دریاچه زریوار سال 1388 به دلیل داشتن تنوع زیستی و گونه‌های متنوع جانوری و گیاهی به عنوان پناهگاه حیات وحش به تصویب رسید و بعد از گذشت 9 سال به عنوان بیست و پنجمین تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شد.

دریاچه زریوار مریوان دارای یک هزار و 200 هکتار نیزار، سه هزار و 400 هکتار پناهگاه حیات وحش و 2 هزار و 300 هکتار تالاب است، براساس آخرین اطلاعات اعلام‌شده از سوی مسئولان محیط‌زیست کردستان این دریاچه دارای 14 گونه ماهی، 27 گونه پستاندار، بیش از 300 گونه پرنده و 260 گونه گیاه آبزی و چندین گونه خزنده و دوزیست است.

البته طبق تحقیقات انجام‌شده تعداد گونه‌های جانوری موجود در تالاب زریوار به نسبت گذشته کاهش چشمگیری داشته است و اگر اقدامات پیشگیرانه سریع‌تر انجام نشود این تالاب به سرنوشت دیگر تالاب‌های خشکیده کشور دچار می‌شود، براین اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم درخصوص چالش‌هایی که این تالاب جهانی را تهدید می‌کند و نیز فعالیت‌های حفاظتی صورت‌گرفته ازاین تالاب با اقبال حمیدی مدیرکل حفاظت از ممحیط زیست کردستان گفت‌ وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کردستان با بیان اینکه براساس طرح جامع مطالعاتی زریوار قاعدتا هر 6 ماه یک بار باید کارگروه استانی و در ذیل آن کمیته‌های شهرستانی تشکیل شود، گفت: متاسفانه دو سال این کارگروه‌ها عملا برگزار نشده بود و در پی آن اکثر مشکلات روی هم انباشته شده است

اقبال حمیدی با تاکید براینکه از جمله این مشکلات می‌توان به عدم نظارت در الگوی کشت اشاره کرد،گفت: برداشت آب در قالب چاه‌های غیر مجاز و مجاز در حوزه زریوار و به ویژه در پایین دست آن توسط کشاورزان نیز از دیگر مشکلات تجمیع‌شده دراین اکوسیستم است.

وی با اشاره به اینکه برداشت از کاسه آبی برای آبیاری فضای سبز شهری مریوان از سوی شهرداری نیز از دیگر مباحث است که این تالاب با آن دست و پنجه نرم می‌کند،ابراز کرد: ساخت و ساز و تصرفاتی که در حریم زریوار انجام شده نیز از دیگر چالش‌ها شناسایی شده است.

حمیدی با بیان اینکه ورود فاضلاب به کاسه آبی زریوار نیز از دیگر مشکلات محیط زیستی این تالاب است تشریح کرد: از مردادماه که به این سمت منصوب شدم با انعکاس این مشکلات و پیگیری‌ها برای حل آن با همراهی استاندار کارگروه‌ها استانی و در ذیل آن کمیته‌ها شهرستانی تشکیل شد.

  فاضلاب سه روستا وارد زریوار می‌شد

این مقام مسئول با بیان اینکه قراراست مشکلات هر بخش با نهاد مرتبط احصا و در کمیته شهرستانی مورد بررسی قرار گیرد، اظهارکرد: اگراین مشکلات درسطح شهرستان قابلیت مرتفع شدن نداشته باشد در کارگروه استانی که به ریاست معاون استاندار برگزار میشود مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی در ادامه با اشاره به برگزاری کارگروه‌های استانی و شهرستانی افزود: در این کارگروه‌ها تلاش کردیم عمده مشکلات این تالاب برطرف شود به‌نحوی‌که در ضلع شرقی سه روستا وجود دارد که فاضلاب آن به صورت مستقیم و تقریبا غیرمستقیم وارد این تالاب می‌شد پس با پیگیری ما و همراهی شرکت آب و فاضلاب شهرستان مریوان فاضلاب نزدیک‌ترین روستا به تالاب وارد چرخه فاضلاب شهری شد و تنها فاضلاب دو روستای سیف و محمده که در فاصله یک و نیم تا دو کیلومتری این تالاب قرار دارند همچنان یک تهدید به حساب می‌آید البته فاضلاب این دو روستا به صورت مستقیم وارد کاسه آبی نمی‌شود بلکه تنها در فصل بارندگی و در پی جاری شدن روان‌آب‌ها وارد تالاب می‌شوند که خوشبختانه برای این دو روستا نیز با پیگیری‌ها انجام شده آبفا متقبل شده که تا اواسط سال آینده در پی تخصیص اعتبار لازم، فاضلاب آن‌ها را به بخش شهری مریوان متصل کند.

  گونه پالونیا از تالاب زریوار برچیده شد

حمیدی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلالت دریاچه زریوار به کاشت درختان مهاجم بازمی‌گشت، اظهارکرد: از سال 90 کاشت گونه مهاجم پالونیا که هم مصرف آب بالایی دارد و هم به خاطر ریشه سطحی سنگ فرش اطراف خود را می‌شکافد دراین تالاب رواج یافت و مشکل ساز شد بنابراین با توجه به ممنوعیت کشت این گونه در سطح کشور با پیگیر‌های انجام شده چیزی حدود 108 اصله ازاین درختان قطع و چیزی بالغ بر 50 اصله باقیمانده که طی مصوبات کارگروه شهرستانی قرار است تا آخر سال این تعداد درخت باقیمانده نیز قطع و معدوم شوند.

