علاقه به شعر مهمتر از شهرت است
ادبیات همیشه یکی از ستونهای اصلی فرهنگ و هویت ایرانی بوده است. از دیرباز، شاعر و نویسنده نهتنها به خلق زیباییهای زبانی پرداخته، بلکه با تأمل در تجربههای انسانی، انعکاسدهنده روح جامعه و آینهای برای احساسات نسلها بوده است. در این میان، جوانانی هستند که با شور و خلاقیت خود، مسیر ادبیات را از سادگی روزمره فراتر برده و نشان میدهند که علاقه، استعداد و پشتکار میتواند جایگاهی ارزشمند در فضای فرهنگی کشور ایجاد کند.
این نسل، در مواجهه با چالشهای عصر مدرن، ازجمله فناوریهای نوین، تغییر ذائقه مخاطبان و پیچیدگیهای اقتصادی و اجتماعی، همچنان توانسته با نوآوری و تعهد، نقش خود را در شکلدهی به جریان ادبی کشور حفظ کند. حضور فعال، خلاقیت و نگاه تحلیلی این جوانان، نهتنها امیدبخش توسعه فرهنگ و هنر است، بلکه نشان میدهد که ادبیات و شعر هنوز میتوانند بهعنوان ابزارهایی قدرتمند برای اندیشیدن، تأمل و بازتاب احساسات انسانی عمل کنند.
امروز، وقتی به تلاش و فعالیت جوانان خلاق در عرصه ادبیات نگاه میکنیم، درمییابیم که مسیر پیشروی آنان ترکیبی از شور، پشتکار و واقعبینی است؛ راهی که میتواند تجربهای ارزشمند برای نسلهای بعدی بسازد و آینده ادبیات ایران را با حضور نسلی متعهد و توانمند تضمین کند.
امیرعلی سلیمانی، متولد سال 1370 و دانشجوی دکتری زبانشناسی، یکی از جوانان شاخص در حوزه ادبیات و شعر همدان و کشور است. او بیش از 15 سال است که در این حوزه فعالیت میکند و طی این سالها توانسته با تلاش مستمر و پیگیری علاقهمندیهای شخصی، جایگاه خود را در میان نسل جوان ادبی تثبیت کند. او نهتنها در خلق آثار ادبی موفق بوده، بلکه توانسته با پشتکار و مدیریت هنری، به انتشار و حمایت از آثار شاعران جوان و پیشکسوت نیز بپردازد و نقشی فعال در توسعه فرهنگ ادبی کشور ایفا کند.
آنچه در ادامه میخوانید گفتوگو با این شاعر جوان است:
این شاعر جوان در ابتدای سخنان خود با این بیان که آغاز مسیر ادبی او به دوران نوجوانیاش بازمیگردد، گفت: مطالعه مجلاتی مانند کیهان بچهها و سروش، محرکی قوی بود تا علاقهام به داستان، رمان و شعر شکل بگیرد.
امیرعلی سلیمانی سپس افزود: من با شور و اشتیاق مطالعه میکردم و در همان سنین کم، انگیزه نوشتن و خلق آثار ادبی در من شکل گرفت.
وی تأکید کرد: حضور در انجمنهای ادبی و جلسات فکری، شرکت در مسابقات ادبی دانشآموزی و تجربههای اولیه نوشتاری، زمینهای فراهم کرد تا مسیر شعر را بهصورت جدی دنبال کنم و درنهایت در 18 سالگی نخستین کتاب خود با عنوان «پرواز سالها» را منتشر کردم. این آغاز فعالیت حرفهای من در عرصه شعر بود که نشان میداد علاقه و انگیزهام بیش از یک تفریح نوجوانانه است و نگاهی عمیق و جدی به ادبیات دارم.
وی درباره دوران دانشگاه و تحصیل خود نیز توضیح داد: تحصیلاتم را در دانشگاه بوعلی سینا همدان آغاز کردم و در همان دوران مدیریت انجمن ادبی دانشگاه را به عهده گرفتم. این تجربه، علاوه بر تقویت مهارتهای ادبی، امکان تعامل با نسل جدید ادبی و حضور در جلسات و فعالیتهای فرهنگی را فراهم کرد.
