایی برای بلندمرتبه‌سازی و غیره منطبق با استانداردها طراحی شد اما متأسفانه کمتر از دو ماه قبل این اراضی به‌دلیل وجود معارض و مطرح شدن مباحث حقوقی، از سطح و سرانه‌های تعریف‌شده برای شهر همدان خارج شد.
عباسیان گفت: متأسفانه هر آنچه در طرح جامع بر اساس این سطح و سرانه کار شده بود بار دیگر مورد تجدید نظر قرار گرفت به طوری که باز هم مجددا نسبت به تعیین سطح و سرانه در شهر همدان اقدام کردیم. بنابراین یکی از عوامل تأثیرگذار در طولانی شدن روند کار طرح جامع شهری همدان به همین موضوع بازمی‌گردد.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد امید است طبق وعده داده‌شده نهایتاً تا سه هفته آتی وضعیت طرح جامع شهری همدان در استان تعیین و روند قانونی آن نیز در سطح شورای عالی در کوتاه‌ترین زمان ممکن ضمن رعایت قواعد طی شود زیرا طی این سال‌ها باوجود تلاش‌های غیرقابل انکار دستگاه‌های مجری همچون اداره کل راه وشهرسازی در روند تهیه و تدوین این سند تأثیرگذار در زندگی تک‌تک شهروندان این شهر، انتخاب یک مشاور ناتوان برای تهیه این سند خود نقطه ضعف بزرگی بود که چند سال از عمر طراحی‌های شهر را گرفت زیرا این طرح تهیه‌شده به گفته مدیرکل راه و شهرسازی در آخرین نشست خود چیزی حدود 400 ایراد و اشکال داشت که یقیناً رسیدگی به این تعداد ایراد چیزی جز سوخت شدن عمر شهر و طراحی آن را به‌دنبال نداشت. امید است با رفع نقص‌هایی که عنوان شد این طرح هرچه زودتر به تصویب رسیده و در پی اجرایی شدن به معنای واقعی امکان عملیاتی کردن آن در سطح و سرانه‌ها شهری همدان وجود داشته باشد.

طاهره ترابی مهوش