  یک میلیون متر مکعب آب، سالانه برای آبیاری فضای سبز مریوان برداشت می‌شد

حمیدی با بیان اینکه این درختان با گونه‌های بومی جایگزین خواهد شد،ابرازکرد: در بحث آب و برداشت از کاسه آبی برای فضای سبز شهری نیز از آنجا که منابع جایگزینی همچون چشمه و درعین حال امکان حفر چاه وجود دارد قرار شد شرکت آب منطقه‌ای برای حفر چاه در مناطقی از شهر مریوان که سطح آب بالا است مجوز صادرکند تا دیگر نسبت به پلمب و بر چیدن موتورهای آب از کاسه آبی برای آبیاری فضای سبز شهری استفاده می‌شد با کمک دادستان و فرماندار اقدام کنیم.

وی افزود: خوشبختانه با این تفاسیر سال آینده چیزی به عنوان برداشت از کاسه آبی زریوار برای آبیاری فضای سبز نخواهیم داشت حال آن‌که سالانه یک میلیون متر مکعب آب برای این حوزه از تالاب زریوار برداشت می‌شد.

  19 کاربر کشاورزی متخلف درحریم زریوار شناسایی شدند

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان کردستان با اشاره به اینکه در بحث حریم و بستر نیز طبق نقشه‌ای که شرکت آب منطقه‌ای در اختیار ما قرار داده، به لحاظ قانونی نیز خود متولی برخورد با هرگونه ساخت و ساز غیر قانونی در حریم و بستر این تالاب است مقرر شد این شرکت با هرگونه تخلف دراین زمینه و نیز هرگونه تغییرکاربری در داخل حریم زریوار برخورد کند، اظهارکرد: دراین زمینه طبق بررسی‌های انجام شده 19 پلاک کشاورزی متخلف در داخل حریم شناسایی‌ و اسامی آن‌ها دراختیار این شرکت گذاشته شده تا با این افراد از آنجا که این اراضی متعلق به دولت است برخورد قاطع از طریق تشکیل پرونده قضایی انجام پذیرد تا درعمل شاهد صدور حکم قلع وقمع این اراضی کشاورزی نیز باشیم.

  کشت برنج و تنباکو در بالادست زریوار ممنوع شد

حمیدی با بیان اینکه این تغیییر کاربری‌ها علاوه بر دخل و تصرف درحریم تالاب در مصرف آب نیز چالش فراوانی را برای زریوار ایجاد کرده است، گفت: استفاده بی‌رویه از کود و سم برای یکسری از باغات وسیع و اراضی کشاورزی که در حول و حوش کاسه آبی زریوار قرار دارند نیز یکی دیگر ازتهدیداتی است که می‌تواند باعث افزایش نیترات و فسفات در کاسه آبی و نیز تغذیه زیست‌مندان در این تالاب باشد بنابراین قرار بر آن شد که کشت تنباکوی بالادست زریوار با سایر محصولات کشاورزی جایگزین شود.

وی ادامه داد: علاوه بر این کشت برنج در بالادست تالاب نیز به عنوان یک محصول آب‌بر ممنوع شد و درعین حال اگر کشاورزی قرار است همچنان نسبت به کشت این محصول اقدام کند می‌بایست این مهم را در پایین دست سد گاران انجام دهد.

وی با بیان اینکه درحوزه منابع طبیعی این اداره کل اقدامات خاصی در بحث آبخیزداری و روش‌های خشکه‌چینی و زاویه‌بندی در دستورکار قرارداده است،ابراز کرد: نقشه این مهم در اختیارما قرار گرفته تا با مشارکت تمام ادارات مرتبط از آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی گرفته تا فرمانداری شهرستان و نیز شرکت آبفا ما را در تحقق آن یاری کنند.

  حجم آب تالاب زریوار به نصف تقلیل یافته

حمیدی با اشاره به اینکه فعالیت‌های آبخیزداری در افزایش ذخیره کاسه آبی اثرگذار خواهد بود،اظهارکرد: درحال حاضر حجم آب این تالاب طبق برآوردهای انجام شده چیزی بالغ بر 31 تا 32 میلیون متر مکعب است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کردستان افزود: این درحالی‌است که افق بهینه درحالت پرآبی این تالاب چیزی حدود 60 میلیون متر مکعب آب است که این افق براساس میانگین 10 ساله تعریف شده، به‌طوریکه در سال 90 میزان آب موجود دراین تالاب چیزی حدود همین عدد بوده است.

  لزوم انتقال آب سد گاران برای تامین آب شرب مریوان

وی با بیان اینکه دراین بین بحث انتقال آب سدگاران برای تامین آب شرب مریوان نیز از اهمیت بالایی برخورداراست، ابراز کرد: درحال حاضر بیش از 70 درصد از آب شرب شهر مریوان از چاه‌های بالادست حوزه زریوار و به تعبیر بهتر از آبخوان زریوار تامین می‌شود بنابراین انتقال سریع آب پشت سدگاران برای تامین آب شرب و نیز همانطور پیشتر گفته شد در بحث کشاورزی در پایین دست این شد کمک بزرگی به افزایش آب موجود در تالاب زریوار خواهد کرد.