این مترجم جوان سپس درباره حمایت خانواده افزود: خانوادهام، مثل بسیاری از خانوادههای سنتی هرچند همراهی فعال نداشتند و ترجیح میدادند مسیر تحصیلی من در رشتهای با آینده شغلی مطمئن باشد، اما مخالفت جدی هم نکردند. این حمایت محدود اما نهچندان فعال، زمینهای شد تا ضمن رعایت ملاحظات خانواده، به علاقه خود در زمینه ادبیات ادامه دهم و تحصیل در رشته حسابداری را هم دنبال کنم.
سلیمانی درباره آثار خود گفت: طی سالهای اخیر حدود 20 عنوان کتاب در حوزه شعر تألیفی منتشر کردهام. بیشتر کتابهایم تألیفی بوده، ولی در حوزه ترجمه و گردآوری هم کتاب داشتهام که سعی کردهام با آنها تنوع ادبی و دسترسی به متون مختلف را برای مخاطبان فراهم کنم.
وی همچنین اظهار کرد: در این مسیر جوایز مهمی دریافت کردهام که ازجمله آنها میتوان به کسب رتبه نخست جشنواره شعر فجر و دریافت جایزه کتاب سال شعر جوان به نام قیصر امینپور و برگزیده شدن در جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی اشاره کرد.
او تأکید کرد که این دستاوردها، کیفیت آثار وی را نشان میدهد و جایگاهش را بهعنوان چهرهای تأثیرگذار در ادبیات جوانان ایران تثبیت کرده است.
این فعال حوزه ادبیات و نشر درباره فعالیتهای نشر خود گفت: نزدیک به یک دهه است که در حوزه نشر فعال هستم و با راهاندازی انتشارات خود، فرصت نشر و معرفی آثار شاعران جوان و پیشکسوت را فراهم کردهام و به شکل مستقیم در توسعه فضای ادبی کشور مشارکت میکنم.
سلیمانی درباره وضعیت ادبیات امروز بیان کرد: با پررنگ شدن نقش فناوری و رسانههای نوین، جایگاه ادبیات بهعنوان هنر مستقل کاهش یافته و دیگر مانند دهههای گذشته قدرت فرهنگسازی مستقلی ندارد.
وی ابراز کرد: در گذشته، کتابها و مجلات ادبی نقش مهمی در شکلدهی فرهنگ و ذائقه عمومی ایفا میکردند و هر شاعر و نویسندهای میتوانست با فعالیتهایش تأثیر اجتماعی ملموسی داشته باشد، اما امروز ادبیات بیشتر در خدمت رسانهها و وسایل ارتباطی دیگر مانند سینما، موسیقی و فیلمنامه قرار گرفته است.
این شاعر جوان در ادامه سخنان خود در این بخش تصریح کرد: با این حال، ادبیات هنوز جایگاهی عمیق و تاریخی در فرهنگ ایرانی دارد و میتواند در زندگی فردی و رشد روحی و روانی جوانان نقش بسیار مهمی ایفا کند، بهویژه برای تخلیه احساسات و ایجاد فضایی برای اندیشیدن و تأمل شخصی.
سلیمانی درباره چالشهای مسیر خود توضیح داد: یکی از بزرگترین چالشها، مسائل اقتصادی و محدودیتهای بازار نشر است. در حالی که نخستین کتاب من در سال 1388 با تیراژ 2500 نسخه و قیمت پایین منتشر شد، امروز تیراژ کتابهای شعر به نهایتاً 200 تا 300 نسخه رسیده و قیمتهای بالا، دسترسی و خرید کتاب را برای خانوادهها دشوار کرده است.
وی اضافه کرد: روند طولانی صدور مجوزها، محدودیت در حمایت از آثار و سمتوسوهای موضوعی در برخی جشنوارهها، جریان طبیعی شعر و ادبیات را مختل کرده و مسیر طبیعی رشد شاعران و نویسندگان جوان را تحت تأثیر قرار داده است.
این مؤلف جوان درباره جایگاه اجتماعی و شغلی ادبیات گفت: شاعر بودن در ایران امروز شغلی محسوب نمیشود و نمیتواند جایگاه اجتماعی و اقتصادی مستقلی ایجاد کند؛ بنابراین علاقهمندان جوان باید ابتدا برای خود پایگاه اجتماعی و زندگی مستقلی بسازند و شعر و ادبیات را بهعنوان علاقه و مسیر تکمیلی دنبال کنند، نه بهعنوان محور اصلی زندگی.
سلیمانی با توصیه به نسل جوان افزود: نوشتن شعر برای تخلیه روانی، پرورش ذهن و بیان احساسات ارزشمند است، اما امید به کسب شهرت یا موفقیت اقتصادی از طریق شعر، اغلب با واقعیتهای جامعه امروز همخوانی ندارد و میتواند باعث سرخوردگی شود.
وی سپس تأکید کرد: علاقه و پشتکار پایه اصلی مسیر ادبی است، اما باید همزمان از محدودیتها و واقعیات جامعه مطلع بود. شعر میتواند بخشی از زندگی فردی را غنی کند، اما تنها عشق به هنر کافی نیست؛ جوانان باید بتوانند تعادلی میان علاقه و زندگی اجتماعی برقرار کنند تا استعداد و خلاقیتشان در بلندمدت حفظ شود و تجربه تلخی از سرخوردگی و ناامیدی بهدلیل تصورات غیرواقعی از فضای ادبی نداشته باشند.
این شاعر و نویسنده برتر همدانی خاطرنشان کرد: عشق به ادبیات و علاقه به شعر، همراه با آگاهی از محدودیتها، پشتکار و ایجاد پایگاه اجتماعی، میتواند مسیر موفقی برای جوانان علاقهمند به ادبیات ایجاد و نقشی مؤثر در حفظ و ارتقای فرهنگ ادبی کشور ایفا کند.
در خاتمه باید گفت؛ ادبیات و شعر همچنان یکی از مهمترین ابزارهای بازتاب فرهنگ و تجربه انسانی در جامعه ایران است، با این وجود، شرایط کنونی، فضای فعالیت شاعران جوان را با چالشهایی جدی مواجه کرده است. در عصر فناوری و رسانههای دیجیتال، جایگاه ادبیات بهعنوان هنر مستقل تضعیف و تأثیرگذاری مستقیم آن بر فرهنگ عمومی محدود شده است، اما این حوزه همچنان ظرفیت بالایی برای رشد فردی، بازتاب احساسات و توسعه خلاقیت دارد.
مسیر فعالیت ادبی، ترکیبی از علاقه، پشتکار و آگاهی است. جوانانی که به شعر و نوشتن علاقه دارند، باید از محدودیتهای اقتصادی و اجتماعی آگاه باشند و شهرت یا بازخورد گسترده هدف اصلیشان نباشند. ارزش واقعی ادبیات در تأثیرگذاری درونی، توانایی خلق و تجربه شخصی و شکلدهی به نگاه انسانها نهفته است و این مسیر، هرچند شغلی مستقل فراهم نمیکند اما تجربهای ارزشمند و غنی برای رشد فردی و فرهنگی است.
برای نسل جوان، همانطور که در کلام این شاعر جوان هویدا بود، توصیه روشن این است که شعر و ادبیات بهعنوان علاقهای جدی دنبال شود، اما با حفظ تعادل با زندگی، تحصیل و پایگاه اجتماعی. در این مسیر، علاقه و عشق به هنر، همراه با واقعبینی و آگاهی، میتواند انگیزهای برای خلاقیت و ماندگاری در عرصه ادبی ایجاد کند، بدون آنکه توقعات غیرواقعی منجر به سرخوردگی شود. درنهایت، مسیر ادبی فرصتی است برای اندیشیدن، تجربه کردن و مشارکت در جریان فرهنگی جامعه، حتی در شرایطی که محدودیتها و چالشها وجود دارد.
